Να περάσουμε τον κάβο και μετά οι ευθύνες

Στο προηγούμενο φύλλο του «Παλμού» το άρθρο μου για το ναι και το όχι στο δημοψήφισμα είχε τίτλο «Ψήφος με το βλέμμα στην 6η Ιουλίου». Κι αυτό γιατί ήθελα να τονίσω ότι η απόφαση των ψηφοφόρων για το τί θα ρίξουν στην κάλπη θα έπρεπε να έχει την αναφορά της στην επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος, τι επρόκειτο να γίνει και ποιές ήταν οι επιλογές που είχαμε.

Το 61,3% που κατέγραψε το όχι στο δημοψήφισμα της προηγούμενης Κυριακής ήταν πραγματικά εντυπωσιακό αποτέλεσμα, το οποίο εξέπληξε ακόμη και τους υποστηρικτές του. Ούτε και ο πιο φανατικός Συριζαίος δεν περίμενε αυτό το ηχηρό όχι. Αν αναρωτηθεί κανείς πού οφείλεται αυτό το αποτέλεσμα, ποιοί είναι οι λόγοι που το 61,3% του ελληνικού λαού – μετά την προτροπή της κυβέρνησης βέβαια – είπε όχι στις προτάσεις των δανειστών μας, θα βρει πολλές εξηγήσεις.
Κατ’αρχάς η πλευρά του όχι διέθετε έναν αρχηγό, τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος έχει ακόμη την στήριξη και την ανοχή της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Διαθέτει επικοινωνικό χάρισμα, είναι το φρέσκο και άφθαρτο πρόσωπο και δεν βαρύνεται με τα αμαρτήματα πολιτικών προσώπων, τα οποία είχαν μέχρι τις προηγούμενες εκλογές τις τύχες της χώρας στα χέρια τους. Δεν έχει «λερώσει» ακόμα τα χέρια του. Για το λόγο αυτό έκανε μέσα σε μια βδομάδα τρία διαγγέλματα, τα οποία απ’ό,τι φάνηκε είχαν θετική επιρροή στο όχι.
Μια άλλη εξήγηση είναι ότι ο κάθε πολίτης έδωσε το δικό του προσωπικό όχι. Το τι άκουσα την προηγούμενη βδομάδα δεν λέγεται. Ο ένας ψήφισε για «να πάει να γ…… η Μέρκελ», ο άλλος για το ΦΠΑ στα σουβλάκια, για το ΦΠΑ στα ξενοδοχεία, για τις συντάξεις, για το αγροτικό πετρέλαιο, γιατί «δε γουστάρουμε να κάνουμε ό,τι μας λένε οι άλλοι», γιατί «λέμε όχι στους εκβιαστές», γιατί «είμαστε υπερήφανοι και αδούλωτοι» και γιατί «είμαστε διατεθειμένοι να φάμε και πίτουρα ακόμη αρκεί να μην υποχωρήσουμε». Το τελευταίο το είπε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης σε μια τηλεοπτική εκπομπή την Κυριακή το βράδυ μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος. Το οποίο αποτέλεσμα το χαρακτήρισε παγκόσμιο πολιτικό σεισμό.
Σεισμός βέβαια δεν υπήρξε απ’ό,τι έδειξαν τα χρηματιστήρια, ούτε ενοχλήθηκαν θα έλεγα καθόλου. Κι αυτό είναι μια ένδειξη ότι ένα ενδεχόμενο grexit δεν πρόκειται να προκαλέσει και μεγάλη αναστάτωση.
Η άλλη πλευρά, του ναι, ήταν στην ουσία ασύντακτη, ήταν λίγο σκορποχώρι. Δεν είχε ως επικεφαλής κάποιο χαρισματικό πρόσωπο – το αντίθετο θα έλεγα μάλιστα. Βγήκαν μπροστά πολιτικά πρόσωπα (Μητσοτάκης, Καραμανλής, Σαμαράς, Σημίτης, Πάγκαλος και άλλοι) τα οποία είναι καταχωρημένα στη συνείδηση του λαού ως υπεύθυνα για την οικονομική κρίση. Κάθε φορά που έκανε δήλωση ο Μητσοτάκης, λες κι ήταν βαλτός ο αθεόφοβος, ανέβαινε το ποσοστό του όχι. Πιστεύω ότι εάν είχαν αφήσει την πρωτοβουλία αποκλειστικά στους δύο δημάρχους Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το ναι θα είχε καλύτερη τύχη.
Ο κύριος λόγος, βέβαια, του χαμηλού ποσοστού που κατέγραψε το ναι είναι ότι ο κόσμος δεν έχει πλήρη και σωστή ενημέρωση για το τι πρόκειται να γίνει αν – ω μη γένοιτο – δεν υπογραφεί τελικά συμφωνία το Σάββατο 11 Ιουλίου. Δεν πείστηκε για τις καταστροφικές συνέπειες μιας ρήξης.
Οι γραμμές αυτές γράφονται 8 Ιουλίου, το απόγευμα. Έχουν ολοκληρωθεί το Eurogroup, η Σύνοδος Κορυφής, η ομιλία του πρωθυπουργού στο Ευρωκοινοβούλιο και έχει κατατεθεί και η αίτηση της ελληνικής κυβέρνησης για υπαγωγή της χώρας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Η τελική ημερομηνία που θα κριθεί αν παραμένουμε στο ευρώ ή όχι, είναι το Σάββατο 11 Ιουλίου στη συνεδρίαση του Eurogroup. Εκεί θα εξεταστούν οι προτάσεις που θα καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση γι αένα τριετές πρόγραμμα χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας ύψους 52 δισ. ευρώ. Θα είναι ουσιαστικά ένα τρίτο μνημόνιο, ένα μνημόνιο που θα έχει πολύ σκληρά μέτρα γιατί θα κληθούμε να πληρώσουμε, όχι μόνο τα σπασμένα της 5μηνης κυβερνητικής απραξίας, αλλά και τη ζημιά που έχει επέλθει από το κλείσμο των τραπεζών.
Αν οι 18 υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης δεν δώσουν το πράσινο φως, τότε έχει προγραμματιστεί για την Κυριακή 12 Ιουλίου Σύνοδος Κορυφής των 28 χωρών της Ε.Ε. για να εξετάσουν την πορεία της Ε.Ε. μετά την αποχώρηση της Ελλάδας.
Εύχομαι ειλικρινά να επικρατήσει σύνεση και αίσθημα ευθύνης τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τους δανειστές μας, να υπογραφεί συμφωνία για να παραμείνει η χώρα μας στη ζώνη του ευρώ. Γιατί τυχόν έξοδός μας θα είναι πραγματική κόλαση για τους Έλληνες πολίτες και ειδικότερα για τους φτωχούς και αδύναμους. Αυτοί θα πληρώσουν κυρίως το μάρμαρο και όχι όσοι έχουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Η έξοδός μας από το ευρώ και η επιστροφή μας σε εθνικ΄ονόμισμα είτε λέγεται δραχμή είτε αλλιώς, θα σημάνει κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας. Θα διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός και θα εξαφανιστούν όλες οι δομές στήριξης και αλληλεγγύης των αδυνάτων που λειτουργούν σήμερα.
Γι’αυτό όσοι λένε ότι δεν έχουν να χάσουν τίποτα, θα είναι εκείνοι που θα πληγούν περισσότερο γιατί στο τέλος δεν θα βρίσκουν ούτε ώμο να κλάψουν.
Επειδή η έξοδός μας θα είναι ασύντακτη, οι πληγές που θα προκληθούν στα ελληνικά νοικοκυριά θα είναι δύσκολο να επουλωθούν. Κι αυτά δεν είναι καθόλου υπερβολές και μακάρι να μην τα ζήσουμε.
Η τυχόν έξοδός μας από τη ζώνη του ευρώ θα σημάνει αυτομάτως και την έξοδό μας από την Ε.Ε. Τα σύνορά μας θα πάψουν να θεωρούνται σύνορα της Ε.Ε. με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ας αναλογιστούμε με ποιούς συνορεύουμε στο βορρά και στα ανατολικά και τότε θα καταλάβουμε πολλά.
Μακάρι και ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση να έχουν αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης και να υπογράψουν σηυμφωνία με τους εταίρους και δανειστές μας. Ας την πουν τρίτη συμφωνία, ας την πουν θεσμικό μνημόνιο, ας τηνπουν όπως θέλουν. Όλοι γνωρίζουν ότι θα είναι μια κακή συμφωνία με σκληρά μέτρα αλλά θα είναι ικανή να μας κρατήσει στον αφρό έστω και με αναπνευστήρα για τα επόμενα τρία χρόνια με την προοπτική οριστικής εξόδου από την κρίση.
Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση είναι εγκλωβισμένοι στη λανθασμένη επιλογή του δημοψηφίσματος. Θα πρέπει τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία υπερασπίζονται τις θέσεις μας στην Ευρώπη, να συνδράμουν για να απεμπλακούμε από αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Ας δώσουν τώρα χείρα βοηθείας να περάσουμε τον κάβο και αργότερα θα έρθει η ώρα απόδοσης των ευθυνών.