Κεντρική Πλατεία στο Γαλάτσι: Το αποφασιστικό βήμα έγινε, γράφει ο Νέστορας Χατζούδης

Μετά από 45 περίπου χρόνια. Ήταν τέλη του 1980 ή αρχές του 1981. Ο δημοτικός Συνδυασμός «Δημοκρατική Συνεργασία», όλων των δημοκρατικών πολιτικών κομμάτων, με Δήμαρχο τον Β. Παπαδιονυσίου προσέγγιζε την ολοκλήρωση της 2ης μεταχουντικής, από το 1975 δηλαδή, θητείας του. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα το Δ.Σ. και η Διοίκηση του Δήμου έδωσαν ιδιαίτερο βάρος στον τομέα της οδοποιίας και ήδη σημαντικό τμήμα του αστικού χώρου μπορούσε πλέον να λειτουργεί χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα και με σχετική ασφάλεια. Ο Δήμος όμως, που βρισκόταν σε φάση υψηλής δημογραφικής ανάπτυξης, με το βιοτικό επίπεδο των δημοτών σε συνεχή βελτίωση, τη χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου να γενικεύεται και τη ραγδαία οικιστική ανάπτυξη να θέτει υπό πίεση και απειλή εξαφάνισης τον αδόμητο αστικό χώρο, αντιμετώπιζε σοβαρές ελλείψεις στον τομέα των κοινωνικών υποδομών: Πλατείες, Παιδικές Χαρές, Χώροι Αθλοπαιδιών (μοναδική διέξοδο αποτελούσαν οι περίφημες αλάνες) και βέβαια εντονότατο πρόβλημα Σχολικής Στέγης. Η κατάσταση αυτή αντιμετωπιζότανε από τη Διοίκηση χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και με το Δ.Σ. στο περιθώριο. Ουσιαστικά λειτουργούσε «στο πόδι». Στη βάση δηλαδή του «βλέπουμε και κάνουμε»…

Την ίδια περίοδο η Αθήνα, το πολεοδομικό συγκρότημα της Πρωτεύουσας δηλαδή, επεκτεινόταν οικιστικά και πύκνωνε πληθυσμιακά με ραγδαίους ρυθμούς και η διασταύρωση στο Παλιό Τέρμα άρχισε να παίρνει χαρακτηριστικά κομβικής σημασίας για τηn κυκλοφορία των τροχοφόρων στο Λεκανοπέδιο. Το Γαλάτσι, εκ των πραγμάτων, εξελισσόταν σε Κυκλοφοριακό Κόμβο. Στο πλαίσιο αυτό, το αρμόδιο Υπουργείο Χωροταξίας Περιβάλλοντος (Η.ΧΟ.Π) προωθούσε ήδη μελέτες για κατασκευή σηράγγων κατά μήκος της οδού Καυκάσου (Λ. Αλεξάνδρας – Λ. Βεΐκου) και στον Αυχένα Ψυχικού στον άξονα Τρείς Γέφυρες – Γαλάτσι – Αμπελόκηποι. Σε διάφορες συζητήσεις πολιτικών και πολεοδόμων μάλιστα επισημαινόταν η ανάγκη κυκλοφοριακής παρέμβασης και πολεοδομικής εξυγίανσης στην κεντρική ζώνη του Δήμου μας.
Παράλληλα, σε πολιτικό επίπεδο, βρισκόμαστε στην περίοδο της ραγδαίας λαϊκής απήχησης του ΠΑΣΟΚ και της διαφαινόμενης νίκης του στις εκλογές του Οκτωβρίου 1981. Η ευφορία και οι ελπίδες για ΑΛΛΑΓΗ που διακατείχαν μεγάλα τμήματα του λαού και ο λαϊκότροπος επικοινωνιακός λόγος του αρχηγού του, «επέτρεψε» σε δημοτικό σύμβουλο (του στενού δημαρχιακού περιβάλλοντος και φαν του Αντρέα) τη δήλωση: «Αν δεν μας δώσει το χώρο (στο Π. Τέρμα) θα τον…» – ακολούθησε ανεπίτρεπτη, για την εποχή, λεκτική σεξουαλική «απειλή» προς πολιτικό πρόσωπο και μάλιστα αρχηγό κόμματος.
