Ομιλία Κυριάκου Μητσοτάκη στην ημερίδα του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής» με θέμα: «Ελλάδα και Ευρώπη μετά το “Brexit”»

Ομιλία του Προέδρου
της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη

στην  ημερίδα του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος
Καραμανλής» με θέμα: «Ελλάδα και Ευρώπη μετά το “Brexit”»

“Κυρίες, κύριοι,

Ευχαριστώ για την πρόσκληση και την ευκαιρία να
απευθύνω ένα σύντομο χαιρετισμό στην πολύ ενδιαφέρουσα και επίκαιρη ημερίδα που
διοργανώνει το Ινστιτούτο Δημοκρατίας.

Θέλω καταρχάς να εκφράσω τη βαθιά μου θλίψη για το νέο
τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία.

Ενός λεπτού σιγή.

Μεγαλύτερη συνεργασία στα θέματα εσωτερικής ασφάλειας
και ανταλλαγής πληροφοριών.

Επιτρέψτε μου, όμως, προτού αναφερθώ στο αντικείμενο
της σημερινής ημερίδας, να πω δυο λόγια για τη χθεσινοβραδινή συνέντευξη του πρωθυπουργού
στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ. 

Χθες, ο κ. Τσίπρας ξεπέρασε τον εαυτό του σε θράσος
και κυνισμό. Ούτε λίγο ούτε πολύ μας είπε ότι όλα τα έπραξε καλώς.  Δικαιολόγησε τα πάντα και δεν αισθάνθηκε ούτε
μια στιγμή την ανάγκη να κάνει έστω μια ελάχιστη αυτοκριτική. 

Δεν αισθάνθηκε ούτε μια στιγμή την ανάγκη να αρθρώσει
μια συγνώμη –προσχηματικά έστω – προς τον ελληνικό λαό τον οποίο συνειδητά
εξαπάτησε. 

Ειλικρινά
δεν ξέρω τι είναι πιο επικίνδυνο.  Ότι
πιστεύει όσα είπε ή ότι συνειδητά ψεύδεται;

Σε κάθε περίπτωση ο κ. Τσίπρας – ικανοποιημένος όπως
δήλωσε από τον εαυτό του και τις επιδόσεις της Κυβέρνησής του – δεν προτίθεται
να αλλάξει ούτε τον τρόπο που πολιτεύεται ούτε τις πολιτικές του. 

Χθες μας έδειξε ότι είναι αμετανόητος και
αποφασισμένος να συνεχίσει το δρόμο του λαϊκισμού, αλλά και της απαράδεκτης
μετάθεσης της ευθύνης από τις δικές του εγκληματικές επιλογές.

Η προσπάθεια να καταστήσει την Τράπεζα της Ελλάδας
υπεύθυνη για τα capitalcontrols είναι άλλη μια φτηνή άσκηση ΣΥΡΙΖαικής
προπαγάνδας.

Στην ερώτηση ποιες στιγμές της πρωθυπουργίας του
συγκρατεί ως θετική ανάμνηση, μίλησε για τη βραδιά του δημοψηφίσματος όπου,
κατά τα λεγόμενά του «γέμισε περηφάνια τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού
λαού».

Θέλει πράγματι απύθμενο θράσος να μπορείς να
αναδεικνύεις ένα δημοψήφισμα-φιάσκο, μια μοναδική θεσμική παρωδία, σε στιγμή
εθνικής ανάτασης. 

Όποιος άκουσε τον κ. Τσίπρα χθες δεν αισθάνθηκε
υπερηφάνεια. Μόνο βαθιά ανησυχία για το μέλλον της Ελλάδας αισθάνθηκε. 

Γιατί τα ψέματα και την ανικανότητα του κύριου Τσίπρα
τα πληρώνει με βαρύτατο τίμημα ο ελληνικός λαός στην καθημερινή του ζωή. Με
περισσότερη φτώχεια, λουκέτα στις επιχειρήσεις, ανέργους και απογοήτευση για
τους πολλούς.

Ένα είναι βέβαιο: 
H χθεσινή εικόνα του κ. Τσίπρα ήταν αυτή ενός απερχόμενου πρωθυπουργού.
Το πλήρες διαζύγιο με την πραγματικότητα είναι το τελευταίο στάδιο πριν την
οριστική έξοδο από το Μέγαρο Μαξίμου.

Και κάτι τελευταίο. 
Προειδοποιώ την κ. Τσίπρα να μην διανοηθεί να παίξει θεσμικά παιχνίδια
με τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος.

Κάποια από τα λεγόμενα του υποδηλώνουν, στην καλύτερη
περίπτωση, θεσμική άγνοια.

