Γαλάτσι, 74 χρόνια ζωής

Πλήθος κόσμου στην παρουσίαση του α’ Τόμου του βιβλίου του Νέστορα Χατζούδη «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες στο διάβα του 20ου αιώνα»

Με ασφυκτικά γεμάτα τα δύο αμφιθέατρα και το φουαγέ του Πολιτιστικού Χώρου «Καμίνι», ο Δήμος Γαλατσίου και οι εκδόσεις «Ταξιδευτής» παρουσίασαν, την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου, το βιβλίου του Νέστορα Χατζούδη «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες στο διάβα του 20ου Αιώνα». Μια παρουσίαση που κατάφερε να φέρει κοντά όλο το Γαλάτσι καθώς στο «Καμίνι», εκτός από τα πρόσωπα της σημερινής δημοτικής «σκηνής», βρέθηκαν και παλιότεροι πρωταγωνιστές της αλλά και Γαλατσιώτες από όλες τις γειτονιές αυτής εδώ της πόλης.

συγγραφέας του βιβλίου, ικανοποιημένος που αυτό το πόνημα χρόνων έλαβε πλέον σάρκα και οστά, δεν προλάβαινε να λαμβάνει τα συγχαρητήρια και τις θερμές ευχές για ένα «καλοτάξιδο βιβλίο» και, εμφανώς συγκινημένος, ευχαριστούσε τους συνδημότες του για την τιμή που του έκαναν να παρευρεθούν στην επίσημη πρώτη του βιβλίου του. Ενός βιβλίου που, όπως τόνισαν όλοι σχεδόν οι ομιλητές της βραδιάς, έλειπε από το Γαλάτσι και τη βιβλιοθήκη του.
Για το βιβλίο και την προσωπικότητα του Νέστορα Χατζούδη μίλησαν ο Αρχιμανδρίτης της Αγίας Γλυκερίας Νικόλαος Λιόλιος – ο οποίος παρακάλεσε τον συγγραφέα να δεχτεί τα θερμά συγχαρητήρια για την εξαίρετη δουλειά του και τον «κάλεσε» από δω και στο εξής να καυχάται για το πόνημά του αυτό – ο Χρήστος Παπαϊωάννου, κάτοικος  Άνω Γαλατσίου, πρόεδρος του τοπικού Συλλόγου κατά τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1960 και συγγραφέας – αναφέρθηκε κυρίως στην ιστορία και την εξέλιξη της γειτονιάς των Καραγιαννέικων – ο συνεχώς εν δράση και ψυχή του Πολιτιστικού Φορέα «Δράση» Ίκαρος Πετρόπουλος, ο ενεργός πολίτης, πολιτικός μηχανικός και τέως στέλεχος της ΔΕΗ Νίκος Χωριανόπουλος. Συντονιστής της εκδήλωσης, ο υπεύθυνος της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Δήμου Γαλατσίου Μάνος Ελευθερίου.
Ο συγγραφέας του βιβλίου Νέστορας Χατζούδης, αρχίζοντας την ομιλία του διευκρίνισε ότι το βιβλίο δεν είναι ιστορία με την επιστημονική σημασία του όρου αλλά συγγραφική σύνθεση προφορικών και γραπτών μαρτυρίων και πληροφοριών για το Γαλάτσι κατά τον 20ο αιώνα που διασώζονται σε διάφορα αρχεία κοινωνικών και θεσμικών Φορέων. 
Για ο πληροφοριακό υλικό ερεύνησε, μεταξύ άλλων, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στην Εθνική Βεβλιοθήκη, στα Αρχεία του Δήμου Αθηναίων, στα βιβλία Γάμων και Βαπτίσεων των Ιερών Ναών Αγίας Ζώνης και Αγίας Γλυκερίας από το 1900, στα μαθητολόγια του 33ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών (μετέπειτα 1ου Γαλατσίου) από το 1920, στα αρχεία των Συλλόγων Λαμπρινής από το 1928 και Άνω Γαλατσίου από το 1951 και στα Αρχεία της Κοινότητας και στη συνέχεια του Δήμου Γαλατσίου.
