Γράφει η ΒΑΣΙΛΙΚΗ Ι. ΠΑΠΑΚΙΤΣΟΥ, Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια MSc University of Central Lancashire – UK
Ο Θυμός είναι έντονο συναίσθημα και αποτελεί αντίδραση του ατόμου όταν νιώθει απογοήτευση και αδικία. Αποτελεί απάντηση σε εξωτερική απειλή, σε ζημία, ματαίωση επιθυμιών και στόχων.
Και ενώ ενισχύει την προάσπιση των δικαιωμάτων του ατόμου και είναι λειτουργικός όταν συμβάλλει στην ωρίμανση της προσωπικότητας του, είναι δυσλειτουργικός όταν εκδηλώνεται έντονα, ακατάλληλα και συμβαίνει συχνά.
Η διαχείριση του θυμού απαιτεί διάθεση για αλλαγή, αυτοσυγκράτηση, αντικειμενική παρατήρηση με στόχο την επαρκή διαχείριση των εντάσεων και δυσκολιών στη ζωή του ατόμου. Με τον θυμό, φαινομενικά, γίνεται μια προσπάθεια κυριαρχίας των άλλων, όμως στην πραγματικότητα είναι μια προσπάθεια κυριαρχίας προς τον εαυτό.
Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο το άτομο πρέπει να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί το συναίσθημα του θυμού ως μία φυσιολογική αντίδραση. Αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι της ζωής του το οποίο πρέπει να αποδεχθεί και να το διαχειριστεί αποτελεσματικά. Στη συνέχεια, μέσω του αυτοελέγχου είναι σημαντικό να αποσυρθεί από το πρόβλημα μέχρι να ηρεμήσει. Τότε θα έχει τη δυνατότητα, ήρεμο πλέον, μέσω της αυτοπαρατήρησης, της αυτοαξιολόγησης, να προσδιορίσει τα αντικειμενικά αίτια του θυμού, τα συναισθήματά του, να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης, την πνευματική του διαύγεια τη δεδομένη στιγμή, και να τα διακρίνει από την ερμηνεία που το ίδιο είχε νωρίτερα προσδώσει.
Αυτή η διάκριση, παρέχει στο άτομο τη δυνατότητα να τροποποιήσει τις δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές του, να επιλύσει το πρόβλημα που αρχικά πυροδότησε το θυμό, και να εξελιχθεί νοηματοδοτώντας τις επόμενες επιλογές του μέσα από την αυτογνωσία και τον προσωπικό του μετασχηματισμό – αλλαγή.
Σε όλη αυτή την προσπάθεια αρωγοί θα είναι οι τεχνικές θετικής διεκδικητικής συμπεριφοράς, καθώς και οι δεξιότητες επικοινωνίας, όπως η ενεργητική ακρόαση, που πρέπει να αναπτύξει.
Αξιοποιώντας αποτελεσματικά λεκτικές και μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας θα μπορέσει να εκφράσει το θυμό του άμεσα, με ευθύτητα, επικεντρωμένα στο θέμα, επαναλαμβάνοντας σκέψεις και συναισθήματα. Κυρίως, να ενεργήσει με θετική σκέψη και ενσυναίσθηση, διάθεση συγχώρεσης, καθώς και ρεαλιστική ανάληψη των ευθυνών που του αναλογούν, χωρίς εξάρσεις, καχυποψία και προκαταλήψεις.
Η φυσική άσκηση λειτουργεί θετικά στη βελτίωση όχι μόνο της σωματικής, αλλά και της ψυχικής υγείας του ατόμου που το αποσυμφορεί από την εκδήλωση αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων, και ενεργοποιεί θετικά τον εγκέφαλο. Ενισχύει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, το εξοικειώνει με στρεσσογόνους παράγοντες, ανακουφίζει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Είναι πολύ σημαντικό επίσης, το άτομο να εκπαιδευθεί σε τεχνικές χαλάρωσης αλλά και ασκήσεις αναπνοής που θα βοηθήσουν στον αυτοέλεγχό του, στην αποστασιοποίησή του από το πρόβλημα, και από την αρνητική έκφραση του θυμού.
