Η Μαρία Βόλλη, Δημοσιογράφος – Αρχισυντάκτρια του ηλεκτρονικού περιοδικού Happy Life Magazine, μιλάει στην Μαίρη Γκιώνη Λαρεντζάκη
Με σπουδές στην Επικοινωνία, στο Management, στο Marketing και στις Δημόσιες Σχέσεις στο BCA και στο Henley Business School εργάστηκε επί σειρά ετών στον χώρο της Διαφήμισης ως Σύμβουλος Επικοινωνίας. Παράλληλα, ξεκίνησε μια μεγάλη διαδρομή στη Δημοσιογραφία που την υπηρετεί για πολλά χρόνια με συνέπεια και που τελικά της αφοσιώθηκε αποκλειστικά. Σημαντικές ήταν οι συνεργασίες της, ως συντάκτης πολιτιστικού και ταξιδιωτικού ρεπορτάζ, με τα περιοδικά Εγώ, Status, Μarie Claire, Γεωτρόπιο, National Geographic, κ.ά. και ως αρχισυντάκτρια με τα περιοδικά Cosmos Travel, yeskid.gr, Plefsi και Plefsi Free. Από το 2000 είναι αρχισυντάκτρια του ηλεκτρονικού περιοδικού Happy Life Magazine. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο «Παγγαίον. Στην Πύλη των Κρηνίδων» (εκδ.Οίτυλο) και τον Οκτώβριο του 2021 επιμελήθηκε τη βιογραφία του Λάκη Γαβαλά (εκδ. Άγκυρα). Μιλάει Αγγλικά, Ιταλικά και Γερμανικά. Απολαμβάνει με πάθος τα ταξίδια, το διάβασμα και τις σχέσεις με ανθρώπους που εμπνέουν.
«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε και πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
ΜΑΡΙΑ ΒΟΛΛΗ: Μεγάλωσα στην Αθήνα σε μια ήσυχη γειτονιά στο δήμο Ζωγράφου και είχα την ευτυχία να περνάω τις καλοκαιρινές μου διακοπές στη Μονεμβασιά. Διάβαζα πολύ από μικρή, λάτρευα τον κινηματογράφο, χάζευα με τις ώρες τις σελίδες του National Geographic και μου άρεσαν οι χάρτες και οι υδρόγειες σφαίρες. Παρατηρούσα πάντα το περιβάλλον και μου άρεσαν τα ταξίδια που στοίχειωναν τη φαντασία μου μ’ έναν έντονο τρόπο.
«Π»: Η διαδρομή σας στη δημοσιογραφία ήταν εύκολη υπόθεση; Ποιες ήταν οι δυσκολίες;
Μ.Β.: Από μικρή μου άρεσε η δημοσιογραφία, κυρίως μου άρεσε να διαβάζω εφημερίδες και περιοδικά. Αν και ξεκίνησα την επαγγελματική μου διαδρομή στον χώρο της διαφήμισης, ως Σύμβουλος Επικοινωνίας, παράλληλα με μάγευε η ατμόσφαιρα της δημοσιογραφίας. Η ένταξή μου στον χώρο ήταν εύκολη και πραγματικά έκανα το χόμπι μου επάγγελμα. Οι σχέσεις μου με τους πιο έμπειρους του χώρου, μέσω της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, με βοήθησαν να μάθω νέα πράγματα και να αναπτυχθώ επαγγελματικά. Καθένας έχει κάτι να μοιραστεί και κάτι να μάθει, οπότε η ενθάρρυνση των σχέσεων μεταξύ ατόμων από διάφορες γενιές και με διαφορετικές απόψεις είναι ένας καλός τρόπος για τη βελτίωση του ομαδικού πνεύματος.
