Σπίλοι και μελάνωμα

Κίνδυνοι και αντιμετώπιση. Πόσο αθώοι είναι; Τι πρέπει να προσέξουμε και πότε πρέπει να απευθυνθούμε στον δερματολόγο για την αντιμετώπισή τους; Ο προληπτικός έλεγχος των σπίλων σώζει ζωές. Μας προστατεύει από το μελάνωμα, έναν από τους ισχυρότερους καρκίνους του δέρματος. Οι καλοήθεις σπίλοι δεν χρήζουν ανάγκη άμεσης αφαίρεσης. Η αφαίρεσή τους γίνεται για λόγους κυρίως αισθητικούς. Κάποιοι άλλοι όμως είναι επικίνδυνοι διότι μπορεί να εξελιχθούν σε μια σοβαρή μορφή καρκίνου, το μελάνωμα. Μιλά στον «Παλμό» η γνωστή δερματολόγος Ευαγγελία Παπακωνσταντίνου.

– Κυρία Παπακωνσταντίνου, κάποιοι από τους σπίλους που έχουμε στο σώμα μας είναι σαφώς αβλαβείς. Εν τούτοις μπορούν να αφαιρεθούν είτε για λόγους αισθητικούς είτε για λόγους λειτουργικούς.
Σχεδόν κάθε ενήλικας έχει κάποιους σπίλους στο σώμα του. Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν έναν τύπο σπίλων που ονομάζονται κοινοί σπίλοι, ο οποίοι είναι αβλαβείς. Υπάρχουν όμως και άλλα είδη σπίλων που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να εμφανίσει μελάνωμα, που είναι ο πιο σοβαρός τύπος καρκίνου του δέρματος.
– Ποιοι είναι αυτοί οι τύποι που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος;
Οι τύποι σπίλων που αυξάνουν τον κίνδυνο μελανώματος είναι οι εξής:
Άτυποι σπίλοι: Το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί σε έναν άτυπο σπίλο. Αυτός ο τύπος σπίλου μπορεί να μοιάζει με μελάνωμα. Δεν είναι μελάνωμα. Αλλά υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος να εξελιχτεί σε μελάνωμα εάν υπάρχουν:
• Τέσσερις ή περισσότεροι άτυποι σπίλοι.
• Υπάρχει προηγούμενο ιστορικό μελανώματος
• Υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού (γονέας, αδελφός, αδελφή ή παιδί) που είχε μελάνωμα.
Οι συγγενείς σπίλοι: Οι σπίλοι αυτοί εμφανίζονται κατά την γέννηση. Η ύπαρξη γιγάντιου συγγενούς σπίλου αυξάνει τον κίνδυνο σε ένα άτομο να αναπτύξει μελάνωμα.
Τέλος, έχουμε τους επίκτητους σπίλους: Όταν ένας σπίλος εμφανίζεται στο δέρμα μετά τη γέννηση ενός ατόμου, ονομάζεται επίκτητος σπίλος. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα έχουν περίπου 10 έως 40 από αυτούς τους σπίλους. Αυτοί οι σπίλοι ονομάζονται επίσης κοινοί σπίλοι ή ελιές.

– Πότε ενδείκνυται ο έλεγχος των σπίλων; Υπάρχουν κάποιες ομάδες υψηλού κινδύνου που πρέπει να προβαίνουν σε συστηματικότερο έλεγχο;
Εάν ένα άτομο έχει 50 ή περισσότερους από αυτούς τους σπίλους, έχει υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος. Όμως, κάθε άτομο που έχει κάποιους σπίλους στο σώμα του, πρέπει να τους ελέγχει τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο, στον δερματολόγο.

– Τι είναι το μελάνωμα;
Το μελάνωμα είναι ένας καρκίνος που ξεκινά από τα μελανοκύτταρα. Τα περισσότερα κύτταρα μελανώματος εξακολουθούν να παράγουν μελανίνη, επομένως οι όγκοι του μελανώματος είναι συνήθως καφέ ή μαύροι. Υπάρχουν όμως και μελανώματα που δεν παράγουν μελανίνη και μπορεί να φαίνονται ροζ, καφέ, ή ακόμα και λευκά.

– Ποια είναι τα συμπτώματα που μαρτυρούν εμφάνιση μελανώματος;
Για να σας βοηθήσουμε να προσδιορίσετε χαρακτηριστικά ύποπτων σπίλων που μπορεί να υποδηλώνουν μελάνωμα ή άλλους καρκίνους του δέρματος, σκεφτείτε τα γράμματα ABCDE:
Το Α είναι για ασύμμετρο σχήμα. Αναζητήστε κρεατοελιές με ακανόνιστα σχήματα, όπως δύο μισά με πολύ διαφορετική εμφάνιση.
Το B είναι για ακανόνιστο περίγραμμα. Αναζητήστε κρεατοελιές με ακανόνιστα, ή οδοντωτά όρια – χαρακτηριστικά μελανωμάτων.
Το C είναι για αλλαγές στο χρώμα. Ψάξτε για αναπτύξεις που έχουν πολλά χρώματα ή ανομοιόμορφη κατανομή χρώματος.
Το D είναι για διάμετρο. Αναζητήστε νέο σπίλο μεγαλύτερο από 6 χιλιοστά
Το Ε είναι για την εξέλιξη. Αναζητήστε αλλαγές με την πάροδο του χρόνου, όπως ένα σπίλο που μεγαλώνει σε μέγεθος ή που αλλάζει χρώμα ή σχήμα. ή εμφανίζει κνησμό ή αιμορραγία.

– Πόσο σημαντική είναι η πρόληψη;
Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική για την θεραπεία του μελανώματος. Όταν η διάγνωση από τον δερματολόγο γίνει έγκαιρα, και το μελάνωμα αφαιρεθεί χειρουργικά στα αρχικά στάδια, τότε η πρόγνωση είναι πολύ καλή ακόμη και ίαση.
Για τον λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντική η τακτική εξέταση των σπίλων από τον δερματολόγο και η λήψη μέτρων προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία.