Προεκλογικοί Προβληματισμοί – γράφει ο Νέστορας Χατζούδης

Σε άρθρο μου στον ΠΑΛΜΟ (25-11-2022) έγραφα ότι το Γαλάτσι μπορεί να αναδειχθεί σε ελκυστικό προορισμό για τους κατοίκους του Κεντρικού Τομέα της Πρωτεύουσας. Ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις να απαλλαγεί από την αποκρουστική πολεοδομική εικόνα που αναδύεται από τη δημόσια δήλωση – παραδοχή του επί 30 χρόνια Δημάρχου Β. Παπαδιονυσίου: «Τί είναι το Γαλάτσι; Ένας σταυρός είναι. Αγ. Γλυκερίας – Βεΐκου και Πρωτοπαπαδάκη – Γαλατσίου.»* Ότι συνολικά μπορούν να βελτιωθούν: η λειτουργία της πόλης για πεζούς και οχήματα, η απαράδεκτη αισθητική του δημόσιου χώρου και οι κλιματοπεριβαλλοντικές συνθήκες. Με δυο λόγια οι γενικοί όροι διαβίωσης και οι δυσκολίες της καθημερινότητας που ταλαιπωρούν τους Γαλατσιώτες. Η αισιοδοξία μου πηγάζει από τη βεβαιότητά πως μια δημοτική πολιτική προς την κατεύθυνση αυτή δεν μπορεί παρά να έχει τη στήριξη όλων των δημοτών και φυσικά των συλλογικών τους εκφράσεων (Κομμάτων, Δημοτικών Παρατάξεων, Συνοικιακών, Παροικιακών Συλλόγων και κοινωνικών Κινήσεων).

Βασική προϋπόθεση αποτελεί η αξιοποίηση της μοναδικής από άποψη μεγέθους (2.000 στρ.) και θέσης περιαστική έκταση, γνωστή ως Τουρκοβούνια – Κτήμα Βέικου. Ευκαιρίες και ευνοϊκές πολιτικές συγκυρίες για την ανάπλασή της σε Πάρκο υπήρξαν κατά το παρελθόν, την 25τία 1975-2000*, αλλά αγνοήθηκαν από τη Διοίκηση του Δήμου μας και δεν αξιοποιήθηκαν. Ευτυχώς όμως η έκταση εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι και σήμερα. Με συνεχείς πολιτικές και νομικές παρεμβάσεις του κοινωνικού Κινήματος των όμορων Δήμων, με βασικό οργανωτή την «Κίνηση Πολιτών Γαλατσίου» και τον Βασίλη Ζαφειράκη, οι κατά καιρούς προσπάθειες οικοπεδικών και κατασκευαστικών συμφερόντων να ενταχθούν μεγάλα τμήματά της στο Σχέδιο Πόλης, απέτυχαν. Ο χώρος έφτασε στις μέρες μας ακέραιος σχεδόν κατά την έκταση και δασικός κατά το χαρακτήρα όπως ήταν στη φυσική του κατάσταση. Ευθύνη συνεπώς της κοινωνίας και της Δημοτικής Αρχής – πριν είναι αργά! – η προστασία του και η ανάληψη πρωτοβουλιών για την ανάπλασή του σε ενιαίο Αστικό Πάρκο, το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου θα βρίσκεται στα διοικητικά όρια του Δήμου μας.

Αυτός ο τεράστιος χώρος με τις ήδη υπάρχουσες αθλητικές εγκαταστάσεις στο Αττικό Άλσος, στο Αθλητικό Κέντρο του Δήμου μας και στο ΠΑΛΑΙ**, το μοναδικό βυζαντινό μνημείο της Ομορφοκκλησιάς, το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία και φυσικά τις νέες εγκαταστάσεις για φυσιολατρικές, αθλητικές δραστηριότητες και ποικίλα πολιτιστικά ενδιαφέροντα, θα αναχθεί σε ελκυστικό προορισμό. Ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους κατοίκους του κεντρικού τομέα της Αθήνας. Πλεονέκτημα η εγγύτητα, η άνετη και γρήγορη πρόσβαση και με το Μετρό μετά την αποπεράτωση της κατασκευής του. Περιττό να αναφερθώ στα σημαντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία πέραν των προφανών βελτιώσεων των κλιματοπεριβαλλοντικών συνθηκών της περιοχής.

