Ηλεία, ένας νομός πρώτος από το τέλος , γράφει ο Γιώργος Πένταρης

Με την προεκλογική εκστρατεία για τους άρχοντες των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού είναι ευκαιρία να εκφραστούν κάποιοι προβληματισμοί για την κατάσταση που έχει περιέλθει ο νομός Ηλείας και το μέλλον του. Με αυτό το άρθρο δεν θα ρίξω σε κανέναν προσωπική ευθύνη ωστόσο πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα προβλήματα δεν δημιουργούνται μεταφυσικά αλλά επειδή πίσω τους έχουν ανθρώπους και συμφέροντα που άλλα είναι προφανή και άλλα απόκρυφα.νομός Ηλείας ήταν πριν από 30 χρόνια σε οικονομική ανάπτυξη πάνω από το μέσο όρο των υπολοίπων νομών της χώρας εξαιρουμένων Αττικής και Θεσ/νίκης και σήμερα βρίσκεται στην τελευταία σχεδόν θέση μαζί με τους νομούς Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας και Ροδόπης με δηλωθέντα εισοδήματα 8.591 ευρώ,8.620 ευρώ και 8.540 ευρώ αντίστοιχα, ενώ η Ηλεία είναι στα 8.593 ευρώ (τελευταία στοιχεία του 2017).
Οι διεκδικητές των δημαρχιακών και περιφερειακών θώκων του νομού λογικά αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να τα γνωρίζουν αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν αναφερθεί ποτέ σε αυτό το σοβαρό θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί όλους. Διάβασα στις τοπικές εφημερίδες για κάποια προγράμματα
ανάπτυξης που πρότειναν κάποιοι υποψήφιοι, αλλά αναφέρονται μόνο στον τουρισμό αγνοώντας τις αναπτυξιακές δυνατότητες του νομού όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα και την μεταποίηση. Η βιώσιμη ανάπτυξη, όπως οφείλουν να γνωρίζουν αυτοί που διεκδικούν ηγετικές θέσεις στον νομό, δεν
στηρίζεται αποκλειστικά στο τουριστικό προϊόν, αλλά και σε άλλους τομείς, οι οποίοι σήμερα θα πρέπει να συνδυαστούν με τις εξελίξεις στην
υψηλή τεχνολογία και τις εφαρμογές της στον γεωργικό τομέα που ο νομός έχει το μεγάλο πλεονέκτημα. Πάρτε παράδειγμα την αλματώδη
ανάπτυξη της παραγωγής φράουλας στην Μανολάδα, που ήταν καθαρή πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα, με τα θερμοκήπια να έχουν αυξηθεί την τελευταία δεκαετία πάνω από 200%. Είναι περιττό να πούμε αν δεν υπήρχε αυτή η παραγωγή το μέσο τοπικό εισόδημα της Ηλείας θα ήταν κάτω των 7.000 ευρώ. Αν δεν γίνει μια «κριτική των πεπραγμένων» θα λέγαμε, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε μια ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα του νομού και αυτά που θα γράψω στα επόμενα αφορούν όλες τις διοικήσεις της τελευταίας εικοσαετίας. Να μην πάμε πιο πριν γιατί σήμερα δεν έχει κανένα νόημα.Ας ξεκινήσουμε, χωρίς χρονολογική σειρά, από το «όμορφο θέαμα» των σκεπασμένων λόφων σκουπιδιών κατά την διαδρομή Αρχαίας Ολυμπίας Πύργου – Κατακόλου, που σκεπάστηκαν με μουσαμάδες λόγω του Μαραθώνιου Ολυμπίας. Ο Μαραθώνιος, αν και ήταν ιδιωτική πρωτοβουλία, στηριζόταν στην οικονομική ενίσχυση των δήμων, οι οποίοι καθυστέρησαν την έγκριση των προϋπολογισμών και έτσι ακυρώθηκε για το 2023 με ερώτημα αν θα συνεχίσει. Ο Μαραθώνιος, που θα έπρεπε να είναι το μεγαλύτερο γεγονός για την τουριστική ανάπτυξη του νομού, πνίγηκε στην ανικανότητα των στελεχών των δήμων. Θα έπρεπε να γίνεται ο Ολυμπιακός δρόμος Αρχαία Ολυμπία – Ήλιδα με συμμετοχή της ΔΟΕ και με πρόσκληση μεγάλων αθλητών με μεγάλα βραβεία και αυτό είναι δουλειά των δημοτικών και περιφερειακών αρχόντων. Έτσι γίνεται η ανάπτυξη. Για ποια ανάπτυξη και παρέμβαση των τοπικών αρχόντων μιλάμε από την στιγμή που έρχονται τα καλοκαίρια 7.000 τουρίστες την εβδομάδα με τα κρουαζιερόπλοια και ο Πύργος δεν