Στην χειρότερη, την πρόθεσή του να καταφύγει σε
θεσμικές ακροβασίες που δεν συνάδουν με το πνεύμα, αλλά και το γράμμα του
καταστατικού χάρτη.

Κυρίες και κύριοι,

Σε αντίθεση με το δημοψήφισμα του κ. Τσίπρα, το
Βρετανικό δημοψήφισμα παρήγαγε αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμά του δεν ήταν το
αναμενόμενο.  Το Brexit όμως είναι
γεγονός. 

Έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά στην προσπάθεια να
εξηγηθεί η απόφαση των Βρετανών να φύγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τρεις είναι,
κατά τη γνώμη μου, οι βασικές ερμηνείες:

1.         Η
διαχρονική ιδιαιτερότητα της σχέσης της Μεγάλης Βρετανίας – ΕΕ.  Κατά βάση οι Βρετανοί ποτέ δεν αισθάνθηκαν
ουσιαστικά Ευρωπαίοι και αντιλαμβάνονταν το νησί τους ως διαφορετικό σε σχέση
με την Ήπειρο.

2.         Ο
λαϊκισμός των ηγετών της καμπάνιας του Brexit, που ενίσχυσε τον υφέρποντα βρετανικό
εθνικισμό.

3.         Η
αποτυχία της Ευρώπης να εμπνεύσει ασφάλεια και προοπτική στους απλούς Βρετανούς
πολίτες.  Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε η
συνολική αδυναμία χειρισμού του μεταναστευτικού ζητήματος από την Ευρώπη, την
οποία εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο οι θιασώτες του Brexit.

Είναι προς όφελος, τόσο της Βρετανίας, όσο και της ΕΕ
αυτός ο χωρισμός να μην καθυστερήσει ιδιαίτερα. Η πρωτοβουλία τώρα είναι στα
χέρια της Βρετανικής Κυβέρνησης που πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της
Συνθήκης.

Εύχομαι το διαζύγιο να είναι βελούδινο.Η Μεγάλη
Βρετανία παραμένει στρατηγικής σημασίας εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Όμως, a la carte λύσεις δεν υπάρχουν. Ελεύθερη
διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών δίχως ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων δεν νοείται
στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Οι Βρετανοί λαϊκιστές, που έδωσαν σχετικές υποσχέσεις,
ήδη έχουν έλθει αντιμέτωποι με την σκληρή αναπόδραστη πραγματικότητα. 

Σε αυτό το σημείο θέλω να εστιάσω.

Είμαι πεπεισμένος ότι το Brexit είναι η λάθος επιλογή
για τη Μεγάλη Βρετανία.

Όμως ακόμη μεγαλύτερο λάθος είναι ο τρόπος που αυτό
αποφασίστηκε. 

Ο κ. Κάμερον δεσμεύτηκε προεκλογικά και σε ανύποπτο
χρόνο για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, προκειμένου να εξασφαλίσει την
πρωθυπουργία του και την εσωκομματική ειρήνη.

Χρησιμοποίησε την προοπτική του δημοψηφίσματος με
γνώμονα το πρόσκαιρο προσωπικό και κομματικό του συμφέρον. Μετέθεσε τις ευθύνες
του στο μέλλον και στις πλάτες των πολιτών.

Ήταν ένας τακτικισμός που φάνηκε να αποδίδει πρόσκαιρα
οφέλη,  οδήγησε όμως τον κ. Κάμερον σε
μια συντριπτική προσωπική ήττα και τη χώρα του εκτός Ευρώπης.

Αν συγκρατώ ένα δίδαγμα από το βρετανικό δημοψήφισμα
είναι ότι οι ηγέτεςδεν πρέπει να μετακυλούν τις δικές τους ευθύνες στους
πολίτες και δεν επιτρέπεται να εξάγουν τα εσωκομματικά τους προβλήματα στην
κοινωνία.

Στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία η προσφυγή στη λαϊκή
ετυμηγορία αφορά πρωτίστως στην επιλογή των πολιτικών ηγετών.

Επιλέγουμε τους πολιτικούς μας ηγέτες και τους
εμπιστευόμαστε να πάρουν αποφάσεις για το κοινό καλό, εκ μέρους του συνόλου των
πολιτών. 

Τους αξιολογούμε, τους κρίνουμε, και στην επόμενη
εκλογική αναμέτρηση είτε τους επιβραβεύουμε είτε τους απομακρύνουμε. 

Πολλές από τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε είναι
δύσκολες.  Αυτή όμως είναι η δουλειά
μας. 