Η έρευνα, όπως τόνισε, τον οδήγησε στην οικιστική απαρχή της περιοχής και στους πρώτους οικιστές που αποτέλεσαν και τη κοινωνική μαγιά του σημερινού πολυάνθρωπου Γαλατσίου. Στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, γύρω στο 1900 δηλαδή, στην περιοχή του σημερινού Γαλατσίου εκτός από την Ομορφοκκλησιά, το Εκκλησάκι της Αγ. Γλυκερίας και δύο δύσβατα μονοπάτια που οδηγούσαν, το ένα από τα Πατήσια προς το Ψυχικό και το άλλο από Κυψέλη προς τη Καλογρέζα δεν υπήρχε τίποτα άλλο. Το σώμα των Τουρκοβουνίων ήταν απείραχτο, στις πλαγιές τους θάμνοι και αραιά δέντρα που προχωρώντας βορεινά σχημάτιζαν το τεράστιο (10.000 στρ.) πευκοδάσος Ομορφοκκλησιάς ή Γαλατσίου που το κοντινότερο τμήμα του ήταν γνωστό και ως δάσος Αγ. Λαυρεντίου. Στις επίπεδες επιφάνειες καλλιεργούνταν δημητριακά, αμπέλια, συκιές, αμυγδαλιές κλπ. Με τα άφθονα νερά η περιοχή εξελίχθηκε σε βιότοπο πλούσιας χλωρίδας και πανίδας και αποτελούσε ελκυστικό τόπο για κυνήγι.
Σ’ αυτόν τον παρθένο οικιστικά τόπο άρχισαν, γύρω στο 1900, να ξεφυτρώνουν τα αυθαίρετα σπιτάκια των βοσκών από τη Δωρίδα και των νταμαρτζήδων από την Κομνιακή της ορεινής Νάξου, αρχίζοντας βασικά από τη περιοχή γύρω στη Πλατεία Λιναρά και κατά μήκος της σημερινής Λ. Γαλατσίου. Στη βορειοανατολική πλευρά η εποίκηση, με αφήξεις από διάφορα σημεία της χώρας,  άρχισε από τη περιοχή γύρω στον Αγ. Αντώνιο και ξεδιπλώθηκε κατά μήκος της σημερινής Τράλεων μέχρι τη Λ. Βείκου.
Στο βιβλίο , όπως τόνισε ο κ. Χατζούδης, μπορεί να βρει κανείς τα ονόματα των πρώτων οικογενειών, να πληροφορηθεί τις δυσκολίες εγκατάστασης και επιβίωσης σε ένα χώρο με ολοκληρωτική απουσία αστικών και κοινωνικών υποδομών (δρόμοι ,δίκτυα, σχολεία, εκκλησίες), το χώρο στέγασης του Δημοτικού Σχολείου, τον αριθμό και τα ονόματα των μαθητών, τον αγώνα τον οικιστών να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του Δήμου της Αθήνας και των κυβερνήσεων για τα προβλήματά τους και την ένταξη του οικισμού στο Σχέδιο, αγώνας που άρχισε να αποδίδει, μετά από πολλά χρόνια  στα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Μέσα από τα αρχεία του Συλλόγου Λαμπρινής και Άνω Γαλατσίου  παρουσιάζονται οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι έποικοι των οικισμών αυτών και από τις μαρτυρίες Γαλατσιωτών που έζησαν τα χρόνια της κατοχής έρχονται στο φως αγωνιστικές στιγμές της περιόδου αυτής, ονόματα αγωνιστών και νεκρών της Εθνικής Αντίστασης.
Από το 1955 μέχρι το 1974, οπότε το Γαλάτσιον από εκτός Σχεδίου Οικισμός του Δήμου της Αθήνας αναβαθμίστηκε  σε αυτόνομη διοικητική μονάδα και έγινε Κοινότητα και το 1964 Δήμος Γαλατσίου, οι πληροφορίες προέρχονται βασικά από γραπτά ντοκουμέντα και παρουσιάζεται ο τιτάνιος αγώνας των τοπικών αρχών να βάλουν σε τάξη την πολεοδομική και οικιστική αναρχία και αυθαιρεσία. Η προσπάθεια αυτή ανακόπηκε ουσιαστικά με την επιβολή της χούντας των  αξιωματικών τον Απρίλη του 1967 οπότε ο Δήμαρχος και πέντε δημοτικοί σύμβουλοι της Αριστεράς παύτηκαν από τα αξιώματά τους και τρείς από αυτούς εξορίστηκαν στα ξερονήσια.
Ο Νέστορας Χατζούδης στο τέλος ευχαρίστησε το Δήμο Γαλατσίου και όσους τον βοήθησαν με τις μαρτυρίες τους, γραπτά ντοκουμέντα και φωτογραφικό υλικό να ολοκληρώσει τη συγγραφή του βιβλίου και να εκδοθεί. Και κλείνοντας την ομιλία του ευχαρίστησε τους Γαλατσιώτες «για το ενδιαφέρον τους για το βιβλίο που μόνο ως ενδιαφέρον για το Γαλάτσι μπορεί να ερμηνευθεί και ως απότιση φόρου τιμής στη μνήμη των πρώτων οικιστών που διωγμένοι της ανάγκης από τα χωριά τους και με το νόστο να κατακαίει τη ψυχή τους, ήρθαν εδώ σ’ αυτό το χώρο έριξαν ρίζες πάνω στο βράχο και έστησαν τα φτωχικά καλύβια τους για να στεγάσουν τα όνειρά τους για ένα καλύτερο μέλλον».