Ενα μέρος από την ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή στη συζήτηση, σύμφωνα με το άρθρο 142Α του Κανονισμού, για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κατ’ αρχάς καλή χρονιά, με υγεία σε εσάς, στις οικογένειές σας.
Η πρώτη μου παρουσία στο Κοινοβούλιο για το 2021 δεν θα μπορούσε παρά να έχει στο επίκεντρό της την πανδημία. Όχι μόνο γιατί έχει ήδη ξεκινήσει η επιχείρηση «Ελευθερία», για το μαζικό εμβολιασμό του ελληνικού πληθυσμού, για την οποία θα έχω την ευκαιρία να σας ενημερώσω κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης πολύ πιο αναλυτικά, αλλά και γιατί θεωρώ ότι αυτή η συζήτηση είναι ταυτόχρονα μία ευκαιρία -στην αρχή του χρόνου- να δοθούν απαντήσεις, έγκυρες απαντήσεις, σε απορίες που δικαιολογημένα απασχολούν τους πολίτες. Είναι, επίσης, μία ευκαιρία να διαλυθούν μύθοι που -συνειδητά ή όχι μερικές φορές- διακινούνται και να περιγραφεί με τη γλώσσα της αλήθειας η κατάσταση η οποία επικρατεί σήμερα, μαζί με το σχέδιο το οποίο θα μας οδηγήσει με ασφάλεια στο αύριο.
Ξεκινώ λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, παραθέτοντας μια σειρά από στοιχεία για το πού βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με τη διαχείριση της πανδημίας. Θα ήθελα να τονίσω για ακόμα μια φορά στην αρχή της συζήτησης ότι μπορούμε να διαφωνούμε σε αυτήν την αίθουσα σε επίπεδο πολιτικών προτάσεων και προφανώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν κάθε δικαίωμα να ασκούν τεκμηριωμένη κριτική στην κυβέρνηση. Δεν γίνεται όμως να διαφωνούμε για τα δεδομένα και την πραγματική εικόνα η οποία επικρατεί σήμερα στη χώρα μας και για το τι έχει συμβεί διαχρονικά αυτούς τους 10 μήνες, από τις αρχές Μαρτίου του 2020, όταν πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα μας το πρώτο κρούσμα του Covid-19.
Πού βρισκόμαστε, λοιπόν, σήμερα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ECDC -γνωρίζετε ότι αυτοί οι χάρτες δημοσιοποιούνται κάθε εβδομάδα- σήμερα, αυτήν την εβδομάδα την τελευταία, η 53η εβδομάδα που ο ECDC καταγράφει το σχετικό χάρτη, όπως βλέπετε όλη η Ευρώπη είναι κόκκινη και οι μόνες δύο χώρες οι οποίες είναι κίτρινες και έχουν και ορισμένες Περιφέρειες που είναι πράσινες, είναι η Ελλάδα και η Φινλανδία. Αυτή, λοιπόν, είναι η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη χώρα μας.
Όπως είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πολλές φορές σε αυτή την αίθουσα, τον Νοέμβριο βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Ένα κύμα το οποίο αποτυπώθηκε σε μια ταχύτατη αύξηση των νοσηλευομένων συμπολιτών μας στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και σε μία πολύ απότομη αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.
Αυτή εδώ είναι η γραφική απεικόνιση της πορείας της επιδημίας σε επίπεδο νοσηλευομένων. Βλέπετε ότι η απότομη αύξηση στις νοσηλείες, η οποία ήταν αυτή που συμπαρέσυρε νομοτελειακά και την αύξηση του αριθμού των θανάτων στη χώρα μας, ξεκίνησε περίπου στις αρχές Νοεμβρίου, υπήρξε δραματική, έφτασε στο μέγιστο αριθμό νοσηλειών -κοντά στις 4.500- στις αρχές Δεκεμβρίου και στη συνέχεια έχει ξεκινήσει μια αποκλιμάκωση αρκετά γρήγορη, έτσι ώστε σήμερα στη χώρα μας να νοσηλεύουμε 1.690 συμπολίτες μας με Covid στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Αντίστοιχη είναι και η πορεία των διασωληνωμένων. Βλέπουμε πάλι τη γρήγορη αύξηση στις αρχές Νοεμβρίου, το μέγιστο αριθμό ο οποίος ξεπέρασε τους 600 διασωληνωμένους -για Covid μιλάμε πάντα- στις αρχές Δεκεμβρίου και μια αποκλιμάκωση όχι τόσο γρήγορη όσο η μείωση των νοσηλειών στα νοσοκομεία μας. Σήμερα έχουμε 328 συμπολίτες μας οι οποίοι είναι διασωληνωμένοι.
