Ομιλία Μιχάλη Τζελέπη Εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στο Σ/Ν Δασικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις και Άλλες Διατάξεις

“Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητάμε σήμερα το νομοσχέδιο για τις «δασικές συνεταιριστικές οργανώσεις και άλλες διατάξεις». Συζητάμε ένα νομοσχέδιο σε ένα πολιτικό περιβάλλον όπου όλη η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί την πραγματικότητα που διαμορφώθηκε γύρω από τη διαδικασία των τηλεοπτικών αδειών. Μάλλον, όμως, το παρακολουθεί μόνο η ελληνική κοινωνία και όχι τα Υπουργεία.

Θέλω να ρωτήσω: Μιας και τα βοσκοτόπια του κ. Καλογρίτσα είναι η εγγύηση για να πάρει τηλεοπτική άδεια και ακούμε καθημερινά ότι αυτά τα πέντε χιλιάδες βοσκοτόπια συμπεριλαμβάνουν μέσα δασικές εκτάσεις και εκτάσεις του δημοσίου, ποιες ενέργειες από την πλευρά του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργείου -μιας και είναι εδώ ο κύριος Υπουργός- έχουν γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση, για να ξεκαθαρίσουν σε αυτά τα πέντε χιλιάδες στρέμματα ποιες είναι δασικές εκτάσεις, ποιες του δημοσίου και το ιδιοκτησιακό καθεστώς αυτών; Αυτή είναι η επικαιρότητα, όπως διαμορφώνεται, και δεν μπορούμε να «ποιούμε τη νήσσαν».

Στις Επιτροπές, όπου έγινε συζήτηση για το σημερινό νομοσχέδιο, υπήρξε μια αντιπαράθεση με τον κύριο Αναπληρωτή Υπουργό σε σχέση με τους δασικούς χάρτες, η οποία αντιπαράθεση δεν είχε προσωπικά χαρακτηριστικά, αλλά καθαρά και μόνον πολιτικά. Γιατί δεν είναι δυνατόν να συζητάμε για την αειφόρο διαχείριση των δασών και τη διευκόλυνση της υλοτομίας, όταν δεν έχουν προηγηθεί οι απαιτούμενες ενέργειες σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Μάλιστα, θα επικαλεστώ την τοποθέτηση του Πρόεδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ότι το Κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες είναι ίσως τα πιο«αναπτυξιακά έργα» που πρέπει να γίνουν στη χώρα, αυτά που πρέπει να προηγηθούν, ώστε να μπορούν να γίνουν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.

Δυστυχώς, δεν μπορείτε πλέον να επικαλεστείτε ότι δεν έχετε κυβερνητικό χρόνο. Έχετε είκοσι μήνες πλέον. Οι πράξεις σας πλέον έχουν καταγραφεί. Σε αυτόν το χρόνο που εσείς έχετε την ευθύνη δεν κάνατε απολύτως τίποτα σε αυτήν την κατεύθυνση. Απλούστατα, ήρθατε το Μάιο και παρ’ όλες τις αντιρρήσεις του ΤΕΕ, του ΓΕΩΤΕΕ και των δασολόγων, ανατρέψατε το νομικό πλαίσιο που προϋπήρχε και επαναφέρετε το προηγούμενο αποδεδειγμένα αποτυχημένο και πολλαπλώς κοστοβόρο μοντέλο, για να δικαιολογήσετε αφενός την απραξία σας και αφετέρου για να προσπαθήσετε να καλυφθείτε από την ευθύνη του προστίμου που ερχόταν για δέκα νομούς της χώρας. Περί αυτού πρόκειται και μη μας λέτε μεγάλες κουβέντες, προσπαθώντας να πετάξετε τη μπάλα στην εξέδρα, αφού η μέχρι τώρα συμβολή σας σ’ αυτό το έργο, που εμείς το καθιερώσαμε και το ολοκληρώσαμε για τη μισή χώρα, ήταν αφενός δεν προχωρήσατε τις αναρτήσεις επί είκοσι μήνες καιαφετέρου να μην έχετε κανέναν σχεδιασμό για την κατάρτιση των δασικών χαρτών για το υπόλοιπο της χώρας, με κίνδυνο το δημόσιο να μην μπορέσει να υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας για την περιουσία του και αφού αυτό σας είναι γνωστό, μια και εξασφαλίσατε τα 400 εκατομμύρια ευρώ για τους εργολάβους που θα κάνουν την κτηματογράφηση και βρίσκεστε στο στάδιο της ανάθεσης αυτού του έργου.