«Π»: Ποια θεωρείτε την πιο σημαντική σας συνεργασία;
Μ.Β.: Το αίσθημα του «ανήκειν» είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα όταν πρόκειται για ομαδική εργασία. Είχα την τύχη να συμμετέχω σε ομάδες που τα μέλη τους επικοινωνούσαν ανοιχτά μεταξύ τους με εμπιστοσύνη και σεβασμό. Οι περισσότερες παρεξηγήσεις στο χώρο εργασίας συνήθως οφείλονται σε έλλειψη επικοινωνίας. Οι διαφωνίες είναι φυσιολογικές και θα συμβαίνουν πάντα αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι ομάδες τις αντιμετωπίζουν είναι αυτός που τις κάνει επιτυχημένες.
«Π»: Τι είναι η δημοσιογραφία για εσάς;
Μ.Β.: Τρόπος ζωής. Η αίσθηση του να μαθαίνεις πρώτος κάτι που αφορά τον κόσμο είναι απερίγραπτη.
«Π»: Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του δημοσιογραφικού επαγγέλματος;
Μ.Β.: Η δουλειά του δημοσιογράφου είναι να αποκαλύπτει και να δημοσιεύει αυτό που κάποιοι προσπαθούν να κρύψουν. Η πληροφόρηση είναι κοινωνικό αγαθό, όμως η σταδιακή αλλαγή του σκοπού των μέσων μαζικής ενημέρωσης από την πλειοψηφία των εκδοτών, έβαλαν σε τροχιά παρακμής τη δημοσιογραφία κι ό,τι αυτή πρεσβεύει. Το αίσθημα σύγχυσης που αποκομίζουμε τα τελευταία χρόνια απέναντι στη δημοσίευση γεγονότων δείχνει ότι ο ρόλος του δημοσιογράφου μεταλλάχθηκε.
Ο δημοσιογράφος θα έπρεπε να μεταδίδει την είδηση χωρίς να επηρεάζεται από τις προσωπικές πολιτικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές απόψεις του. Όμως τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν αντίξοες επαγγελματικές συνθήκες, οι οποίες συντέλεσαν στην απώλεια για πολλούς δημοσιογράφους της επαγγελματικής τους ταυτότητας. Το αποτέλεσμα είναι η πλειοψηφία της κοινής γνώμης να κρατάει πλέον αποστάσεις από πάλαι ποτέ έγκυρες πηγές ενημέρωσης για τις οποίες αμφισβητεί την αξιοπιστία τους. Η απαξίωση του επαγγέλματος επήλθε επίσης και από την υποβάθμιση της δημοσιογραφικής γλώσσας.
«Π»: Τι σας προσφέρει η δημοσιογραφία;
Μ.Β.: Ο ρόλος του σωστού δημοσιογράφου είναι να βρει την πληροφορία, να την ελέγξει, να τη διασταυρώσει και να τη διαδώσει. Ενώ στο παρελθόν ένας δημοσιογράφος αναζητούσε τις πηγές του, σήμερα οι περισσότερες πληροφορίες έρχονται σχεδόν έτοιμες από δελτία τύπου. Το μόνο που χρειάζονται είναι ένα σχετικό «χτένισμα», με αποτέλεσμα ο συντάκτης από δημοσιογράφος να αναλαμβάνει ρόλο επιμελητή των ειδήσεων. Όμως, σε κάθε περίπτωση είναι ένα επάγγελμα που προσφέρει πληροφορίες, εμπειρίες, γνώση, γνωριμίες όχι μόνο με ανθρώπους αλλά και με κουλτούρες, πολιτισμούς και νοοτροπίες.
«Π»: Ο δημοσιογράφος έχει προσωπική ζωή;
Μ.Β.: Ο κλάδος είναι δύσκολος, αν και κάθε επάγγελμα έχει θετικά και αρνητικά. Μπορεί να εμπεριέχει τη μαγεία της γνώσης και της αναζήτησης, όμως η επαγγελματική αποκατάσταση είναι δύσκολη και η καταξίωση έρχεται, συνήθως, μετά από χρόνια διαρκούς και επίπονης προσπάθειας. Η δημοσιογραφία, και ειδικά το ερευνητικό ρεπορτάζ, είναι επάγγελμα για γερό στομάχι. Απαιτεί αφοσίωση, επιθυμία για διαρκή βελτίωση, μελέτη, ξενύχτι, επιμονή παρά τις απορρίψεις και σίγουρα δεν αφορά ανθρώπους που αποζητούν τη ρουτίνα και ένα «φυσιολογικό» ωράριο. Σ’ αυτόν τον κλάδο τα ωράρια είναι ανύπαρκτα και συχνά εξαρτώνται από τα γεγονότα. Παίρνει χρόνο μέχρι το επαγγελματικό περιβάλλον να σε πιστέψει, να σ’ εμπιστευθεί και να σε αναγνωρίσει και αυτό λειτουργεί συνήθως εις βάρος της προσωπικής ζωής.
