Το τελικό χτύπημα – γράφει ο Γιώργος Πένταρης

Γράφω το άρθρο αισθανόμενος οργή, γιατί το έργο επαναλαμβάνεται για τρίτη φορά. Καίγεται σήμερα το υπόλοιπο της Πάρνηθας και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος στο πολιτικό μας σύστημα που να προβληματίζεται τί πάει λάθος. Το είδαμε από τις δηλώσεις πολιτικών και πυροσβεστικών στελεχών. Καλά, την πρώτη φορά, τον Ιούλιο του 2007, δεν φανταστήκαμε, αδικαιολόγητα βέβαια, ότι η φωτιά από τα Δερβενοχώρια θα έφτανε στην Πάρνηθα. Το 2021 πώς έγινε και κάηκε η Βαρυμπόμπη, το Κρυονέρι, το Τατόι που είχε να καεί από το 1916 και όλη η Ανατολική Πάρνηθα; Κανένα μάθημα; Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ειδικά μέτρα προστασίας του νοτιοδυτικού δάσους που απέμεινε και σήμερα έγινε κάρβουνο; Το δάσος αυτό, από Φυλή, Μενίδι μέχρι και Θρακομακεδόνες είναι σχετικά μικρό και μετά από αυτά τα μαθήματα θα έπρεπε να υπάρχουν ειδικά μέτρα προστασίας πράγμα που δεν έγινε.

Η ανικανότητα, η αδράνεια και η αδιαφορία δίνουν αυτή τη στιγμή το τελειωτικό χτύπημα στην Πάρνηθα. Όπως έχω ξαναγράψει και δεν θα βαρεθώ να επαναλαμβάνω, τα αίτια δεν είναι μόνο η κλιματική αλλαγή. Είναι και πολλά άλλα. Όλοι το λένε. Στην Νότιο Γαλλία, για παράδειγμα, έχουμε την ίδια κλιματική αλλαγή, το ίδιο φυσικό περιβάλλον και τετραπλάσια έκταση από την Ελλάδα, το ίδιο σε Πορτογαλία και Ισπανία, αλλά τόσες φωτιές δεν έχουμε δει να συμβαίνουν εκεί. Προσέξτε, εδώ δεν αναφέρομαι στον τρόπο αντιμετώπισης της πυρκαγιάς, αλλά στον ετήσιο αριθμό πυρκαγιών. Για παράδειγμα σήμερα, 23/8/23, με ανακοίνωση της κυβέρνησης είχαμε πάνω 300 φωτιές, ενώ σε Γαλλία από τις 15 Αυγούστου μέχρι σήμερα έχουν ανακοινωθεί μόνο δύο πυρκαγιές. Αυτό εξηγείται γιατί πρώτον υπάρχει σοβαρή εκπαίδευση στο σχολείο για το περιβάλλον και την προσοχή που του οφείλουμε και γιατί τα πρόστιμα είναι σκληρά. Για παράδειγμα στην Γαλλία εθελοντής δασοπυροσβέστης καταδικάστηκε για εμπρησμούς σε φυλάκιση 15 ετών και 150.000 ευρώ πρόστιμο ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο.

Και εδώ μέχρι το 2019 οι ποινές ήταν αυστηρές, αλλά η αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα που έκανε το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ μετέτρεψε τις ποινές από κακούργημα σε πλημμέλημα και κανένας εμπρηστής δεν μπαίνει φυλακή και ζήτημα είναι αν πληρώνει τα γελοία πρόστιμα των 300 ευρώ που ενδεχομένως του επιβάλει το δικαστήριο. Σήμερα ο κατηγορούμενος για τη φωτιά στην Πεντέλη που έκαψε 105 άτομα μαζί και όλο το Μάτι, δεν έχει κάτσει στο εδώλιο, κυκλοφορεί ελεύθερος. Ήταν τότε 67 χρονών και τώρα είναι 72 και είναι ωραίος.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πυροσβεστικής, το 2020 κατηγορήθηκαν 313 άτομα για εμπρησμό από αμέλεια και 55 για εμπρησμό από πρόθεση, ενώ το 2019 οι κατηγορούμενοι ήταν 133 για εμπρησμό από αμέλεια και 61 από πρόθεση. Η διαφορά είναι προφανής και η αιτία της αύξησης των εμπρησμών προφανής. Δεν μπορούμε να πούμε ότι αν αυστηροποιηθούν οι ποινές δεν θα έχουμε πυρκαγιές. Θα έχουμε, αλλά θα είναι λιγότερες και πιο εύκολα αντιμετωπίσιμες, επειδή θα μπορούμε να διαθέσουμε περισσότερους πόρους που τώρα με τις πολλές πυρκαγιές πολυδιασπώνται και γίνονται αναποτελεσματικοί.