Καταχωρώ το περιστατικό ως απόδειξη ότι στο φαντασιακό των Γαλατσιωτών, ο χώρος αυτός είχε αποτυπωθεί ως το πολεοδομικό και κοινωνικό κέντρο της πόλης αφ’ ότου τα αυθαίρετα μονόχωρα και ως έτυχε διάσπαρτα σπιτάκια άρχισαν να πυκνώνουν και τα ρέματα που τον διέτρεχαν γίνονταν δρόμοι. Μπορεί ακόμα να εκληφθεί και ως η πρώτη δημόσια έκφραση και μάλιστα με χαρακτήρα επιτακτικού αιτήματος – γι’ αυτό το τόσο σοβαρό όπως εξελίχθηκε πρόβλημα του Δήμου μας. Και ίσως καθόλου απίθανο, με τον Αντώνη Τρίτση, πρώτο Υπουργό της ΑΛΛΑΓΗΣ στο ΥΧΟΠ, να περιλαμβανόταν, τότε, έστω στα προς μελέτη προβλήματα του Λεκανοπεδίου. Δυστυχώς όμως στη χώρα μας η πολιτική των κομμάτων όταν ασκούν διακυβέρνηση, ορίζεται πάντοτε από τον γνωστό άκρατο λαϊκισμό και τα ισχυρά συμφέροντα. Στη συγκεκριμένη περίοδο, η πολιτική αυτή υπηρετήθηκε τότε, κατά το καλύτερο τρόπο, από τον Ευαγ. Κουλουμπή, που γρήγορα αντικατέστησε τον Α. Τρίτση στο ΥΧΟΠ.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
Το θέμα αυτό, αν και από τα πλέον σοβαρά για τη λειτουργία του Δήμου, την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε και την αισθητική του αστικού χώρου, έμεινε, δυστυχώς για δεκαετίες, στα αζήτητα της δημοτικής πολιτικής. Έτσι η υπογειοποίηση της κυκλοφορίας, σ’ αυτό το σταυρικό σημείο, έπαψε να απασχολεί την Κεντρική Διοίκηση και στις μέρες μας πλέον, αφού έμειναν ανεκμετάλλευτες και χάθηκαν μοναδικές ευκαιρίες, ακυρώθηκε δια παντός.
Το 1996, κατά τη συζήτηση και έγκριση από το Δ.Σ. της Κυκλοφοριακής Μελέτης, ο Δήμαρχος, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις δημοτικών συμβούλων για την υπογειοποίηση της κυκλοφορίας στη διασταύρωση στο Παλιό Τέρμα, αναγκάστηκε να παραδεχτεί: «Ποτέ δεν το κίνησα (το θέμα του κόμβου) γιατί ήξερα τι κακή μοίρα θα έχει. Το τι ξεκοίλιασμα θα γίνει εκεί. Γιατί έπρεπε να είχε γίνει πριν από 10 χρόνια με τη μελέτη για να λάβουμε την Ολυμπιάδα που πήρε η Άτλαντα για το 1996. Αυτός ο κόμβος και για τους Μεσογειακούς που έγιναν το 1991 έπρεπε να είχε γίνει… Εγώ ομολογώ πως δεν έκανα κίνηση.» Για να αποφύγει ο Δήμαρχος Β. Παπαδινυσίου το ξεκοίλιασμα «δεν έκανε κίνηση…» (σελ. 319)*. Δεν «άρπαξε» δηλαδή τις ευκαιρίες για κατασκευή του κυκλοφοριακού Κόμβου και φυσικά και κεντρικής πλατείας ούτε το 1996, ούτε το 1991 ούτε βέβαια με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 που οι προετοιμασίες τους έγιναν επί των ημερών του και μάλιστα με το Γαλάτσι Ολυμπιακό Δήμο και Πύλη του κεντρικού Ολυμπιακού Αγωνιστικού Χώρου. Και το χειρότερο, που ευτυχώς αποφεύχθηκε με τη σθεναρή απορριπτική παρέμβαση των κατοίκων, την κατασκευή κυκλοφοριακής τσιμεντένιας αερογέφυρας στο Παλιό Τέρμα, ύψους 7 μέτρων, από τη Βεΐκου προς Πρωτοπαπαδάκη. Την προωθούσε από το 1995 «εν κρυπτώ» σε συνεργασία με το Υπουργείο, χωρίς να ενημερώσει και φυσικά χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. γι’ αυτό το εκτρωματικό κατασκεύασμα στην καρδιά της πόλης.