Η μετάθεση της ευθύνης, για τη λήψη αυτών των
αποφάσεων, στους πολίτες δεν είναι πάντα ένδειξη δημοκρατικής ευαισθησίας.
Μπορεί να είναι  ένδειξη πολιτικής
αδυναμίας ή κίνηση πολιτικού τακτικισμού.

Είναι πάγια άποψή μου ότι τα δημοψηφίσματα πρέπει να
χρησιμοποιούνται με μεγάλη προσοχή.

Πρέπει επίσης να συνοδεύονται από δικλείδες ασφαλείας
που να εξασφαλίζουν ότι μια συγκυριακή πλειοψηφία δεν μπορεί να δεσμεύσει το
μέλλον της χώρας για πολλές γενιές.

Όσο πιο καθοριστική για το μέλλον της χώρας είναι μια
απόφαση, τόσο περισσότερες θεσμικές δικλείδες ασφαλείας πρέπει να την
περιβάλλουν. 

Για την αναθεώρηση ενός άρθρου του Συντάγματος
χρειάζεται να συντρέχουν πολλές προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων, μια ενισχυμένη
κοινοβουλευτική πλειοψηφία και θετική απόφαση από τουλάχιστον δύο συνθέσεις
διαδοχικών Κοινοβουλευτικών περιόδων. 

Για να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, με άμεση ισχύ,
απαιτείται πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής. 

Το αποφασιστικό και δεσμευτικό δημοψήφισμα για μείζονα
ζητήματα με απλή πλειοψηφία είναι ασύμμετρο σε σχέση με το θεσμικό πλαίσιο που
διέπει την αντιπροσωπευτική Δημοκρατία. 

Και αυτό διότι όπως φάνηκε στη Μεγάλη Βρετανία μια
οριακή και ενδεχομένως συγκυριακή πλειοψηφία είναι ικανή να ανατρέψει ένα
ολόκληρο statusquo.

Προσέξτε: Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να
διενεργούνται δημοψηφίσματα. 

Όμως – όπως και σε όλες τις αποφάσεις που έχουν
καθοριστική σημασία για το μέλλον ενός τόπου, πρέπει να υπάρχουν δικλείδες
ασφαλείας που θα εγγυώνται το μακροπρόθεσμο συμφέρον των πολιτών. 

Ποιες μπορεί να είναι αυτές;  Αυξημένη πλειοψηφία για να προκηρυχθεί
δημοψήφισμα. Αυξημένη πλειοψηφία για να τεθεί σε ισχύ η λαϊκή ετυμηγορία.

Επικύρωση της απόφασης από το Κοινοβούλιο. Δεύτερο
δημοψήφισμα μετά από ένα χρονικό διάστημα με το ίδιο ερώτημα.

Γνώριζαν οι Βρετανοί ψηφοφόροι πλήρως τις συνέπειες
του Brexit όταν ψήφιζαν; Μάλλον όχι.

Κανείς δεν τις ήξερε και κανείς δεν θα τις ξέρει για
αρκετό διάστημα ακόμη. 

Αυτό ήταν το πλέον πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσει
ο λαϊκισμός. 

Τα δημοψηφίσματα είναι από τη φύση τους πολωτικά και
διχαστικά. Δεν προωθούν τις συνθέσεις, αλλά οξύνουν τις διαχωριστικές γραμμές.

Συχνά οι πολίτες απαντούν σε άλλα ερωτήματα από αυτά
που τους τίθενται. Χρησιμοποιούν το δημοψήφισμα για να αποδοκιμάσουν την Κυβέρνηση
ή για να εκτονώσουν το θυμό τους.

Ας έχουμε υπόψη αυτά τα δεδομένα και ας μην θεωρούμε
ότι πάντα η καταφυγή σε ένα δημοψήφισμα είναι προς όφελος του γενικού καλού.

Η συζήτηση αυτή είναι πολύ επίκαιρη στην Ελλάδα,
ιδιαίτερα εν όψει συνταγματικής αναθεώρησης.

Όλοι βιώσαμε πέρσι το καλοκαίρι μια ακραία εμπειρία
ενός προβληματικού δημοψηφίσματος.

Αφήνω στην άκρη το ζήτημα αν το ίδιο το δημοψήφισμα
ήταν σύμφωνο με τις επιταγές του Συντάγματος.

Ακόμη και σήμερα κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το
ερώτημα.

Το «ΝΑΙ» αφορούσε σε ένα δυσνόητο μακροσκελές κείμενο
που, μάλιστα, δεν βρισκόταν σε ισχύ.

Το «ΟΧΙ» ήταν η έκφραση αντίδρασης σε αυτό το κείμενο,
δίχως όμως να προδιαγράφει καμία εναλλακτική.