Επειδή με το θέμα των πυρκαγιών ασχολούμαι από το 2007 με τον «στρατηγό άνεμο» του Πολύδωρα, δεν θα επαναλάβω τα ίδια και τα ίδια. Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα και η πολιτεία θα πρέπει να εκπονήσει το συντομότερο ένα σχέδιο για ελάφρυνση των δυσμενών καταστάσεων που θα περιέλθουμε. Για να το πούμε με πιο απλά λόγια: η καταστροφή των δασών θα επιφέρει ελάττωση ωφέλιμης βροχόπτωσης (σιγανή βροχή διαρκείας και όχι καταιγίδες) με αποτέλεσμα να μην γίνεται εμπλουτισμός των υπόγειων υδάτων. Αυτό το έχω δει ήδη να συμβαίνει στην Πάρνηθα που περπατάω πάνω από 12 χρόνια. Η ελάττωση των υπόγειων υδάτων θα επιφέρει λειψυδρία και για τις καλλιέργειες και για οικιακή χρήση. Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Όχι μόνο αύξηση της τιμής των τροφίμων, αλλά και όλων των αγαθών που η παραγωγή τους εξαρτάται από το νερό. Θα απαιτηθεί η αναδιάρθρωση της γεωργίας ώστε να έχουμε παραγωγή με λιγότερο νερό και σίγουρα θα υπάρξει ανάγκη επιβολής κανόνων στην κατανάλωση νερού. Το 1986 που ήμουν στην Αυστραλία, είχαν αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας και θυμάμαι τους σοβαρούς περιορισμούς στην κατανάλωση νερού. Η καταπράσινη Μελβούρνη θύμιζε Φθινόπωρο με ξεραμένους κήπους και βρώμικα αυτοκίνητα γιατί απαγορευόταν το πότισμα και το πλύσιμο των αυτοκινήτων.
Αρκετοί θα θυμούνται και το πρόβλημα λειψυδρίας της Αθήνας πριν την κατασκευή του φράγματος του Μόρνου. Τότε η Αθήνα πραγματικά αντιμετώπισε πρόβλημα, αλλά δεν ήταν δομικό όπως τώρα. Η αύξηση της κατανάλωσης από την μια και οι μικροί ταμιευτήρες σε φράγμα Μαραθώνα και Υλίκη από την άλλη είχαν προκαλέσει το πρόβλημα. Σήμερα το πρόβλημα θα είναι η ανομβρία και ανομβρία σημαίνει έρημος…