ωφελείται καθόλου; Τουλάχιστον δεν θα έπρεπε σε συνεργασία με τον ΟΣΕ (μετά από πιέσεις του δήμου) να γίνει η διαδρομή Κατάκολο – Αρχ. Ολυμπία με τρένο παραδοσιακό που να μεταφέρει τους τουρίστες επιτρέποντας στάσεις κατά μήκος της διαδρομής για περιήγηση; Έχει γίνει
κάτι επ’ αυτού; Τουλάχιστον υπήρξε κάποιο όραμα; Αλήθεια ποιοι πάνε στο μουσείο του Πύργου σήμερα; Διαβάζουμε για παράδειγμα για το
ΟΧΕ Αρχαίας Ολυμπίας, για το οποίο επαίρονται οι νυν τοπικοί άρχοντες της περιοχής λέγοντας ότι έχασαν την ευκαιρία του 2004 και του 2007, αλλά δεν θα την χάσουν τώρα!!! Ποιος μας εγγυάται ότι δεν θα την χάσουν αφού οι νοοτροπίες είναι ακριβώς ίδιες; Και για ποιο σχέδιο κάνουν λόγο; Για ένα σχέδιο που στηρίζεται καθαρά στον τουρισμό χωρίς να αναδεικνύει τις αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής όπως π.χ. την σύνδεσή του με το δάσος Φολόης, τον Επικούρειο Απόλλωνα ή τη δημιουργία διεθνούς πανεπιστημιακού παραρτήματος μόνιμης λειτουργίας κλασικών σπουδών και κλασικού αθλητισμού; Να έρθουμε όμως για λίγο στον Πύργο πάλι. Ο Πύργος από την χρυσή εποχή της σταφίδας του 19ου αιώνα κληρονόμησε πάρα πολλά νεοκλασικά κτήρια από τα οποία αρκετά έχουν γλυτώσει την ανοικοδόμηση. Αν υπήρχε μια λεπτομερής καταγραφή όχι μόνο εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά και ιστορικά και από τα πιο ενδιαφέροντα δημιουργούνταν ένα δίκτυο κτηρίων για επίσκεψη, θα ήταν ένας λόγος οι τουρίστες να επισκέπτονται τον Πύργο και να παραμένουν μερικές ώρες που όμως αυτή η παραμονή θα είχε αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Η Μυτιλήνη με το αντίστοιχο έργο του Σηφουνάκη μπορεί να γίνει οδηγός επί του προκειμένου.Όχι μόνο στον Πύργο, αλλά σε όλη την Ηλεία, υπάρχει μια τεράστια περιουσία του ΑΣΟ σε ακίνητα. Γνωρίζουμε ότι αυτά τα κτήρια περιήλθαν στην ΣΚΟΣ που διοικείται στην ουσία από την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Αιγίου. Κανείς δεν γνωρίζει και αν γνωρίζει θα θέλαμε να μάθουμε και εμείς το τί γίνεται με τα κτήρια του ΑΣΟ και τα ενοίκια που εισπράττονται σε όλη την Ηλεία. Αυτά τα κτήρια έγιναν με τις εισφορές των σταφιδοπαραγωγών της Ηλείας και όχι της Αιγιαλείας που τώρα τα νέμεται. Δεν θα πρέπει να μπει ένα πρόγραμμα από τους υποψήφιους να επιστρέψουν αυτά στην Ηλεία; Δεν είναι μόνο τα κτήρια είναι και τα γήπεδα που δεν ξέρουμε ούτε και αυτά ποιος τα νέμεται. Ακόμη δεν θα έπρεπε να υπάρχει ένα σχέδιο – όραμα για την αξιοποίηση του κτηρίου «Δήμητρα» παρ’ ότι είναι ιδιωτικό; Έγιναν στην Ηλεία ΤΕΙ που μπορεί οι συμπολίτες να τα είδαν ως ευκαιρία εσόδων από ενοίκια και καφέδες,