Στην πιο μακάβρια στατιστική αυτή, των συμπολιτών μας οι οποίοι έχουν χάσει τη ζωή τους από τον Covid-19, η χώρα μας, με βάση και τα στοιχεία τα χθεσινά, αθροιστικά αν δούμε από την αφετηρία της πανδημίας, βρίσκεται στην 21η θέση, καλύτερη από το τέλος εννοώ, καλύτερη χώρα είναι η Φινλανδία. Είμαστε η 5η καλύτερη ή λιγότερο κακή χώρα στο επίπεδο των θανάτων, 518 συμπολίτες μας ανά 1.000.000 πληθυσμού. Αυτό είναι το μέτρο το οποίο χρησιμοποιείται σε αυτή την μακάβρια στατιστική.
Απλά, επειδή έχουμε ακούσει πολλά και για τον αριθμό των θανάτων στη χώρα μας, ας έχουμε μία αίσθηση σε αυτή την αίθουσα ότι και σε αυτό το επίπεδο τα έχουμε καταφέρει σχετικά καλύτερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα, ειδικά χθες η Ελλάδα ήταν η χώρα με τους λιγότερους θανάτους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και ευχόμαστε ειλικρινά αυτή η τάση να είναι μία τάση η οποία θα συνεχιστεί. Κρατήστε παρακαλώ και αυτούς τους πίνακες.
Θέλω να επαναλάβω ότι αυτή η επιτυχημένη αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας οφείλεται πρώτα και πάνω από όλα στις εκπληκτικές προσπάθειες των υγειονομικών, γιατρών, νοσηλευτών, εργαζόμενων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι οποίοι ειδικά κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, στις περιοχές οι οποίες επιβαρύνθηκαν ιδιαίτερα από τον Covid υπερέβαλαν τους εαυτούς τους. Και αντιμετώπισαν μία κρίση πρωτοφανή με επαγγελματισμό, με αφοσίωση και με ανθρωπιά.
Αυτή η αποκλιμάκωση, όμως, στην πορεία της επιδημίας οφείλεται και στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, η ελληνική κοινωνία έδειξε πειθαρχία και συμμορφώθηκε με τις υποδείξεις των ειδικών.
Εάν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είχε συμβεί κάτι δραματικό τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όπου είναι λογικό να υπήρχε μία φυσική χαλάρωση και η ανάγκη να έρθουμε σε στενότερη επαφή με τους ανθρώπους τους οποίους αγαπάμε, αυτό θα είχε ήδη φανεί στα επιδημιολογικά δεδομένα.
Ευτυχώς φαίνεται ότι ξεπεράσαμε το σκόπελο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς χωρίς ιδιαίτερες αναταράξεις. Και πιστεύω ότι σε αυτό βοήθησε και η πολιτική απόφαση, διότι πολιτική απόφαση ήταν της κυβέρνησης, για τις δύο πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου να επανέλθουμε σε όλη τη χώρα σε ένα αυστηρότερο καθεστώς lockdown από αυτό το οποίο είχαν εισηγηθεί οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι. Ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις από την αυξημένη κοινωνική επαφή που νομοτελειακά είχαμε τις ημέρες των Χριστουγέννων.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα στατιστικά στοιχεία ως προς την πορεία της επιδημίας σήμερα. Θέλω να τονίσω ακόμα μία φορά ότι αυτή η θετική πορεία, αυτά είναι και τα στοιχεία τα οποία παρουσιάζονται αυτή την ώρα στην Επιτροπή των λοιμωξιολόγων, δεν δικαιολογούν κανέναν, επαναλαμβάνω, κανέναν απολύτως εφησυχασμό. Έχουμε δει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες τα πήγαιναν καλά σε άλλες περιόδους αυτής της επιδημίας, πολύ γρήγορη αύξηση των κρουσμάτων από τη στιγμή που υπήρξε μία χαλάρωση, που όπως απεδείχθη εκ των υστέρων σε αυτές τις χώρες προφανώς ήταν πιο επιθετική από αυτό το οποίο θα μπορούσαν να ανεχτούν οι χώρες αυτές.
Κατά συνέπεια, τα επόμενα βήματα στην αντιμετώπιση της πανδημίας είναι προδιαγεγραμμένα. Η διατήρηση των μέτρων προστασίας, η σταδιακή και προσεκτική επανεκκίνηση της οικονομίας -θα επανέλθω στο ζήτημα αυτό- ακολουθώντας πάντα τις υποδείξεις των ειδικών, και βέβαια οι στοχευμένοι περιορισμοί στις εστίες έξαρσης του ιού, αλλά και φυσικά η αύξηση του εμβολιασμού, διότι καθώς θα προχωράει ο εμβολιασμός, τόσο θα υποχωρεί ο κορoνοϊός.
Θα ήθελα λοιπόν, σήμερα, να απαντήσω σε κάποια ερωτήματα τα οποία έχουν τεθεί και από την αντιπολίτευση, αλλά τα οποία μας θέτουν συχνά και οι πολίτες, επιχειρώντας να κάνουμε και μία συνολική ανασκόπηση της πορείας μας αυτούς τους 10 μήνες, αλλά και να προδιαγράψουμε τα βήματά μας για το αμέσως επόμενο διάστημα.
Το πρώτο εύλογο ερώτημα είναι αν υπήρχε άλλος δρόμος και μήπως αυτή η τακτική την οποία έχουμε ακολουθήσει υποδηλώνει, όπως μας κατηγορεί η αντιπολίτευση, έλλειψη σχεδίου και παθητική παρακολούθηση της πανδημίας.
Απαντώ: Κάθε άλλο. Αν κάτι έχουμε μάθει από τον Covid-19, είναι ότι συνδέεται με το κύριο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που δεν είναι άλλο από την επικοινωνία.
Έχουμε επίσης μάθει ότι εκδηλώνεται κάθε φορά με διαφορετική ένταση, σε διαφορετικούς τόπους, με διαφορετική ταχύτητα, με διαφορετικά φορτία. Τώρα, παραδείγματος χάριν, υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της βρετανικής μετάλλαξης του ιού, μια μετάλλαξη η οποία δεν καθιστά τον ιό πιο επικίνδυνο για αυτούς οι οποίοι θα αρρωστήσουν αλλά σίγουρα τον καθιστά πιο μεταδοτικό.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα τα οποία πρέπει κάθε κυβέρνηση, όχι μόνο η ελληνική, να αντιμετωπίσει. Εάν έπρεπε να κάνω μία αναλογία, είναι σαν να οδηγεί κανείς σε έναν άγνωστο δρόμο το βράδυ, ένα δρόμο με πολλές στροφές, με πολλές παγίδες. Σε έναν τέτοιο δρόμο άλλοτε πατάς γκάζι, άλλοτε πατάς φρένο, συχνά αλλάζεις ταχύτητες και όταν πρέπει στρίβεις το τιμόνι. Και νομίζω ότι θα ήταν ολέθριο σε τέτοιες συνθήκες να μένεις εγκλωβισμένος σε μία μονό πορεία, ακολουθώντας την ίδια ταχύτητα.
Την ίδια ακριβώς στρατηγική, της συνεχούς προσαρμογής σε μεταβαλλόμενα δεδομένα, έχουν ακολουθήσει -με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία- όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Και για αυτό και έχουμε προχωρήσει σε μία ακόμα πιο θεσμοθετημένη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε επίπεδο υγειονομικής Επιτροπής, η οποία θα συνεδριάζει τακτικά κάθε Πέμπτη ή Παρασκευή, θα τίθενται στη διάθεσή της ακριβώς τα ίδια δεδομένα με τρόπο απολύτως συγκρίσιμο, εβδομάδα-εβδομάδα. Η Επιτροπή θα παίρνει τις αποφάσεις της, θα εισηγείται στην κυβέρνηση και η κυβέρνηση θα ανακοινώνει τις αποφάσεις της σε εβδομαδιαία βάση κάθε Παρασκευή απόγευμα.
Θέλω να τονίσω εδώ ότι, εκτάκτως, η Πολιτική Προστασία διατηρεί πάντα τη δυνατότητα εάν δει σε τοπικό -το τονίζω- σε τοπικό επίπεδο κάποια ανησυχητική έξαρση της πανδημίας, να επιβάλει γρήγορα τοπικά περιοριστικά μέτρα. Και θέλω να θυμίσω ότι αυτή τη δυνατότητα την έχουμε πια σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, διότι έχουμε αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των τεστ που κάνουμε. Έχουμε πολύ καλύτερη δυνατότητα να εντοπίζουμε γρήγορα τοπικές επιδημίες κάνοντας τη σωστή ιχνηλάτηση και επειδή τώρα ο απόλυτος αριθμός των κρουσμάτων έχει πέσει σε σχέση με το μέγιστο του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, δίνουμε πάλι τη δυνατότητα στην Πολιτική Προστασία να μπορεί ακόμα πιο στοχευμένα, ακόμα πιο αποτελεσματικά, ακόμα πιο γρήγορα να κάνει τις ιχνηλατήσεις και να περιορίζει, να στεγανοποιεί τους κύκλους των κρουσμάτων πριν αυτοί ξεφύγουν από τον τοπικό έλεγχο.
Αυτός είναι και ο λόγος που πάρθηκαν γρήγορα αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο, αποφάσεις οι οποίες καταλαβαίνω ότι μερικές φορές μπορούν να προκαλούν μια σχετική δυσφορία, παίρνονται όμως πάντα λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από δείκτες, παίρνονται σε συνεννόηση μεταξύ της Πολιτικής Προστασίας και των ειδικών επιδημιολόγων. Και φυσικά μερικές φορές δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς σε συμπολίτες μας γιατί ένας φαινομενικά μικρός αριθμός κρουσμάτων μπορεί να οδηγήσει σε ένα τοπικό lockdown, υπάρχει πάντα, όμως, μία λογική πίσω από τη λήψη αυτών των αποφάσεων.
Αγαπητοί συνάδελφοι, αν αυτός είναι ο μόνος δρόμος τον οποίο μπορούμε να ακολουθήσουμε, τότε μπορεί να προκύψει εύλογα μια δεύτερη απορία: Τον ακολουθούμε όπως πρέπει; Έχουμε κάνει άραγε όλα αυτά τα οποία μας αναλογούν;
Ακούω συχνά -και φαντάζομαι θα επαναληφθεί και σήμερα- μία κριτική ότι η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοχύρωτο το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού δεν κάναμε ότι έπρεπε για να το ενισχύσουμε, γνωρίζοντας ότι θα έρθει δεύτερο κύμα και ότι εν πάση περιπτώσει εμείς οι ανάλγητοι νεοφιλελεύθεροι δεν ενδιαφερόμαστε για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και περίπου -έχει εννοηθεί και αυτό- συνειδητά το αφήνουμε να εξασθενίζει προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων.
Κοιτάξτε, θέλω να θυμίσω, ειδικά στην αξιωματική αντιπολίτευση, ότι όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου παραλάβαμε 557 κρεβάτια Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Θέλω, επίσης, να θυμίσω στην αξιωματική αντιπολίτευση ότι κάθε χειμώνα, αυτό δεν αφορά μόνο την τετραετία από το 2015 ως το 2019 ήταν και παλαιότερο φαινόμενο, κάθε χειμώνα όταν είχαμε την εποχική γρίπη είχαμε αναμονές στις Εντατικές μας που συχνά έφταναν και τις 30 ημέρες. Υπάρχουν εξάλλου οι σχετικές καταγγελίες των υγειονομικών συνδικαλιστικών οργανώσεων, τις έχω καταθέσει σε προηγούμενη συζήτηση στα πρακτικά της Βουλής.
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας 1.295 Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Εκτιμούμε ότι μέσα στους επόμενους δύο μήνες θα προστεθούν τουλάχιστον ακόμα 150, στα πλαίσια της υλοποίησης της δωρεάς του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» το οποίο εξοπλίζει πολλά περιφερειακά νοσοκομεία με Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Και σήμερα έχουμε 424 κενά κρεβάτια σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Έχουμε δηλαδή την ασφάλεια να μπορούμε να συζητήσουμε μια περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών και μια επαναφορά στην κανονικότητα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Γιατί ακριβώς έχει επιτευχθεί ο βασικός στόχος τον οποίο είχαμε θέσει μαζί με τον Υπουργό Υγείας, να μπορούμε να συζητάμε χαλάρωση των μέτρων μόνο από τη στιγμή που θα έχει μειωθεί σημαντικά η πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Καταθέτω στα πρακτικά της Βουλής τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την πορεία των νοσηλειών, τα κρεβάτια εντατικής θεραπείας και υπόλοιπους χρήσιμους δείκτες σχετικά με την πορεία της επιδημίας.
Θέλω να επισημάνω ειδικά έναν ο οποίος έχει ξεχωριστή σημασία και αυτός είναι ο δείκτης θετικότητας, το ποσοστό δηλαδή των θετικών τεστ επί του συνόλου των τεστ που γίνονται. Σήμερα είναι πια κάτω του 3%. Είναι ένας δείκτης ο οποίος ευτυχώς τις τελευταίες δέκα μέρες βαίνει μειούμενος, θέλουμε να τον βλέπουμε μειούμενο. Και φυσικά καθώς αυξάνουμε κάθε μέρα και τα τεστ τα οποία κάνουμε, έχουμε και περισσότερες δυνατότητες να κάνουμε αυτό το οποίο οι επιδημιολόγοι ζητούν πάντα και δεν είναι άλλο από τυχαίες δειγματοληψίες, έτσι ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε σε τυχαία δείγματα πληθυσμού εάν υπάρχει κάποια διασπορά του ιού την οποία ακόμα δεν την έχουμε εντοπίσει.
Θέλω να θυμίσω ότι είναι διαθέσιμη η εφαρμογή της πλατφόρμας testing.gov.gr σε όποιον συμπολίτη μας θέλει δωρεάν -το τονίζω- δωρεάν, να κάνει rapid test σε παραπάνω από 300 σημεία, δεν έχει παρά να εγγραφεί και θα ειδοποιηθεί. Θέλουμε να κάνουμε 12.000 τέτοια τυχαία τεστ την ημέρα.
Και θα ζητούσα, επειδή δεν είναι -δυστυχώς- και θέλω να το τονίσω αυτό, η ανταπόκριση των πολιτών η αναμενόμενη σε αυτά τα τυχαία τεστ και τη στήριξη της αντιπολίτευσης η οποία μας συχνά μας κατηγορεί ότι δεν κάνουμε αρκετά τεστ. Πλην όμως θα της ζητούσα να βοηθήσει και να ενθαρρύνει τους συμπολίτες μας, αφού υπάρχει η δυνατότητα να γραφτούν στην πλατφόρμα, έτσι ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα με την απαραίτητη γεωγραφική διασπορά.
Για τα ζητήματα τώρα του Συστήματος Υγείας, έχουμε μιλήσει πολλές φορές για το πόσοι νέοι γιατροί, παραπάνω από 7.000, έχουν προστεθεί, για το πώς θα ενισχυθεί το Σύστημα Υγείας με 1.420 ακόμα γιατρούς και 2.250 νοσηλευτές, με ειδική έμφαση στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει στον ιατρικό εξοπλισμό, για το απόθεμα το οποίο υπάρχει σήμερα και για τη διαρκή ανανέωση των μέσων ατομικής προστασίας. Και φυσικά για το σύνολο του προϋπολογισμού του 2021 για την Υγεία, 4,3 δισεκατομμύρια, το μεγαλύτερο κονδύλι της τελευταίας πενταετίας.