Ένα θέμα λοιπόν που πρέπει από χθες να αντιμετωπίσουμε ως κράτος είναι η αποθήκευση και εξοικονόμηση νερού. Από τώρα ο κόσμος θα πρέπει να εξασκηθεί στο θέμα της οικονομίας του νερού και η πολιτεία να αναπτύξει προγράμματα εξοικονόμησης των υδάτινων πόρων. Ένας τρόπος είναι να εκμεταλλευτούμε τα ποτάμια μας που η γεωδιαμόρφωση της κοίτης τους επιτρέπει την δημιουργία μικρών και μεγάλων φραγμάτων για αποθήκευση νερού, αλλά και παραγωγή ενέργειας ώστε να μειώσουμε το ενεργειακό μας αποτύπωμα.
Απ’ ό,τι θυμάμαι το 2008, με αφορμή την καταστροφή σε Ηλεία και Μεσσηνία το 2007, ορίσθηκε στη Βουλή επιτροπή για να βγάλει πόρισμα για τις φωτιές. Η επιτροπή με πρόεδρο τον σημερινό Πρωθυπουργό έβγαλε πόρισμα που έγινε αποδεκτό από όλες τις πτέρυγες της Βουλής, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί. Δυστυχώς δεν έγινε τίποτα και ισχύει ακόμη το καθεστώς του πηδοφράχτη Τζουμάκα που το 1998 κατάργησε την δασική υπηρεσία, η οποία απορροφήθηκε από την πυροσβεστική και χάθηκε τεχνογνωσία και εμπειρία χρόνων στην δασοπυρόσβεση, γιατί με την ενσωμάτωσή τους στην πυροσβεστική οι δασοπυροσβέστες δεν εισακούονταν. Αυτό το πόρισμα προέβλεπε την επαναλειτουργία της δασικής υπηρεσίας και δασοπυρόσβεσης, αλλά προφανώς συμφέροντα μέσα στην υπηρεσία διοικητικής ή άλλης μορφής δεν το επέτρεψαν. Σήμερα δρέπουμε τους καρπούς αυτής της αβελτηρίας.
Με την συγχώνευση της δασικής υπηρεσίας άλλαξε κι ο τρόπος αντιμετώπισης της φωτιάς. Οι πυροσβέστες της πόλης, που είχαν και το γενικό πρόσταγμα, περίμεναν και περιμένουν την φωτιά στους δρόμους που όμως έχει πάρει διαστάσεις και είναι ανίκητη. Οι δασοπυροσβέστες από την άλλη με μικρά οχήματα και όντες οι περισσότεροι άνθρωποι των χωριών έπεφταν μέσα στη φωτιά και δεν περίμεναν στον δρόμο και έτσι ήταν αποτελεσματικοί. Έχω ξαναθέσει το ερώτημα: Σε τί φυσική κατάσταση είναι οι σημερινοί πυροσβέστες; Υπάρχουν φωνές που λένε ότι φοβούνται και δειλιάζουν στη φωτιά. Μια άλλη μεγάλη αλλαγή που έγινε εμφανέστερη μετά το Μάτι, είναι ότι το δάσος μπαίνει ως τελευταία προτεραιότητα. Γίνεται κατάχρηση του 112 και παρατάνε οι κάτοικοι τα σπίτια τους και τα γειτονικά δάση στο έλεος της φωτιάς όπως στην Εύβοια. Βάζουν σε προτεραιότητα πρόβατα και σκυλιά και τελευταίο το δάσος. Ένα δάσος χρειάζεται, αν είναι ευνοϊκές συνθήκες, το λιγότερο 15 χρόνια να αναγεννηθεί ένα κοπάδι σε ένα χρόνο με τα χρήματα του ΕΛΓΑ και ένα σπίτι το πολύ δύο χρόνια, αλλά με το δάσος τί γίνεται;. Για παράδειγμα στην Πάρνηθα μετά την φωτιά του 2007, δηλαδή πριν δεκαέξι χρόνια ακριβώς και δεν έχουν φυτρώσει παρά μόνο ασφάλαχτα γιατί έχουν αγκάθια και δεν τα τρώνε τα ελάφια. ΤΕΛΟΣ Η ΠΑΡΝΗΘΑ ας το καταλάβουμε.
Διαβάζω λοιπόν στα νέα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα σύρει την ΝΔ σε συζήτηση στη Βουλή και το ΠΑΣΟΚ θα ζητήσει συζήτηση προ ημερήσιας διάταξης. Τί θα συζητήσουν; Ότι δεν τα έκανε καλά η κυβέρνηση; Θα τα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ ή το ΠΑΣΟΚ αν ήταν; Μην μας κοροϊδεύουν, κανένας δεν θα έκανε κάτι καλύτερο γιατί κανένας δεν μπορεί μόνος του.

Χρειάζεται ένα Εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής που να στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και διεθνή εμπειρία και να γίνει αποδεκτό από όλες της πτέρυγες της Βουλής και εφαρμοστέο χωρίς χρονοτριβή. Αυτό πρέπει να ζητήσουν τα κόμματα από την κυβέρνηση, όχι για να καθίσουν στο σκαμνί τον κ. Μητσοτάκη, αλλά να επιβάλλουν την ψήφιση και εφαρμογή αμέσως ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την ελαχιστοποίηση πυρκαγιών και καταστροφών.