αλλά οι υπεύθυνοι του νομού αποδείχτηκε ότι δεν ενδιαφέρθηκαν καθόλου για την βιωσιμότητά τους και η κυβέρνηση τα έκλεισε. Αν όμως αυτά, με την συνεργασία Περιφέρειας και Δήμων, είχαν οργανωθεί σωστά, σήμερα θα υπήρχαν και θα είχαν βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγικότητας του πρωτογενούς τομέα. Δεν είχε κανένα νόημα να γίνει για παράδειγμα τμήμα μουσειολογίας και να μην γίνει ένα ερευνητικό ινστιτούτο για την γεωργική παραγωγή συνδεδεμένο με το Πανεπιστήμιο Πατρών. Κτήρια για εγκατάσταση τους είναι αυτά των αποθηκών του ΑΣΟ.Ποτέ δεν είδα στις εφημερίδες της Ηλείας μια πρόταση ή πρωτοβουλία για ανακατασκευή του δικτύου άρδευσης της Ηλειακής πεδιάδας που υφίσταται εδώ και
πενήντα χρόνια. Η ανακατασκευή του δικτύου είναι σήμερα υπέρ του δέοντος αναγκαία λόγω της κλιματικής αλλαγής γιατί θα επιφέρει την
βέλτιστη διαχείριση του νερού και την ορθολογική χρέωσή του στους παραγωγούς. Είναι περιττό να γράψω πόσο θα προσφέρει στην
ανάπτυξη του νομού η ανακατασκευή του δικτύου. Ακόμη αναγκαία είναι εφαρμογή αναδασμού στον νομό ώστε να ενωθούν οι μικρές ιδιοκτησίες σε βιώσιμες μεγαλύτερες καλλιεργητικές μονάδες. Αναδασμός στην Ηλεία έγινε τελευταία φορά το 1967. Από τότε οι ιδιοκτησίες έχουν διασπαστεί, έχουν εγκαταλειφθεί και είναι τελείως αντιπαραγωγικές και σε μεγάλο μέρος τους σχολάζουσες. Μια άλλη περιουσία που στηνουσία κι αυτή ανήκει στους αγρότες της Ηλείας είναι τα κτήρια της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών. Δεν θα έπρεπε να έχουν ενδιαφερθεί οι υπεύθυνοι του νομού να τα διεκδικήσουν από την τράπεζα Πειραιώς; Πώς διεκδικούν οι άλλοι τα κόκκινα δάνεια κι οι δικοί μας τοπικοί και περιφερειακοί άρχοντες ποιούν την νήσσαν; Έχουμε ακούσει ότι ο δήμος Πύργου αποφάσισε να αγοράσει το κτήριο της Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά δεν προχωρά το θέμα στα περαιτέρω λόγω δυστοκίας στις συνεδριάσεις. Αυτό είναι δείγμα νοοτροπίας που δυστυχώς είναι η βασική αιτία της κακοδαιμονίας μας.
Ένα άλλο σοβαρό θέμα για την ανάπτυξη του νομού είναι η λίμνη του Καϊάφα. Πριν χρόνια, όπως είναι γνωστό, ο υφυπουργός οικονομικών Δ. Γεωργακόπουλος πρότεινε ένα αναπτυξιακό σχέδιο που άλλοι αντιπολιτευόμενοι παράγοντες του νομού κατάφεραν να το θάψουν. Είναι δυνατόν να έχει ο νομός τέτοιο πλούτο δίπλα του και να μην έχει γίνει κάτι για την ορθολογική εκμετάλλευσή του; Πόσο θα προσέφερε στην ανάπτυξη της περιοχής Ζαχάρως και Αρχαίας Ολυμπίας σε συνδυασμό με έναν ποιοτικό και βιολογικό πρωτογενή τομέα; Υπάρχει κανένα σχέδιο ή όραμα από κανέναν υποψήφιο να διαβάσουμε; Μπορεί να είναι δουλειά της Κεντρικής Κυβέρνησης, αλλά αν δεν υπάρξουν τοπικές πιέσεις δεν πρόκειται να γίνει τίποτα και αν κάποτε γίνει δεν θα συμβαδίζει με τα τοπικά και περιφερειακά συμφέροντα της περιοχής.Στην αντίθετη πλευρά από τον
Καϊάφα στην Ηλεία, υπάρχουν και τα ιαματικά λουτρά της Κυλλήνης, τα οποία κι αυτά παραμένουν αναξιοποίητα. Πιο δίπλα είναι η λιμνοθάλασσα
του Κοτυχίου όπου θα μπορούσε να γίνει ένα διεθνές παρατηρητήριο πτηνών με διάφορα οικονομικά οφέλη για την περιοχή Λεχαινών. Ούτε γι’ αυτό