Επιπλέον, θα ήθελα και μια ενημέρωση γιατί η Αττική εξαιρείται από τις αναρτήσεις και γιατί δεν προχωρούν οι χάρτες σ’ αυτήν την περιοχή.

Έρχομαι τώρα στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο. Αυτό που κρύβεται πίσω από τις διατάξεις, τα άρθρα και τους νόμους δεν είναι η διάθεσή σας για πραγματική και ουσιαστική αλλαγή,αλλά για επιβολή και απόλυτο και ολοκληρωτικό έλεγχο, όπως είναι και η πολιτική σας φυσιογνωμία, σε έναν θεσμό του χώρου της κοινωνικής οικονομίας, αντιμετωπίζοντας τους δασικούς συνεταιρισμούς, όπως κάνατε και με προηγούμενο νόμο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Κρατικοποιήστε τα όλα!

Το παρόν σχέδιο νόμου για τους δασικούς συνεταιρισμούς ο Υπουργός το παρουσίασε ως «πανάκεια». Μάλιστα, στις αρμόδιες Επιτροπές με προκάλεσε να το καταψηφίσω, μιας και διαφωνούσα σε σχέση με την πολιτική φυσιογνωμία που έχει το συγκεκριμένο Νομοσχέδιο.

Ε, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, δεν θα σας κάνω αυτή τη χάρη, γιατί εγώ δεν προέρχομαι από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, άλλα να λέω και άλλα να πράττω. Παρ’ όλες τις επιφυλάξεις μου για τις προβληματικές διατάξεις και τη φιλοσοφία που έχει αυτό το νομοσχέδιο, όπως σας έχω εκθέσει στην Επιτροπή, και λόγω της πείρας και της εμπειρίας μου στον συνεταιριστικό χώρο, δεν δύναμαι να πω «όχι», τουλάχιστον επί της αρχής, σε ένα νομοσχέδιο το οποίο δεν φέρνει κάτι καινούργιο, εάν εξαιρέσουμε ότι αυξάνετε τα μέλη και τα πήγατε στα είκοσι πέντε από τα είκοσι ένα και ότι αλλάζετε πολιτικό φορέα και εποπτεία, αφού το πήρατε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το πήγατε στο ΥΠΕΚΑ.      

Είναι μια κακή συρραφή άρθρων των προηγούμενων νόμων, του 2810/2000, του 602/17, του 1520/40 και του 4384/16.

Επειδή έρχεστε και λέτε ότι μα, ξέρετε δεν μπορούν να αυτοδιαχειρίζονται όλα, δεν μπορούν όλα από μόνα τους να ρυθμίζονται, ακόμα και στις ανώνυμες εταιρείες υπάρχει ο ν. 2190 -του 1920 θα σας τονίσω εγώ- ένας νόμος που στον βασικό πυρήνα του δεν πειράχτηκε ποτέ. Αλλά, έχει γίνει συνήθεια, θα έλεγα, σε όλα τα κόμματα στον χώρο της κοινωνικής οικονομίας και τους συνεταιρισμούς κάθε πέντε χρόνια να αλλάζουν και νομικό πλαίσιο.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το παρόν σχέδιο νόμου προσκρούει στο άρθρο 12 παράγραφος 4 του Συντάγματος περί αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των συνεταιρισμών στις συνεταιριστικές αρχές, ιδιαίτερα της εθελοντικής και ελεύθερης συμμετοχής στον συνεταιρισμό, της δημοκρατικής διοίκησης από τα μέλη του, της οικονομικής συμμετοχής των μελών, της αυτονομίας και ανεξαρτησίας της εκπαίδευσης, της πληροφόρησης, της συνεργασίας μεταξύ των συνεταιρισμών.

Οι συνεταιρισμοί πάσης φύσεως βασίζονται σε διεθνείς αρχές και αξίες –δεν ανακαλύπτουμε εμείς σήμερα εδώ τον τροχό– που πρέπει να μπορούν να τα μέλη τους να τις χρησιμοποιούν ανάλογα με τις ανάγκες τους και τους στόχους τους. Γιατί μία κυβέρνηση, όπως η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ειλικρινά δεν μπορώ να το αντιληφθώ, υπεισέρχεται σε τόσο μεγάλο βαθμό στα εσωτερικά των συνεταιρισμών, είτε αυτοί είναι αγροτικοί συνεταιρισμοί είτε είναι δασικοί. Γιατί θα πρέπει να καθορίζει το κράτος και όχι ο ίδιος ο συνεταιρισμός τη διενέργεια και τις διαδικασίες των εκλογών, το ψηφοδέλτιο, το πού θα πουλάει και πώς θα πουλάει, το πώς θα διοικηθεί και άλλα πολλά.

Πρώτον, η συλλογικότητα και η δημοκρατική και διάφανη διοίκησή τους επιτυγχάνεται με το καταστατικό τους που είναι υπεύθυνα τα μέλη. Γιατί τέτοιος παρεμβατισμός στα του οίκου τους; Ένας ενιαίος νόμος για τους συνεταιρισμούς είναι επαρκής για τη λειτουργία του σημαντικού αυτού θεσμού, που έχει στον πυρήνα του δικαιώματός του τον άνθρωπο. Σε προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι συνεταιρισμοί ευδοκιμούν, και δη οι δασικοί συνεταιρισμοί, έχουμε έναν νόμο, όπως η Δανία και η Νορβηγία, με μεγάλο αριθμό δασικών συνεταιρισμών. Αντί, λοιπόν, να νομοθετούμε αστόχως, είναι προτιμότερο να φροντίζουμε για τη διάδοση του θεσμού.

Στους αγροτικούς συνεταιρισμούς περιλαμβάνονται προφανώς και οι δασικοί συνεταιρισμοί ανέκαθεν, δηλαδή από την ισχύ του πρώτου συνεταιριστικού νόμου, του ν. 602/17. Οι δασικοί συνεταιρισμοί δεν αποτελούν συνεταιρισμούς ειδικού σκοπού, όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμο, δεδομένου ότι οι κείμενες διατάξεις δεν ορίζουν ποιοι είναι οι συνεταιρισμοί ειδικού σκοπού ώστε να γίνει κατανοητός ο σημαντικός ισχυρισμός της εισηγητικής έκθεσης πάνω στον οποίο δομεί κυρίως την άποψή της για την ανάγκη θέσπισης νέου νομοθετικού πλαισίου.

Συνεπώς, πρώτη σημαντική παρατήρηση είναι το γεγονός ότι αφού βρίσκονται σε ισχύ τόσο ο ν. 2810/2000 μετά τις ατυχώς μη ανεκτές παρεμβάσεις που έγιναν από το ν. 4384/2016, όσο και ο αναγκαστικός νόμος 1627, είναι τελείως περιττός ένας νέος νόμος, ο οποίος έρχεται δήθεν να επιλύσει τα προβλήματα των δασικών αποκλειστικά συνεταιρισμών, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνουν τρία πράγματα: Πρώτον, αντιγράφει, όπως προανέφερα, κακώς, σχεδόν στο σύνολό του τις ρυθμίσεις του ν. 2810, προχωρώντας όμως σε εξαντλητικές αναλυτικές αναφορές, που δεν αφορούν ένα νομοθέτημα αλλά ένα καταστατικό. Το σχέδιο νόμου δεν αποτελεί απλώς καρπό νομοθετικής σχολαστικότητας, αλλά οδηγεί σε γραφειοκρατική αντίληψη  και σε αγκύλωση.

Δεύτερον, προσπαθεί να επιλύσει θέματα αποκλειστικά και μόνο δασικών συνεταιρισμών εργασίας. Έτσι στο θέμα του αριθμού των μελών, απλώς αυξάνει τον αριθμό. Εδώ θα ήθελα να καταθέσω ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ο μέσος όρος του αριθμού των μελών των δασικών συνεταιρισμών είναι από πέντε έως δέκα μέλη. Είμαστε παγκόσμια πρωτοτυπία που είμαστε πάνω από είκοσι μέλη. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιες χώρες: Αργεντινή δέκα μέλη, Αυστραλία πέντε μέλη, Βέλγιο τρία μέλη, Καναδάς πέντε μέλη.

