ΤΟ
ΖΗΤΗΣΑΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ!ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΜΑΙΡΗ ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ -ΓΚΙΩΝΗ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΙ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
“ΠΑΛΜΟΣ”.ΣΕΙΡΑ ΕΧΕΙ Η ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – ΤΖΑΒΕΛΛΑ
ΖΗΤΗΣΑΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ!ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΜΑΙΡΗ ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ -ΓΚΙΩΝΗ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΙ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
“ΠΑΛΜΟΣ”.ΣΕΙΡΑ ΕΧΕΙ Η ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – ΤΖΑΒΕΛΛΑ
Ο Πάνος Τζαβέλλας γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη. Έφηβο τον βρήκε ο πόλεμος του ‘40 και οργανώνεται στην ΕΠΟΝ. Βγαίνει στο βουνό, εντάσσεται με τον ΕΛΑΣ και αργότερα με τον Δημοκρατικό Στρατό.
Στο βουνό τραυματίζεται και ακρωτηριάζεται το δεξί του πόδι. Συλλαμβάνεται και ξεκινά ο δρόμος για τις φυλακές. Μετά από δίκες καταδικάζεται τρεις φορές σε θάνατο. Το 1958 αρρωσταίνει βαριά και το 1961 με τη βοήθεια του ΚΚΕ φεύγει στην Σοβιετική Ένωση για θεραπεία. Εκεί νοσηλεύεται τρία χρόνια και θεραπεύεται από την ασθένεια που υπέστη στις φυλακές. Παράλληλα εκεί του δόθηκε η ευκαιρία να σπουδάσει μουσική.
Eπιστρέφει το 1965 στην Ελλάδα και ξεκινά την πρώτη του καλλιτεχνική δουλειά σε μπουάτ της Πλάκας, δυστυχώς όμως όχι για πολύ, μια και η δικτατορία του 1967 κλείνει τις μπουάτ και ο Τζαβέλλας βρίσκεται ξανά στη φυλακή, κατηγορούμενος για αγώνα και παράνομη δράση ενάντια στη Χούντα.
Το 1971 αποφυλακίζεται με το νόμο «Μη θεραπεύσιμης ασθένειας». Έχοντας μαζέψει το υλικό απ’ όλα τα αντιστασιακά τραγούδια, αλλά και με δικές του συνθέσεις, στήνει στην Πλάκα «Το Αντάρτικο Λημέρι». Γράφει κάπου στο βιβλίο του, ANTAPTO-ROCK: «Τι είναι τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944; Είναι η καλλιτεχνική έκφραση του Έπους της Εθνικής Αντίστασης. Είναι η φωνή του λαού μας σε μια κρίσιμη και δραματική ώρα της πατρίδας μας. Είναι ο καθρέφτης της λαϊκής ψυχής, είναι οι πόθοι και τα όνειρά του, είναι η κλαγγή των όπλων, βροντή κι αστροπελέκι, είναι κάλεσμα για μάχη, είναι η ψυχή του αγώνα».
Η πτώση της Χούντας το 1974 βρίσκει τον Τζαβέλλα στη μπουάτ Λήδρα, που ελεύθερος πια μαζί με τη σύντροφο στη ζωή και το τραγούδι, Νατάσα Παπαδοπούλου, και την ορχήστρα του συνεχίζει να τραγουδά τα τραγούδια του και έτσι αρχίζει και η πρώτη του δισκογραφική δραστηριότητα όπως ο πρώτος του δίσκος ζωντανά γραμμένος, «Τα τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι». Τα τραγούδια του και από τους επόμενους οκτώ δίσκους του, ζωντανεύουν και μέσα από συναυλίες, που δίνονται σε ανοικτά γήπεδα και πανεπιστήμια σ’ όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό, όπως στη Γερμανία, Σουηδία κ.α.