Προφανώς όμως, από μόνη της η ανάπλαση σε Πάρκο της περιαστικής έκτασης δεν αρκεί. Στο δομημένο χώρο του ο Δήμος μας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λειτουργίας και ελλείψεις σε κοινωνικές υποδομές που δυστυχώς δεν έτυχαν της προσοχής της Δημοτικής Αρχής σε εποχές που ευνοούσαν την αντιμετώπιση ή τη βελτίωσή τους. Με τα σημερινά δεδομένα οι δυσκολίες και το κόστος πολλαπλασιάστηκαν. Παρ΄ όλ’ αυτά πρέπει να μπουν σε τροχιά προγραμματισμένης αντιμετώπισης. Δεν νοείται σύγχρονη πόλη χωρίς ασφαλή πεζοδρόμια ελεύθερα από κάθε είδους αντικείμενα, αυθαίρετες κατασκευές κλπ, που εμποδίζουν τους πεζούς να τα χρησιμοποιούν και τους αναγκάζουν να βαδίζουν στους κινδύνους του οδοστρώματος. Ούτε φυσικά με τις ελλείψεις σε αστικό πράσινο, κοινωνικές υποδομές, τη διάχυτη ασκήμια του δημόσιου χώρου κλπ. κλπ… Το πόσο τα προβλήματα αυτά αγγίζουν και απασχολούν τους δημότες φαίνεται στην έκδηλη ικανοποίησή τους από την πρόοδο των διαδικασιών και εργασιών για τη δημιουργία της εμβληματικής κεντρικής πλατείας στο Παλιό Τέρμα, την αξιοποίηση του χώρου του άλλοτε θερινού σινεμά «Ζαΐρα» και ορισμένες υποδομές κοινωνικών Υπηρεσιών.

Όμως για να αντιμετωπιστούν έστω και μερικώς, τα προβλήματα αυτά, απαιτούνται κατάλληλοι σε μέγεθος και θέση ελεύθεροι (αδόμητοι) χώροι. Τα μεγάλα οικόπεδα πλέον σπανίζουν. Είναι γνωστό ότι εξαιτίας του τρόπου δόμησης του Γαλατσίου (απουσία αρχικού Πολεοδομικού Σχεδίου και στη συνέχεια κατασκευαστικές αυθαιρεσίες, ανοχή στην παραβατικότητα, απουσία παρεμβάσεων και σχετικών προβλέψεων της Δημοτικής Εξουσίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, την περίοδο του κατασκευαστικού μπουμ δηλαδή), το Γαλάτσι μετατράπηκε σε ένα συνεχές δάσος πολυκατοικιών. Θα πρέπει, συνεπώς, να καταγραφούν μετά από σχετική μελέτη, τα ικανά σε έκταση οικόπεδα ή ακόμη και μονόροφα – δυόροφα σπίτια του γνωστού αρχιτεκτονικού τύπου της έντονης επικοιστικής περιόδου που δεν κατοικούνται πλέον και να προωθηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες απαλλοτρίωσης. Προφανείς οι δυσκολίες. Απαραίτητη όμως η διασφάλιση αστικής γης, αν θέλουμε ένα διαφορετικό, ανθρώπινο Γαλάτσι, με λίγο πράσινο να σπάει το καταθλιπτικό όγκο των πολυκατοικιών, με γηπεδάκια αθλοπαιδιών στις γειτονιές, εύκολα προσβάσιμες Υπηρεσίες Υγείας, δημιουργία θέσεων στάθμευσης κλπ. Αν θέλουμε στο Γαλάτσι τις σχολικές μονάδες του Δήμου μας, που φιλοξενούνται στη Γκράβα.

Και δυο λόγια για το Κέντρο Πόλης που λείπει από το Γαλάτσι. Με τη λειτουργία του υπό κατασκευή Μετρό, η διερχόμενη, από τη Λ. Γαλατσίου, κυκλοφορία οχημάτων στη Λ. Βεΐκου αναμένεται να μειωθεί. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με μια ευρύτερη κυκλοφοριακή παρέμβαση και λειτουργική ανασχεδίαση της Βεϊκου, θα επιτρέψει το στένεμα των ζωνών κυκλοφορίας των οχημάτων και τη διεύρυνση των πεζοδρομίων. Πρόσθετος κοινόχρηστος χώρος δηλαδή για περίπατο, ανάπτυξη πρασίνου, ασφαλείς ποδηλατοδρόμους και ποικίλες άλλες δραστηριότητες. Με μια ανάπλασή της στην παραπάνω κατεύθυνση, η Λ. Βεΐκου θα αποτελεί λειτουργική συνέχεια της προβλεπόμενης Κεντρικής Πλατείας, των δύο μικρών πλατειών στο Παλιό τέρμα μέχρι στο δημοτικό χώρο της οδού Ηνιόχου, που και αυτός προορίζεται και πρέπει να αναπλαστεί σε ανοιχτή, ελεύθερα προσβάσιμη, πλατεία. Λειτουργικά στην όλη εικόνα θα πρέπει να προστεθούν και οι Σταθμοί του Μετρό με τις σχετικές προβλέψεις για ελεύθερο και ασφαλή χώρο διακίνησης των επιβατών.
Είναι προφανές ότι μια πολεοδομική παρέμβαση στο πνεύμα των παραπάνω, η Κεντρική Πλατεία στο Π. Τέρμα και στη συνέχειά της το τμήμα της Λ. Βεΐκου, που διατρέχει το κεντρικό τομέα του Δήμου, θα εξελιχθούν και θα λειτουργήσουν ως ενιαίο Πολεοδομικό και Κοινωνικό Κέντρο, ζωτικά αναγκαίο στο Δήμο μας που ο δημόσιος χώρος συνθλίβεται από τον όγκο των πολυκατοικιών. Αξίζει να το τολμήσουμε…

*Βλ. κεντρική φωτο του άρθρου.

** Βλ. σχετικά στο βιβλίο μου «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες στο διάβα του 20ου αιώνα» Β΄ Τόμος