Φεβρουάριος, μικρός και κουτσός

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Φεβρουάριος, μικρός και κουτσός

Γράφει η ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΟΥΛΑ, Γραφίστρια, Συγγραφέας, Απόφοιτη Σχολής Μ.Ε.Χ.Α. & Λαογραφίας


«Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει, μα αν δώσει και θυμώσει μέσ’ το χιόνι θα μας χώσει»! Καλό μήνα να έχουμε! Ο Φεβρουάριος κάποτε υπήρξε ο τελευταίος μήνας του αρχαίου Ρωμαϊκού ημερολογίου, το όνομά του δε προέρχεται από το λατινικό επίθετο (februus), που σημαίνει εξαγνιστικός, εξαιτίας των θρησκευτικών γιορτών που τελούνταν στη Ρώμη κατά τη διάρκεια του μήνα.

Ως τελευταίος μήνας ο Φεβρουάριος στη Ρώμη, έπρεπε να εξαγνιστεί έτσι ώστε η νέα χρονιά να ξεκινήσει άσπιλα και αμόλυντα από κάθε αρνητικό στοιχείο. Επίσης, στη αρχαία Ρώμη θεωρούνταν μήνας πένθους, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σήμερα εφόσον τα Ψυχοσάββατα τελούνται το μήνα Φεβρουάριο, ώστε να τιμήσουν οι πιστοί ορθόδοξοι χριστιανοί τους νεκρούς συγγενείς και φίλους τους.
Ο Φεβρουάριος, αν και σύντομος μήνας λόγω των ημερών που του υπολείπονται, η ιστορία του φέρει βαθύ έρεισμα.
Στην Αρχαία Ελλάδα τον Φεβρουάριο τον ονόμαζαν Ανθεστηρίωνα, ήταν μήνας αφιερωμένος στη γιορτή του θεού Διονύσου, ο οποίος υπήρξε θεός της αμπέλου, της αμπελουργίας και το συγκεκριμένο μήνα ανοίγονταν και δοκιμάζονταν τα κρασιά της προηγούμενης χρονιάς άρα και του προηγούμενου τρύγου.
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, εφόσον ο Άγιος Τρύφωνας τιμάται την 1η Φεβρουαρίου και είναι προστάτης των αμπελουργών. Γι’ αυτό ο λαός μας τον αποκαλεί και Αϊ Τρύφωνα, γιατί ο μήνας ξεκινάει με την γιορτή του Αγίου και είναι απόλυτα σηματοδοτούμενος και ζωτικής σημασίας για τους αγρότες και τους αμπελουργούς, καθώς η λαϊκή παροιμία λέει «Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος και του τσαπιού ο μήνας», ο μήνας της αμπέλου, που προετοιμάζονται τα χωράφια για τη νέα εσοδεία, την αυξημένη συγκομιδή που θα πραγματοποιηθεί τους επόμενους μήνες.
Στην παράδοση μας, ιδιαίτερα στη λαογραφία δεν είναι τίποτα τυχαίο και δεν προέρχεται από παρθενογένεση, αλλά υπάρχει επιρροή από την αρχαιότητα, το ένα στοιχείο διαδέχεται το άλλο.
Επίσης του αποδίδουμε το όνομα «κουτσός», «κουτσοφλέβαρος» ή «μικρός», λόγω των ημερών που του υπολείπονται, με διάρκεια 28 ημέρες για τα κοινά έτη και 29 ημέρες για τα δίσεκτα κάθε τέσσερα χρόνια.
Η λαϊκή παράδοση θέλει ο μήνας Μάρτης για να τιμωρήσει τη γριά τσοπάνισσα που τον κορόιδεψε, ότι δήθεν δεν κατάφερε να της κάνει κακό λόγω ψύχους, ούτε σε αυτή αλλά ούτε στα ζώα της, βιάστηκε έβγαλε την κάπα του χειμώνα αλλά και τα κοπάδια των ζώων της από το παχνί, λέγοντας το εξής, «πριτς Μάρτη μ’ εγώ τ’ αρνοκάτσικαμ’ τ’ άβγαλα», τότε είναι που θύμωσε ο Μάρτης και δανείστηκε από τον Φεβρουάριο τις τρεις τελευταίες μέρες του, τις πιο παγωμένες από κρύο και χιόνια, με αποτέλεσμα ο Φλεβάρης, να μείνει «κουτσός» και «φτωχός» από ημέρες και να έχει μόλις 28!
Σύντομος μήνας ο Φλεβάρης, πλούσιος όμως λαογραφικά, γιατί όπως σοφά αποτυπώνει ο λαός την εξής παροιμία, «ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει, μα αν κάνει και θυμώσει μες στο χιόνι θα μας χώσει»…
Αφενός μεν σηματοδοτεί και προαναγγέλλει τον ερχομό της άνοιξης, αφετέρου δε, προετοιμάζει τη γη ώστε να δώσει καλούς και γερούς καρπούς, εξαιτίας των πολλών βροχών, για αυτό ο Φλεβάρης συνάδει με τη λέξη «φλέβες», τα υπόγεια δηλαδή νερά που αναβλύζουν από τις πολλές βροχοπτώσεις που σημειώνονται κατά τη διάρκεια των ημερών του.
Πλούσιος σε γιορτές μετά την πρωτογιορτή του Αγίου Τρύφωνα, στις 2 η γιορτή της Υπαπαντής, του Αγίου Συμεών στις 3, με τον Άγιο Χαράλαμπο να έπεται στις 10 και στις 19 ο εορτασμός της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας.
Επιπρόσθετα, ο Φλεβάρης φέρνει χορούς και τραγούδια, ξεφάντωμα και καρναβάλι, ποτίζονται τα έγκατα της γης για να αποφέρει πλούσια συγκομιδή και τα καλάθια να γεμίσουν από φρούτα και λαχανικά, να κλαδευτούν τα αμπέλια και να δώσουν το καλύτερο κρασί για την επόμενη χρονιά.
Καλώς τον μήνα τον κουτσό, που είναι από όλους πιο μικρός, που μας φέρνει κρύα και βροχές μα και τις Αποκριές! Ας ευχηθούμε λοιπόν, «ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι η Άνοιξη θ’ ανθίσει» και καλό μας μήνα!

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή