Τί μας αφήνει το 2020, του Γιώργου Πένταρη

Αυτός ο χρόνος, που σε λίγο μας αδειάζει τη γωνιά, δεν είναι μόνο δίσεκτος, αλλά έχουμε και πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη που προέρχεται από γνωστό για την γκαντεμιά του σόι που επηρεάζει και τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό, βέβαια, το λέω υπό τύπον αστειότητας, αλλά πολύ άσπονδοι φίλοι του το πιστεύουν. Λοιπόν, αυτός ο χρόνος που φεύγει μαζί με τα συντρίμμια που αφήνει πίσω του, ήταν και μια ευκαιρία για να αφήσει και κάποια καλά πράγματα στη ζωή και την κοινωνία. Ας δούμε μερικά γεγονότα που έγιναν κυρίως στην χώρα μας με μια σχετική σειρά, αρχίζοντας από την κρίση που δημιούργησε η Τουρκία με τους μετανάστες στον Έβρο.

Οι Τούρκοι νόμισαν ότι η χώρα μας είναι ξέφραγο αμπέλι και έστειλαν, ως πολιτικό εκβιασμό και εξαπατώντας, μερικές χιλιάδες μετανάστες με την ελπίδα να περάσουν τα σύνορα για Ευρώπη. Ήλπιζαν ότι θα επαναληφθούν τα γεγονότα της Ειδομένης επί ΣΥΡΙΖΑ όπου οι μετανάστες είχαν κλείσει τις γραμμές του τρένου και σάπισαν τα αγροτικά προϊόντα που στέλναμε στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση τα κατάφερε και από τότε βρισκόμαστε σε έναν συνεχή πόλεμο με την ύπουλη κυβέρνηση του παλαιού ποδοσφαιριστή Ερντογάν.

Στη συνέχεια έρχεται και ο κορωνοϊός και ήρθαν τα πάνω κάτω. Ανοίξαμε πόλεμο με έναν αόρατο εχθρό όχι μόνο εμείς, αλλά όλη η οικουμένη. Εκατόμβες θυμάτων είχαμε στην Αμερική, στην Ιταλία, Ισπανία και αλλού. Ειδικά στην Αμερική τα θύματα ήταν πάρα πολλά γιατί ο πρόεδρος Τραμπ προτίμησε το καλό των επιχειρήσεων έναντι της ασφάλειας των πολιτών ιδιαίτερα μέχρι την εποχή που και ο ίδιος αρρώστησε.
Ζούμε την δεύτερη καραντίνα – και πολλά άλλα κράτη και τρίτη – και τα πράγματα δεν μπορούμε να πούμε ότι εξομαλύνονται παρά τις ελπίδες που μας φέρνουν τα εμβόλια εναντίον του ιού. Εδώ αρχίζουν τα καλά της υπόθεσης με τις παρενέργειές τους. Το πρώτο είναι ότι οι Κινέζοι επιστήμονες ανάλυσαν με μεγάλη ταχύτητα το γονιδίωμα του κορωνοϊού και το κοινοποίησαν στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα ώστε να αρχίσουν έρευνες για την κατανόηση της νέας ασθένειας. Της ασθένειας που τον έναν τον σκοτώνει σε τρεις μέρες και ο άλλος δεν τον καταλαβαίνει καθόλου μετατρεπόμενος ακούσια σε κινητή εστία μόλυνσης. Αυτό είναι και το πιο ύπουλο χαρακτηριστικό αυτού του ιού. Η μια ερευνητική εργασία διαδέχονταν την άλλη και τα συμπεράσματα κοινοποιούντο χωρίς καθυστέρηση στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Δηλαδή, εδώ είχαμε μια παγκόσμια συνεργασία που μας επιβλήθηκε έξωθεν και το αποτέλεσμα ήταν να βγουν σε χρόνους ρεκόρ διάφορα εμβόλια που θα εξαφανίσουν, ελπίζω, τον κορωνοϊό μέσα στα επόμενα δυο με τρία χρόνια.
Οι επιστήμονες συνεργάστηκαν, οι κυβερνήσεις συνεργάστηκαν και βλέπουμε θετικά αποτελέσματα. Γιατί να μην γίνει κάτι ανάλογο για την προστασία του περιβάλλοντος; Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, στην καρδιά του χειμώνα έχουμε κατακαλόκαιρο. Και ο ιός και η κλιματική αλλαγή έχουν ως αποτέλεσμα πολλά θύματα. Ο ιός διαδίδεται ταχύτατα και καταπολεμάται ταχύτατα σε αντίθεση με την κλιματική αλλαγή που συμβαίνει αργά και σταθερά και τα αποτελέσματά της είναι ραγδαία και παίρνουν πάρα πολύ χρόνο να αντιστραφούν, αν είναι και αυτό εφικτό. Πρέπει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής να το δούμε με την ίδια σοβαρότητα όπως του κορωνοιού.
Η καραντίνα έφερε σε σύγκρουση την εκκλησία με την πολιτεία και ακούσαμε από τον κλήρο τρομερά πράγματα αμφισβήτησης της ύπαρξης του ιού μέχρι συνωμοσιολογίες και αμφισβήτηση της επιστημονικής γνώσης. Η σύγκρουση κόπασε όταν αρκετοί ιεράρχες ασθένησαν και μερικοί πέθαναν. Και άλλα κινήματα όπως αυτό των αντιεμβολιαστών, της …επίπεδης γης κτλ. αμφισβητούν την επιστήμη και πρεσβεύουν μεσαιωνικές αντιλήψεις μέσα στις πολιτισμένες κοινωνίες. Η επιτυχία όμως της επιστημονικής έρευνας που έφερε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα το εμβόλιο, αποδεικνύει για άλλη μια φορά την αξία της επιστήμης και πόση ανάγκη την έχει η ανθρωπότητα.
Η καραντίνα μας έφερε την τηλεργασία, η οποία ως έννοια εμφανίστηκε το 2000, αλλά δεν προχώρησε λόγω της απουσίας σχετικού νομοθετικού πλαισίου, αλλά και τεχνολογικών περιορισμών. Οι τεχνολογικοί περιορισμοί άρθηκαν την τελευταία πενταετία και τον νομοθετικό κενό της τηλεργασίας άρχισε να συμπληρώνεται. Πιστεύω ότι η τηλεργασία ήδη αλλάζει την δομή του εργατικού δυναμικού στην παγκόσμια οικονομία. Θα έχουμε εργαζομένους με φυσική παρουσία και τηλεργαζομένους, οι οποίοι θα παράγουν ανεξάρτητα τόπου και χρόνου χωρίς να καταναλώνουν πόρους της επιχείρησης (γραφεία, ρεύμα, τηλέφωνα και άλλες παροχές για παράδειγμα). Το θέμα είναι να υπάρξει ένα σωστό νομοθετικό πλαίσιο για κάλυψη αυτών των εργαζομένων όσον αφορά αμοιβές, ωράρια, ασφάλιση κτλ. Στο πλαίσιο της τηλεργασίας εντάσσεται και η τηλεκπαίδευση, η οποία μπήκε στη ζωή μας και νομίζω ότι θα συνεχίσει παράλληλα με το σχολείο αρκεί το Υπουργείο παιδείας να την εντάξει στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο που μας αφήνει το 2020 είναι η συνεργασία όλων των χωρών της ΕΕ στον τομέα της οικονομίας εγκρίνοντας δισεκατομμύρια ευρώ για ενίσχυση των Ευρωπαϊκών οικονομιών που πλήττονται από τα μέτρα καραντίνας. Είναι αξιοσημείωτη αυτή η συνεργασία και πρώτη φορά συμβαίνει σε ευρεία κλίμακα στην ΕΕ. Ίδια μορφή συνεργασίας είδαμε και στην προμήθεια και διανομή των εμβολίων σε όλο τον χώρο της ΕΕ. Αυτά τα δύο γεγονότα ελπίζω, και έχουν την δυναμική, να φέρουν συνεργασίες και σε άλλα θέματα όπως π.χ. η κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ και ίσως και ένα Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.
Συνέβησαν πολλά άλλα αυτή τη χρονιά τη δίσεκτη, αλλά θα μείνω για λίγο μόνο στην Κίνα απ’ όπου ξεκίνησε η επιδημία. Αν και αρχικά η Κίνα αδράνησε, μετά πήρε πολύ δραστικά μέτρα που μόνο ένα αυταρχικό καθεστώς θα μπορούσε να πάρει για τον περιορισμό της πανδημίας. Το σημαντικότερο ήταν η παρακολούθηση όλων των πολιτών με κάμερες σε δρόμους και σπίτια, οι οποίες χρησιμοποιώντας συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, έχουν καταρρακώσει την προσωπική ζωή των πολιτών της Κίνας. Λόγω κορωνοϊού επιταχύνθηκαν οι έρευνες στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης και σήμερα αν δεν έχεις ειδικά προστατευμένο το κινητό σου, ακούει τι συζητάς και ανάλογα σου στέλνει διαφημίσεις εν αγνοία σου. Είναι το τίμημα της δωρεάν χρήσης διαφόρων προγραμμάτων που δεν είναι τίποτα άλλο από τα λεγόμενα honey pots = παγίδες για τις μύγες, κουνούπια κτλ. Πέφτουμε δηλαδή μέσα και κάθε μέρα που κατεβάζουμε μια εφαρμογή όλο και περισσότερο βυθιζόμαστε στην παγίδα.
Όλα αυτά και πάρα πολλά άλλα θαυμαστά δεν θα ήταν εφικτά, αν δεν είχαν αναπτυχθεί νέοι υπολογιστές με μεγάλη ισχύ και το γρήγορο Ίντερνετ. Αν δεν υπήρχε το Ίντερνετ δεν θα ήταν δυνατή η επικοινωνία των ερευνητικών αποτελεσμάτων για τον ιό και τα εμβόλια. Ούτε βέβαια θα είχε αναλυθεί το γονιδίωμα του ιού γιατί οι αναλύσεις απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ που μόνο υπερυπολογιστές μπορούν να δώσουν. Θα θέριζε λοιπόν ο ιός και οι οικονομίες θα κατέρρεαν. Ο άνθρωπος θα ήταν αναγκασμένος να επιλέξει μεταξύ δύο κακών, την ολική καταστροφή με την τεράστια οικονομική κρίση και πείνα που θα ερχόταν ή θα επέλεγε τον θάνατο από τον ιό για να σωθεί η οικονομία. Ευτυχώς δεν φτάσαμε σε αυτό το δίλημμα και το οφείλουμε στην συνεργασία και στην επιστήμη.
Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα θέματα, τα οποία πρέπει να ερευνηθούν μελλοντικά. Για παράδειγμα πόσο αυξήθηκε η κατανάλωση οινοπνευματωδών στα σπίτια και πόσο η κατανάλωση ηρεμιστικών; Ποιες ομάδες του πληθυσμού χτυπήθηκαν περισσότερο, οι φτωχοί ή οι άνθρωποι που είναι μόνοι και στερήθηκαν τους φίλους τους; Θα αυξηθούν οι γεννήσεις το καλοκαίρι ή θα δούμε καταιγισμό διαζυγίων μετά την καραντίνα; Οι φιλίες που υπήρχαν διατηρούνται ή έσπασαν; Πόσα δώσαμε από τον εσωτερικό μας κόσμο στο Facebook και στο Twitter; Δημιουργήθηκαν νέες ερωτικές σχέσεις και πόσες διαλύθηκαν με την καραντίνα; Είναι πολλά τα ερωτήματα και κάποια στιγμή πρέπει να απαντηθούν για να δούμε που πάμε ως κοινωνία.
Αυτός ο χρόνος να πάει και να μη γυρίσει, που λένε στο χωριό μου. Εύχομαι σε όλους σας μια καλή και τυχερή χρονιά μαζί όμως με το «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Χρόνια πολλά στον μεγάλο και μικρό «Παλμό» που γιορτάζουν και σε όλους τους Βασίληδες αναγνώστες του «Παλμού»!