Παράλληλα το επίμονο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για δημιουργία μεγάλης κεντρικής πλατείας προσέκρουε στη λογικά και πολιτικά μη εξηγήσιμη, άκαμπτη άρνηση του επί τριακονταετία Δημάρχου με πρόσχημα την υποτιθέμενη αδυναμία του Δημοτικού Ταμείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1992 γραπτή αίτηση-πρόταση δημοτικού συμβούλου, να αξιοποιήσει ο Δήμος το νόμο περί «μεταφοράς συντελεστή δόμησης» για να αποκτήσει αδαπάνως το τετράγωνο Γαλατσίου – Αγ. Γλυκερίας – Ιπποκράτους – Λυσίου, αγνοήθηκε από το Δήμαρχο και δεν προωθήθηκε καν για συζήτηση στο Δ.Σ.. (σελ. 270)*. (Με αξιοποίηση του νόμου αυτού αποκτήθηκε η έκταση του σημερινού πάρκου «Λόφος του Παιδιού»).
Κι ενώ το 1994 ο Δήμαρχος έβλεπε πλέον τα αδιέξοδα του αστικού χώρου και δήλωνε ότι «ο Δήμος δεν έχει όραμα», δεν έθεσε καν για συζήτηση στο Δ.Σ. τη γνωμοδότηση – πρόταση του ΥΠΕΧΩΔΕ να χαρακτηριστεί το σύνολο του τετράγωνου «Γαλατσίου – Αγ. Γλυκερίας – Ιπποκράτους – Λυσίου χώρος κοινοχρήστου πρασίνου. (σελ. 269)*. Τελικά ο χαρακτηρισμός αυτού του τόσο σημαντικού τετραγώνου για την πόλη μας έγινε επί δημαρχίας Θ. Τούντα (2003-2006) και δεσμεύτηκε από το σημερινό Δήμαρχο το 2019.
Τις μέρες αυτές βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες κατεδάφισης της άλλοτε κλινικής Κολιόπουλου, του 6όροφου ακινήτου που δέσποζε σ’ αυτό το τετράγωνο. Το όνειρο – αίτημα των Γαλατσιωτών άρχισε να υλοποιείται. Η ολοκλήρωσή του, βέβαια, θα πάρει χρόνο. Το αποφασιστικό βήμα όμως έγινε. Ο Δήμαρχος Γ. Μαρκόπουλος χειρίστηκε με επιτυχία το πρόβλημα και χάραξε το δρόμο για την αντιμετώπισή του. Η διαγραφόμενη προοπτική υλοποίησής του ανακουφίζει και ικανοποιεί τους Γαλατσιώτες και ιδιαίτερα όσους στήριξαν διαχρονικά και πρόβαλαν την αναγκαιότητα του πολεοδομικού και κοινωνικού Κέντρου για την πόλη μας.

* Οι αριθμοί σε παρένθεση παραπέμπουν για περισσότερες πληροφορίες σε αντίστοιχες σελίδες του Βιβλίου μου «ΤΟ ΓΑΛΑΤΣΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΑΛΑΤΣΙΩΤΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ» 2ος Τόμος 1975-2000».