Διεξήχθη άρον-άρον σε λίγες μόνο ημέρες και βέβαια δεν
υπήρξε καμία περίπτωση νηφάλιας ενημέρωσης ή συζήτησης του πραγματικού
διακυβεύματος.

Ο καθένας ερμήνευε όπως ήθελε τα ερωτήματα και τελικά
η Κυβέρνηση ερμήνευσε και το αποτέλεσμα κατά το δοκούν.

Η περσινή παρωδία καθιστά απαραίτητο ο θεσμός του δημοψηφίσματος
να αλλάξει και να ενισχυθεί με ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να θωρακίζεται το
μακροπρόθεσμο συμφέρον του λαού. 

Κυρίες και κύριοι,

Επανέρχομαι στο θέμα του Brexit. Θα ήταν τουλάχιστον
αφελές και μυωπικό να επιρρίψουμε όλες τις ευθύνες για  το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος
στους Βρετανούς πολιτικούς και στους πολίτες.

Η Ευρώπη δεν είναι αμέτοχη ευθυνών για το τι έγινε
στην άλλη πλευρά της Μάγχης.

Σήμερα, το ευρωπαϊκό όραμα ξεθωριάζει και δεν εμπνέει
πλέον τους πολίτες στο βαθμό που ομολογουμένως το πετύχαινε τις προηγούμενες
δεκαετίες. 

Χρειάζεται επειγόντως ένα καινούργιο ευρωπαϊκό
αφήγημα. Ένα αφήγημα που θα εστιάζει στους ευρωπαίους πολίτες και θα τους πείθει
ότι η Ένωση μπορεί να τους διασφαλίσει ασφάλεια, προοπτική και ευημερία. 

Η πλειονότητα των Ευρωπαίων πολιτών αισθάνονται ότι η
Ευρώπη δεν τους αφορά.

Η μεσαία τάξη πιέζεται από τις τεκτονικές αλλαγές, που
η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική πρόοδος επιφέρουν στον τρόπο με τον οποίο
είναι οργανωμένη η οικονομική και κοινωνική ζωή.

Σταθερές δεκαετιών καταρρέουν. Και η Ευρώπη συχνά
μοιάζει ανήμπορη να αντιδράσει, καθηλωμένη σε μία γραφειοκρατική παράλυση.

Οι εθνικές στρατηγικές κυριαρχούν. Το Έθνος – Κράτος
εκδικείται όσους είχαν προεξοφλήσει τον πρόωρο θάνατό του.

Αυτές είναι κάποιες από τις προκλήσεις που πρέπει να
αντιμετωπίσουμε. Η ισορροπία μεταξύ εθνικών στρατηγικών και υπερεθνικής
συνεργασίας ήταν πάντα το  μεγάλο
ζητούμενο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η Μεγάλη Βρετανία ποτέ δεν ήταν θιασώτης της ευρωπαϊκής
ενοποίησης. Μάλλον την μποϋκοτάριζε.

Ίσως η έξοδός της να είναι μια ευκαιρία για την
ισχυροποίηση της ενότητας της Ευρώπης των 27. 
Αυτό το εγχείρημα όμως θα πρέπει να συνδράμουν με συνέπεια και θάρρος οι
πολιτικοί ηγέτες των κρατών μελών. 

Διότι όπως είπε και ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, σχολιάζοντας
την αποτυχία του βρετανικού πολιτικού συστήματος στο δημοψήφισμα, «αν 6 μέρες
την εβδομάδα κακολογείς την Ευρώπη, είναι δύσκολο να σε πιστέψουν οι πολίτες
την Κυριακή που τους λες ότι είναι καλή».

Κυρίες και κύριοι,

Είναι νωρίς για να ξέρουμε τις πλήρεις συνέπειες του
Brexit για την Βρετανία και την Ευρώπη.  Όμως,
ήδη αντλούμε χρήσιμα συμπεράσματα από την βρετανική εμπειρία.

Συμπεράσματα που η Νέα Δημοκρατία, με τη στήριξη και
την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού, ενσωματώνει στο κυβερνητικό της πρόγραμμα
και στον ανασχεδιασμό του πολιτικού συστήματος της μεταμνημονιακής Ελλάδας.

Είναι
γεγονός ότι η χώρα μας βρίσκεται σε μια οριακή ισορροπία.  

Είτε θα πορευτεί αποφασιστικά το δρόμο των
μεταρρυθμίσεων και των δομικών αλλαγών που θα την οδηγήσουν στη μεταμνημονιακή
εποχή είτε θα βαδίσει προς τα κελεύσματα του λαϊκισμού που θα μας βάλουν στο ευρωπαϊκό
περιθώριο και θα υπονομεύσουν την αναπτυξιακή μας προοπτική.