«Π»: Ποιο είναι το δικό σας αντικείμενο. Με τι ασχολείστε;
Μ.Β.: Κυρίως με το πολιτιστικό και το ταξιδιωτικό ρεπορτάζ. Τα ταξίδια για πολλά χρόνια ήταν ταυτισμένα με τη ζωή μου με κύριο χαρακτηριστικό τον σεβασμό στη διαφορετικότητα των λαών και την προσπάθεια κατανόησής τους. Αυτόν τον πλούτο ζωής και εμπειριών που βίωσα, εκτίμησα και προσπάθησα να μετατρέψω σε κείμενο με ευθύνη για το τι έγραφα.
«Π»: Τι αγαπάτε στα ταξίδια;
Μ.Β.: Τα ταξίδια αλλάζουν την όποια αντίληψη έχουμε για τη ζωή μας. Γίνονται σημείο αναφοράς και κατακτούν στη μνήμη μας πολύ μεγαλύτερο χώρο από τον πραγματικό χρόνο που αφιερώνουμε για να τα πραγματοποιήσουμε. Με τα ταξίδια έμαθα ότι όλοι είμαστε ίσοι. Γνώρισα νέους ανθρώπους, διαφορετικούς τρόπους σκέψεις, νέες κουζίνες, πρωτόγνωρα τοπία. Βγήκα από τη «ζώνη» της άνεσής μου και είδα συγκεκριμένα πράγματα από χίλιες διαφορετικές σκοπιές, κι αυτό είναι που στην τελική μας κάνει σοφότερους. Όσο περισσότερο ταξιδεύω, τόσο πιο πλούσια σε συγκινήσεις είναι η ζωή μου.
«Π»: Τι ελκύει τους νέους στη δημοσιογραφία; Γιατί την ακολουθούν;
Μ.Β.: Η παρακολούθηση της επικαιρότητας αφορά και ενδιαφέρει τους νεότερους, που είναι πιο εξοικειωμένοι με τη σύγχρονη τεχνολογία και είναι περισσότερο δεκτικοί και ανοικτοί σε εναλλακτικούς τρόπους ενημέρωσης. Ένας άλλος λόγος είναι ότι η δημοσιογραφία φέρνει αναγνωσιμότητα, κυρίως σ’ αυτούς που ασχολούνται με την τηλεόραση. Πολλοί νέοι μαγεύονται από τα φώτα της δημοσιότητας χωρίς να υπολογίζουν τι βρίσκεται πίσω από τις κάμερες.
«Π»: Τηλεόραση, ραδιόφωνο, έντυπος Τύπος, διαδίκτυο. Ποιο μέσο προτιμάτε;
Μ.Β.: Όλα έχουν τη μαγεία τους και το καθένα για ξεχωριστούς λόγους. Το διαδίκτυο είναι η προέκταση των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, τα οποία «αναγκάστηκαν» να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα για την παρουσίαση του ειδησεογραφικού υλικού. Το διαδίκτυο έφερε «επανάσταση» στην ενημέρωση και στην επικοινωνία και δημιούργησε νέα πλεονεκτήματα, αλλά και μειονεκτήματα. Δυστυχώς στην πρόσβαση της άμεσης ενημέρωσης το στοιχείο της εξαπάτησης αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο. Η θετική ή αρνητική επίδραση μίας είδησης εξαρτάται άμεσα από τον τρόπο με τον οποίο ένα μέσο θα επιλέξει να προβάλλει μία είδηση.