Το καταθέτω στα Πρακτικά.

Επίσης, το θέμα της οικονομικής ευθύνης, το θέμα των δικαστικών αντιπροσώπων, το θέμα των ποινικών ευθυνών, καθώς και των αστικών του διοικητικού και του εποπτικού συμβουλίου, το σύστημα αρχαιρεσιών, το θέμα της εποπτεύουσας αρχής, που ήταν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και πήγε, όπως είπα τώρα, στο ΥΠΕΚΑ, το θέμα του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας των πλεονασμάτων και κερδών, της έκτακτης εισφοράς, τα θέματα λύσης-εκκαθάρισης, αυτά ταυτίζονται με το ν. 2810, όπως ήταν γραμμένα.

Ακόμα και το θέμα της προδικασίας της πτωχεύσεως υπήρχε σε προϊσχύοντα νόμο και το επαναφέρετε τώρα στο παρόν σχέδιο νόμου, όπως ακριβώς κάνετε και με τη ρύθμιση του εποπτικού συμβουλίου. Επίσης, σημαντικό σφάλμα του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι ο συσχετισμός των περιφερειών της χώρας με την περιφέρεια και έδρα των ενώσεων δασικών συνεταιρισμών. Οι συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να προσδιορίσουν τα όρια της δράσης τους, άποψη η όποια εκφράζεται και στις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΗΕ.

 Παρά τα επιχειρήματα του αρμόδιου Υπουργού ότι το παρόν σχέδιο νόμου είναι, όπως τόνισα, «πανάκεια» ή «χρυσή λύση», πολύ φοβάμαι ότι αρκετές διατάξεις είναι αντι-συνεταιριστικές και επικίνδυνες.

Επειδή στη συζήτηση στις αρμόδιες Επιτροπές ο κύριος Υπουργός είπε ότι θα προχωρήσει το νομοσχέδιο αυτό και θα το δούμε, θα ήθελα να τονίσω ότι αυτό είναι στον πυρήνα της φιλοσοφίας σας, να πειραματίζεστε στα πάντα: στις τράπεζες, στα δημοψηφίσματα. Αλλά, οι συνεταιρισμοί, δεν είναι πειραματόζωα. Είναι επιχειρήσεις κοινωνικές. Δεν μπορεί να λέμε «θα δούμε, να δούμε, αν, τι θα γίνει». Είναι ζωντανοί οργανισμοί οι συνεταιρισμοί. Και στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η χώρα δεν μπορούμε να παίζουμε και να πειραματιζόμαστε μαζί τους. Το κάνατε αυτό στους αγροτικούς συνεταιρισμούς και βλέπουμε τα αποτελέσματα, την απόλυτη διάλυση, αντί την εξυγίανση. Δεν μαθαίνετε από τα λάθη, απλώς προσαρμόζετε τους νόμους στις ιδεοληψίες μας. Αυτήν την κατεύθυνση έχει αυτό το νομοσχέδιο.

Ο ν. 2810/2000 πριν την τροποποίησή του ρύθμιζε θέματα των αγροτικών βεβαίως συνεταιρισμών. Και για τους γνωρίζοντες αποτελεί ένα νομοθέτημα το οποίο σέβεται τις συνεταιριστικές αρχές και αξίες, μεταξύ των οποίων και τη βασική συνεταιριστική αρχή της δημοκρατικής διοίκησης και λειτουργίας, την οποία απαλείφετε από τον ορισμό του δασικού συνεταιρισμού με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου.

Αντίθετα προς τους ισχυρισμούς της εισηγητικής έκθεσης, το προτεινόμενο νομοσχέδιο, όπως προαναφέρθηκε, έχει τη νομική μορφή μιας σύμβασης, ενός δηλαδή καταστατικού, που αναλίσκεται σε λεπτομέρειες τις οποίες δεν οφείλει να ρυθμίσει, αφού αυτές αποτελούν αντικείμενο του καταστατικού, δηλαδή απόφαση των συνεταίρων να ρυθμίσουν τα του οίκου τους.

Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου αποτελεί από απόψεως εξελίξεως συνεταιριστικής νομοθεσίας και θεσμού ένα αναχρονιστικό σχέδιο νόμου. Κι επειδή, κύριε Υπουργέ, πάνω σε αυτό το επιχείρημα στην Επιτροπή έγινε μάλλον έντονα αντιληπτός ο εκνευρισμός σας, θα ήθελα να σας τονίσω και να σας υπογραμμίσω για ακόμα μια φορά ότι το ζητούμενο καιη ουσία για να γίνουν πιο λειτουργικοί και ανταγωνιστικοί οι συνεταιρισμοί δεν είναιούτε ο αριθμός των μελών για τη σύσταση του συνεταιρισμού, ούτε το ύψος της συνεταιριστικής μερίδας, ούτε οι αρχαιρεσίες, οι οποίες έχουν επιλυθεί προ πολλών ετών από τους θεωρητικούς στην πράξη, αλλά να αποφύγουμε τον σφιχτό κρατικό εναγκαλισμό των συνεταιρισμών. Γι’ αυτό το χαρακτηρίζω «αναχρονιστικό» το σχέδιο νόμο, γιατί στην Ελλάδα του 2016 και στο σημείο που έχει έρθει η χώρα μας σήμερα οφείλουμε να καταθέτουμε σχέδια νόμου για την ενίσχυση της δασοκομίας, για την προώθηση του εξαγωγικού της χαρακτήρα, για τη διεύρυνση των πεδίων δράσης των συνεταιρισμών, το δασικό στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Κρίνεται ανεπίτρεπτη η κρατική παρέμβαση στους συνεταιρισμούς, στους οποίους παρεμβαίνει το κράτος με οποιονδήποτε τρόπο, πλήττει συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της βοήθειας για την ανάπτυξή τους, δημιουργεί ψεύτικους συνεταιρισμούς σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΗΕ, όπου εμπλέκεται το κράτος.

Πολλές φορές δημιουργείται η αίσθηση τόσο στον ν. 4384/2016, όσο και στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου ότι διαβάζουμε νόμους, οι οποίοι αναφέρονται, όπως προανέφερα, σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Άλλωστε, αυτή είναι μάλλον η πολιτική σας φιλοσοφία και δεν εκπλήσσομαι γι’ αυτό.

Κατόπιν όλων αυτών, γίνεται άμεσα αντιληπτό πόσο δύσκολο είναι να εκφραστούν απόψεις εποικοδομητικές εκ της εμπειρίας, επί των άρθρων, όταν το ίδιο νομοθέτημα παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τον θεσμό.

Κλείνοντας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να πω ότι αυτό το ατέρμονα ατελείωτο επικοινωνιακό σας παιχνίδι θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει. Όλος ο παραγωγικός κόσμος της χώρας βρίσκεται σε απόγνωση και ιδιαίτερα ο αγροτικός κόσμος. Ειλικρινά, όποιος συνομιλητής, όποιος συμπολίτης μας παρακολουθεί σήμερα τη συγκεκριμένη συζήτηση, πραγματικά έχει μια απορία:

Αυτά είναι τα επείγοντα που πρέπει να συζητάμε σήμερα; Όταν καταστρέφεται η αγροτική παραγωγική τάξη από τη φοροεπιδρομή, την εισφοροεπιδρομή, όταν δεν υπάρχει μέριμνα στήριξης της παραγωγής τους, ενώ τα προβλήματα καθημερινά διογκώνονται και είναι δυσεπίλυτα από την πλευρά της Κυβέρνησης, η οποία παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις;

Γι’ αυτό φτιάξτε ένα συνολικό και συγκροτημένο επιχειρησιακό σχέδιο για τον εκσυγχρονισμό των συνεταιρισμών με έναν νόμο, το οποίο δεν θα είναι αντίθετο με τις συνεταιριστικές αρχές, θα είναι πιο ευέλικτο, εξωστρεφές και θα προβλέπει την ορθολογική διαχείριση των δασών με συγκεκριμένους όρους κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.

Απεγκλωβίστε τους συνεταιρισμούς από την κρατικοδίαιτη λογική σας για να γίνουν ρυθμιστές της αγοράς, να έχουν καθοριστικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομίας ανά κλάδο και να μην αποτελούν όργανα του κράτους.

Στα άρθρα 1, 3, 5, 11, 20, 25 και 29 λέμε «Όχι» και «Παρών» στα άρθρα 23 και 37.”