Εκεί αρχίζει και η καλλιτεχνική του παρουσίαση από ξένες τηλεοράσεις, όπως η Βουλγαρική, Γερμανική, Σουηδική. Και φυσικά και στην Ελληνική τηλεόραση, που ζωντανεύει ακόμα και σήμερα τραγούδια του συνθέτη – στιχουργού, τα οποία μιλάνε μέσα από τα προβλήματα των καιρών μας.
Ο ελληνικός αλλά και ο ξένος Τύπος αναφέρεται στον αγωνιστή τραγουδοποιό, Πάνο Τζαβέλλα, φτάνοντας ακόμη και στην Κίνα να μεταφράζεται το πολύ γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας τραγούδι, «Κυρ-Παντελής».
Στη δεκαετία του ’80, ο Πάνος Τζαβέλλας βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, στα Εξάρχεια, όπου είναι συγκεντρωμένα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, πανεπιστήμια, Ακαδημίες, Πολυτεχνείο, κέντρο δηλαδή του φοιτητικού και προοδευτικού επαναστατικού κινήματος.
Η καλλιτεχνική του πορεία συνεχίστηκε μέχρι και πριν λίγα χρόνια σε διάφορες μουσικές σκηνές της Αθήνας και του Πειραιά.
Ο Πάνος Τζαβέλλας, μετά από την τελευταία του μάχη που έδωσε με την επάρατο νόσο στο Νοσοκομείο Ερυθρός, όπου και νοσηλευόταν τους τελευταίους μήνες, έφυγε από τη ζωή στις 27 Ιανουαρίου 2009.
Όμως κάποιοι άνθρωποι δεν πεθαίνουν ποτέ! Έτσι κι ο Πάνος Τζαβέλλας θα μείνει αθάνατος. Για να μας υποδεικνύει με την αγωνιστική και μουσική του κληρονομιά που μας άφησε ότι ο συμβιβασμός και το βόλεμα γεννά τους εκάστοτε «κυρ- Παντελήδες», που στο χέρι μας είναι να «τους θάψουμε βαθειά στα σπαρτά», πριν προλάβουν να κοπρίσουν αυτά, για τα οποία αυτός και χιλιάδες αγωνιστές στη Γη, ακρωτηριάστηκαν για να τα κρατήσουν ζωντανά. Πανανθρώπινα ιδανικά και αξίες για την Ελευθερία, την Πατρίδα, τον Άνθρωπο, τον Πολιτισμό.
«ΠΑΛΜΟΣ»: Κυρία Νατάσα Παπαδοπούλου – Τζαβέλλα, ευχαριστώ για τη συνέντευξη αυτή. Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα μιας κι είναι 7 χρόνια από το θάνατο αυτού του σπουδαίου ανθρώπου, αυτού του αξέχαστου τραγουδοποιού, Πάνου Τζαβέλλα.
ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΤΖΑΒΕΛΛΑ: Μαίρη μου, εγώ σ’ευχαριστώ!
«Π»: Πόσα χρόνια στο έντεχνο λαϊκό, επαναστατικό τραγούδι;
Ν.Π.ΤΖ.: Από το 1971 που γνώρισα τον Πάνο κι έδωσε μια συναυλία με δικά του τραγούδια στο θέατρο «Μίνωα», μετά αρχίσαμε από το 1973 στην Πλάκα. Στην αρχή στη μπουάτ «5η Εποχή» όπου μαζί μας ήταν ο Νικόλας Άσιμος, ο Μπακαλάκος και άλλοι.
«Π»: Ως σύντροφος του Πάνου Τζαβέλλα, πώς ήταν η ζωή δίπλα του;
Ν.Π.ΤΖ.: Ήμουν τυχερή, έζησα πλάι του 38 χρόνια. Ήταν αγωνιστής, υπέροχος άνθρωπος, καλλιτέχνης, τραγουδοποιός. Ένας άνθρωπος ζωντανός, ακμαίος παρόλα τα βάσανά του 16 χρόνια στις φυλακές. Για μένα ήταν ένας λεβέντης, με προβλήματα υγείας, τον οποίο θαύμαζα πολύ. Κολυμπούσε χειμώνα – καλοκαίρι, ήταν αθλητής στην Κοζάνη. Σκέψου ότι κοιμόταν στη βεράντα στο σπίτι μας πάνω στην Πειραϊκή γιατί ήθελε ν’ατενίζει, ήθελε αέρα, ήθελε την ελευθερία που είχε στερηθεί.