Όσο για το αγαπημένο μου μέσο; Ξεκινάω την ημέρα μου με ραδιόφωνο, το οποίο έχει πλέον ενσωματωθεί σε διάφορες άλλες συσκευές και συνεχίζω με ειδησεογραφικές ιστοσελίδες που προσφέρουν πληθώρα επιλογών ενημέρωσης και ποικιλία θεμάτων.
«Π»: Ποιες είναι οι κατάλληλες σπουδές στη δημοσιογραφία έτσι ώστε να είναι κατηρτισμένος ο δημοσιογράφος; Ισχύει ο δρόμος, το πεζοδρόμιο;
Μ.Β.: Οι ανάγκες της ακαδημαϊκής διδασκαλίας και έρευνας στον χώρο των επικοινωνιακών σπουδών διαφοροποιούνται. Κάποιοι τομείς βέβαια είναι απαραίτητοι για κάθε μελλοντικό συντάκτη. Οι σπουδές πολιτισμού, η πολιτική επιστήμη και η κοινωνιολογία, η νομική επιστήμη, η ιστορία, η ψυχολογία, η ιστορία της τέχνης, η γλωσσολογία, οι νεοελληνικές σπουδές, αλλά και οι νέες τεχνολογίες και οι εφαρμογές τους στις εποχές της διεθνοποίησης της είδησης, θα βοηθήσουν να αποκτήσουν οι δημοσιογράφοι την υψηλότερη δυνατή κατάρτιση αλλά κυρίως εξειδίκευση. Σίγουρα η αναγκαιότητα για πολυεπίπεδη κατάρτιση, η γνώση του πώς λειτουργούν τα Μ.Μ.Ε. και η διαφύλαξη της δεοντολογίας απαιτούν πολύ υψηλού επιπέδου σπουδές και ευρύτερη πολιτική σκέψη.
Αν αναφερόμαστε στο ερευνητικό ρεπορτάζ, τότε η συστηματική πρακτική άσκηση και η τριβή στον «δρόμο» είναι αποτελεσματικό επαγγελματικό εφόδιο. Ο ρεπόρτερ πρέπει να συνδυάζει θεωρία και πρακτική ασκούμενος σε εφημερίδες, ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά στούντιο.
«Π»: Οι ξένες γλώσσες βοηθούν τους δημοσιογράφους. Εσείς μιλάτε Αγγλικά, Ιταλικά, Γερμανικά.
Μ.Β.: Ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να μάθει όσες γλώσσες θέλει και δεν πρέπει να μιλάμε για χαρισματικούς ανθρώπους με έφεση στις γλώσσες. Όλοι, ανεξάρτητα από την επιστημονική ή μη κατάρτιση και ηλικία, μπορούμε να μάθουμε πετυχημένα όσες γλώσσες θέλουμε, χάρη στους πολύπλοκους μηχανισμούς του εγκεφάλου μας και το κατάλληλο περιβάλλον.
«Π»: Το ηλεκτρονικό περιοδικό Happy Life Magazine όπου εργάζεστε ως αρχισυντάκτρια από το 2000, τι περιλαμβάνει στην ύλη του;
Μ.Β.: Είναι περιοδικό προσωπικής ανάπτυξης που πρεσβεύει το New Wellness. Σκοπός του είναι να συμβάλλει στο να έχει η ζωή μας λίγη περισσότερη χαρά, λίγη περισσότερη ποιότητα. Το ευ στο ζην είναι το motto του. Δεκατρία χρόνια μετά την on-line έκδοσή του κυκλοφορεί δύο φορές τον χρόνο (άνοιξη – καλοκαίρι, φθινόπωρο – χειμώνας) σαν premium free press εφημερίδα και μοιράζεται δωρεάν.
«Π»: Έχετε εκδώσει την ποιητική συλλογή με τίτλο «Παγγαίον. Στην Πύλη των Κρηνίδων». Τι πραγματεύεται; Τι είναι για εσάς η ποίηση;
Μ.Β.: Εκείνη η συλλογή είχε ως θέμα τα βασικά στάδια της διαδικασίας παραγωγής κρασιού, από την καλλιέργεια του αμπελιού και τη συγκομιδή των σταφυλιών, έως την ωρίμανση και την εμφιάλωση του οίνου.