ακούμε τίποτα.Ο νομός Ηλείας δεν είναι μόνο τα παραπάνω. Ο νομός μπορεί να γίνει, με τις κατάλληλες δράσεις, ο τροφοδότης της μισής Ελλάδας σε γεωργικά προϊόντα. Και δεν μιλάμε για αγροτική παραγωγή με τον παραδοσιακό τρόπο αλλά με την εισαγωγή της υψηλής τεχνολογίας και την γε-
ωργία ακριβείας. Αυτά δεν είναι δουλειά του κάθε παραγωγού μεμονωμένα. Είναι δουλειά της Περιφέρειας κυρίως, η οποία θα πάρει τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και θα προετοιμάσει το έδαφος ώστε να έρθει, μετά από ενημέρωση, να δράσει ο ιδιωτικός τομέας. Η εισαγωγή
της γεωργίας ακριβείας και της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα ωφελήσει μόνο τον πρωτογενή τομέα, αλλά και τον τριτογενή με τις υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν. Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι παράλληλα με τον πρωτογενή τομέα θα αναπτυχθεί και ο δευτερογενής με την μεταποίηση, την συσκευασία, την παραγωγή νέων προϊόντων και τις εξαγωγές. Να έρθουμε τώρα σε ένα άλλο θέμα που είναι η διαχείριση κυρίως των οικιακών απορριμμάτων. Ξεκίνησα το άρθρο μου με την υπενθύμιση των βωμών σκουπιδιών που είχαν συσσωρευθεί κάποτε στον Πύργο και σκεπάστηκαν με μουσαμάδες να μην τους βλέπουν οι τουρίστες. Το θέμα δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι ότι από τότε ακόμη υπάρχει διένεξη για τους δεματοποιητές και τα «συσκευασμένα» σκουπίδια στον Αλφειό. Πόσο δύσκολο είναι να συνεργαστούν οι νομοί της Περιφέρειας
ώστε να γίνει εργοστάσιο ανακύκλωσης και διαχείρισης όλων των απορριμμάτων και να μην συνεχίζεται ακόμη αυτό το χάλι στον Πύργο; Πότε
θα μάθουν οι δημότες για το κόστος μεταφοράς των σκουπιδιών στην Άρτα ή την λειτουργία των νόμιμων ή παράνομων χωματερών; Πώς η περιφέρεια Πελοποννήσου επαίρεται για το εργοστάσιο ανακύκλωσης και δεν μπορεί να κάνει το ίδιο η Δυτική Ελλάδα; Μπορούμε να μάθουμε το συνολικό κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών στον δήμο Πύργου, αλλα και σε όλη την Περιφέρεια;Όσο για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης μπορεί να έχουν συζητηθεί με την κυβέρνηση, αλλά στην ουσία είναι πόροι που στρέφονται κυρίως προς τον τουρισμό και τις υπηρεσίες, αλλά και από αυτές στην ουσία δεν έχει ακουστεί κάτι για την υλοποίησή τους. Δεν θα έπρεπε για παράδειγμα να προταθεί και να ενταχθεί στο ταμείο ανάκαμψης η ανακατασκευή του δικτύου άρδευσης του νομού; Κλείνοντας θέλω να πω ότι δεν έκανα καμιά προσπάθεια να παρουσιάσω ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό πρόγραμμα για τον νομό γιατί δεν είμαι ούτε αρμόδιος και ούτε έχω τις απαιτούμενες γνώσεις. Δεν μπορώ όμως να μην ενδιαφερθώ για τον νομό και τον Πύργο όπου μεγάλωσα και να μην προσπαθήσω να συμβάλω σε έναν προβληματισμό που θα έπρεπε ήδη να έχει αναπτυχθεί εν όψει των αυτοδιοικητικών εκλογών. Είναι περιττό να τονίσω πάλι ότι ο νομός έχει ανάγκη από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης και βέβαια μια αυτοδιοίκηση που με φρέσκο μυαλό να μπορεί να οραματισθεί και να δημιουργήσει. Δεν φτάνει να λέμε στον προεκλογικό αγώνα απλά ότι «εγώ θατα κάνω καλύτερα από τον αντίπαλο».