Τί να πρωτοθυμηθώ… τις συναυλίες μας στο Λυκαβητό, σ’όλη την Ελλάδα, στη Γερμανία, τη Σουηδία… Όσα λεφτά κι αν είχαμε, τα κάναμε ταξίδια: Κίνα, Ινδία, Νεπάλ, Θιβέτ, Μαρόκο, Αίγυπτος, Ισπανία, Γαλλία, Πακιστάν. Του άρεσε η μελέτη πολύ. Έμαθε τα ρώσικα μόνος του στο κελί.
Έδινε συνεχώς. Τα ποσοστά από τους δίσκους των αντιστασιακών τραγουδιών τα έδινε στις τρεις αντιστασιακές οργανώσεις που υπήρχαν τότε. Ήταν λάτρης του ρεμπέτικου, το οποίο αγαπούσε και το υποστήριζε. Μάλιστα στις 28 Ιανουαρίου έχουμε ένα αφιέρωμα στην παλιά μπουάτ «Απανεμιά».
«Π»: Σε ποιά οικογένεια γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Πάνος Τζαβέλλας;
Ν.Π.ΤΖ.: Γεννήθηκε στην Κοζάνη. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός σπουδαγμένος στο Μόναχο και εργαζόταν σε εργοστάσιο κεραμοποιΐας. Η μητέρα του ήταν μοδίστρα και είχε δύο αδέρφια. Το 1925 γεννήθηκε και τα πρώτα του ακούσματα ήταν οι κλαγγές των όπλων από τις εκτελέσεις των ανταρτών στο νεκροταφείο δίπλα στο σπίτι του. Από μαθητής οργανώθηκε στους παράνομους μηχανισμούς της αριστεράς.
«Π»: Σας μιλούσε για τα χρόνια των σπουδών του στη Σοβιετική Ένωση, στη μουσική, στην κιθάρα…; Εκεί γνώρισε τον Σοστακόβιτς, τι σας έλεγε γι’ αυτό;
Ν.Π.ΤΖ.: Όταν γνώρισε τον Σοστακόβιτς ένιωσε ντροπή γιατί του είπαν «από εδώ ένας συνάδελφός σου». Νόμιζαν στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν ο Πάνος ότι ήταν κάποιος σπουδαίος. Δυστυχώς, με το κάψιμο του σπιτιού μας πριν πεθάνει, χάθηκαν και οι δύο επιστολές του Σοστακόβιτς προς τον Πάνο. Στη Σοβιετική Ένωση σπούδασε κυρίως θεωρητικά της μουσικής. Έγραφε τα τραγούδια μόνος του και τα ενορχήστρωνε ο ίδιος καθώς είχε τις απαραίτητες γνώσεις.
«Π»: Η σχέση του με τον ΕΛΛΑΣ;
Ν.Π.ΤΖ.: Στα 18 του εντάχθηκε στον ΕΛΛΑΣ, τον έπιασαν και πήγε φυλακή. Όταν βγήκε, τον πήραν φαντάρο στο Δημοκρατικό Στρατό όπου και τραυματίστηκε. Και πάλι τον έπιασαν και του έκοψαν το πόδι. Πέρασε στις φυλακές όλης της Ελλάδας, είχε καταδικαστεί τρεις φορές σε θάνατο. Μέσα στη φυλακή το 1958 αρρώστησε βαριά από τη νόσο Buerger και λόγω της κρισιμότητας της κατάστασής του αποφυλακίστηκε. Έτσι, με τη βοήθεια του ΚΚΕ, έφυγε για μακροχρόνια θεραπεία στη Σοβιετική Ένωση από το 1961 μέχρι το 1964.