Όσο για το τι είναι η ποίηση για εμένα; Ο Πωλ Βαλερύ μάς έδειξε αρκετά πειστικά την αδυναμία μας να ορίσουμε την ποίηση. «Επειδή ούτε το καθαυτό αντικείμενο της ποιήσεως ούτε η μέθοδος για να το βρούμε έχουν ξεκαθαριστεί, αφού, όσοι τα γνωρίζουν σωπαίνουν, και όσοι δεν τα ξέρουν μιλούνε γι’ αυτά, κάθε σαφήνεια πάνω στα ζητήματα τούτα εξακολουθεί να είναι υπόθεση προσωπική, η μεγαλύτερη αντίφαση στις γνώμες επιτρέπεται, και για καθεμιά υπάρχουν ένδοξα παραδείγματα και πειράματα που δύσκολα μπορεί κανείς να τ’ αμφισβητήσει».
«Π»: Επιμεληθήκατε τη βιογραφία του Λάκη Γαβαλά. Τι κρατήσατε από την προσωπικότητά του;
Μ.Β.: Την έμφυτη ευγένεια, την εξυπνάδα, την αισιοδοξία, την ακεραιότητα, την εμπιστοσύνη που δείχνει στους ανθρώπους που αγαπάει.
«Π»: Τι διαβάζετε τώρα;
Μ.Β.: Συνήθως διαβάζω ιστορικά μυθιστορήματα και βιογραφίες. Πρόσφατα το «Έρωτας και άλλες πολεμικές τέχνες» της Μαλβίνας Κάραλη και τώρα ξαναδιαβάζω το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του αγαπημένου μου Λόρενς Ντάρελ.
«Π»: Πώς βλέπετε σήμερα τις διαπροσωπικές σχέσεις;
Μ.Β.: Με τη ραγδαία χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης οι τρόποι με τους οποίους σχηματίζουμε κοινωνικούς δεσμούς αποτελούν μέρη μιας νέας κατασκευής των κοινωνικών σχέσεων. Οι πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για να προάγουν ένα είδος κοινωνικής υποστήριξης και προσφέρουν άπλετες (φαινομενικά) ευκαιρίες για την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων, έχουν παρεισφρήσει τόσο έντονα στην καθημερινότητά μας, που πιθανόν να παρεμβάλλονται αντί να προάγουν το ουσιαστικό σχετίζεσθαι. Έτσι, αντί να συσχετιζόμαστε μεταξύ τους σε φυσικό χρόνο και μέρος, παρατηρώ μια ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για αυτοπροβολή και επιβεβαίωση μέσω των likes και follows.
«Π»: Τι σας θλίβει;
Μ.Β.: Με στεναχωρεί που δεν αντιστεκόμαστε στο εύκολο, που δεν συνειδητοποιούμε πόσο πολύ συνδεόμαστε όλοι μεταξύ μας, που δεν εργαζόμαστε για το κοινό μας μέλλον. Η αλληλεγγύη είναι κάτι πολύ ωραίο και λυπάμαι που δεν υποδεχόμαστε σ’ ένα ασφαλές λιμάνι αυτούς που διαφεύγουν τους πολέμους. Στεναχωριέμαι που καταστρέφουμε τον πλανήτη με όλο και πιο βίαιο τρόπο. Στην καθημερινότητά μου με στεναχωρούν τα προβλήματα υγείας, η αγένεια, ο φθόνος και τα ψέματα. Ο Τσέχωφ έγραφε πως «είναι ανυπόφορο να μην μπορείς να εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους»…
«Π»: Τι ετοιμάζετε;
Μ.Β.: Σε μια εποχή που οι ποιητικές συλλογές τυπώνονται περισσότερες από ποτέ, προσπαθώ κι εγώ να ολοκληρώσω τη δεύτερη προσπάθειά μου.