Η πορεία μας δεν έχει πλήρως ξεκαθαρίσει.  Πέρσι, τέτοια εποχή, βαδίζαμε με ταχύτητα
προς το Grexit. Και με δημοψήφισμα μάλιστα!

Κυριολεκτικά στο «και 5’» γλυτώσαμε.

Όμως, η πορεία μας έκτοτε δεν υπήρξε συνεπής και
ξεκάθαρη. Κάθε άλλο μάλιστα. Κινηθήκαμε και εξακολουθούμε να κινούμαστε στο
χείλος του γκρεμού με αργό και ασταθές βήμα. 

Βασικοί Υπουργοί της Κυβέρνησης – με ευθύνη για την
προώθηση των μεταρρυθμίσεων – σέρνουν τα πόδια τους και δυσανασχετούν
απροκάλυπτα. 

Ιδεολογικά η Κυβέρνηση δεν έχει ακόμη αποσαφηνίσει το
δρόμο που θέλει να βαδίσει.  Πατά σε δύο
βάρκες με γνώμονα την – με κάθε τρόπο – παραμονή της στην εξουσία. 

Η εξουσία είναι αυτοσκοπός για τον κ. Τσίπρα.  Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα και τις
επιπτώσεις που επιφέρει στην Ελλάδα. 

Το απέδειξε περίτρανα και στην χθεσινοβραδινή του
συνέντευξη.

Οι θεσμικοί τακτικισμοί της Κυβέρνησης είναι συνεχείς
και πολύ επικίνδυνοι.

Ξεκίνησαν με το περσινό δημοψήφισμα-παρωδία και τις
αχρείαστες εκλογές. Συνεχίστηκαν με την απαξίωση της Δικαιοσύνης, της
λειτουργίας της Βουλής, του Ε.Σ.Ρ. και γενικότερα των θεσμών. 

Κορυφώνονται με την πρόταση για ένα εκλογικό σύστημα
που εγγυάται την ακυβερνησία και την πολιτική αστάθεια σε μια εποχή που η χώρα
χρειάζεται σταθερές κυβερνήσεις.

Σε αυτή την πλημμυρίδα ψεύδους και λαϊκισμού εμείς, η
Νέα Δημοκρατία, αντιπαρατάσσουμε μια συμφωνία αλήθειας και ευθύνης με τον
ελληνικό λαό. 

Ασκούμε εμπεριστατωμένη και ουσιαστική κριτική στην
Ευρώπη, αλλά δημιουργικά. Ποτέ για εσωτερική κατανάλωση.

Ανέκαθεν ήμασταν και παραμένουμε ευρωπαϊστές.  Αναγνωρίζουμε όμως αποτυχίες της Ευρώπης και
την ανάγκη να αφουγκραστεί, να πλησιάσει και να εκφράσει ξανά τους πολίτες.

Εξηγούμε στους πολίτες ποια είναι τα πλεονεκτήματά μας
ως μέλος της Ε.Ε.

Εξηγούμε ποιες είναι οι αναγκαίες αλλαγές στις οποίες
πρέπει να προβούμε συνολικά. Δεν χαϊδεύουμε αυτιά.

Μιλάμε τη γλώσσα της αλήθειας προς κάθε
κατεύθυνση.  Διότι όλοι έχουμε ευθύνες
και όλοι πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία προκειμένου να πάει μπροστά η χώρα.

Εξασφαλίζουμε έναν δίχτυ ασφάλειας και προστασίας για
όλους τους αδύναμους συμπολίτες μας που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις
αναγκαίες αλλαγές. 

Αξίζει να προσέξουμε το πρώτο μήνυμα της κ. Μέι:

Μίλησε στους πολίτες που υποφέρουν, που είναι ανασφαλείς,
που αισθάνθηκαν ότι έμεναν πίσω, στο περιθώριο των εξελίξεων και που η υπόθεση
της Ευρώπης δεν τους αφορούσε.

Μίλησε σε αυτούς που ψήφισαν υπέρ του Brexit. Κατόπιν
εορτής όμως.

Εμείς μιλάμε σε όλους αυτούς τους πολίτες σήμερα.  Τους αντιμετωπίζουμε με σεβασμό και
ειλικρίνεια. Και προσδοκούμε με συνέπεια να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους.

Την εμπιστοσύνη τους στη μεταρρυθμιστική μας πρόταση,
την εμπιστοσύνη τους στην ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας που μόνο η Νέα
Δημοκρατία εγγυάται.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.”