«Π»: Στη δικτατορία συνελήφθη και βασανίστηκε;
Ν.Π.ΤΖ.: Στη δικτατορία «έφαγε» 20 χρόνια για την παράνομη δράση του. Το 1971 βγήκε άρρωστος με το νόμο περί ανηκέστου βλάβης.
«Π»: Ποιοί ήταν οι φίλοι του;
Ν.Π.ΤΖ.: Ο Μάνος Λοΐζος, ο Χρήστος Λεοντής, ο Ηλίας Λογοθέτης, η εξαιρετική ηθοποιός και αρχιτεκτόνισσα Γεωργία Ζώη που είναι πολύ καλή μας φίλη και μας έκτισε το σπίτι…
«Π»: Πότε άρχισε να τραγουδά τ’ αντάρτικα τραγούδια στην Πλάκα;
Ν.Π.ΤΖ.: Μαζί αρχίσαμε να τραγουδάμε κάποια επί χούντας και μετά την πτώση της ανοίξαμε το «Αντάρτικο Λημέρι» και μετά στη «Λήδρα» από το 1975 έως το 1980. Κατά καιρούς συνεργαστήκαμε με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Γιάννη Ζουγανέλη, τον Σάκη Μπουλά, την Ισιδώρα Σιδέρη, τον Γιώργο Ζωγράφο, τον Μπουφλουζέλη και άλλους… Επίσης, με τον καλύτερο πιανίστα τον Σπυρόπουλο – Μπαχ και άλλους…
«Π»: Όπου εμφανιζόταν ο Πάνος γινόταν λαϊκό προσκύνημα. Τί νομίζετε πως έβρισκε ο κόσμος σ’εκείνον που δεν το είχε άλλος τραγουδιστής;
Ν.Π.ΤΖ.: Αυτό που είχε ο Πάνος ήταν ότι ήταν αληθινός! Ήταν αυθεντικός και γεμάτος αγάπη για τον άνθρωπο. Κι αυτό που εγώ θαύμαζα και αγαπούσα σ’ εκείνον ήταν το ήθος του, ο ακέραιος χαρακτήρας του. Ήταν αυτό που με κρατούσε 38 χρόνια μαζί του. Εγώ ήμουν η γενιά του Πολυτεχνείου και εκείνος η γενιά της Αντίστασης.
«Π»: Τα τραγούδια του τα αντιστασιακά με την κιθάρα ήταν όλα εξαιρετικά. Όμως το τραγούδια που έμεινε στις καρδιές όλων μας ήταν το «Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή», σάτιρα σαρκαστική.
Ν.Π.ΤΖ.: Ο Πάνος ανέστησε και διέδωσε το αντιστασιακό τραγούδια και ο κόσμος τον έχει συνδέσει μόνο με τ’ αντάρτικα. Ήταν όμως ένας πολύ καλός τραγουδοποιός με ευρεία κλίμακα τραγουδιών σε όλα τα είδη, επικά, λυρικά και πολύ καλός στιχουργός. Συμμετείχα σ’όλους τους δίσκους του και νιώθω υπερήφανη που εγώ τραγούδησα τ’ αντάρτικα και τα τραγούδια του Πάνου. Δυστυχώς, ο κόσμος ξέρει μόνο τον «Κυρ Παντελή», που έτσι κι αλλιώς είναι διαχρονικό. Εγώ όμως διαδίδω όλα τα τραγούδια του όπου τραγουδάω.
«Π»: Εσείς συνεχίζετε με τη μουσική σας πορεία από τότε;
Ν.Π.ΤΖ.: Ναι, τραγουδώ σε μουσικές σκηνές, κάνω αφιερώματα και σε άλλους συνθέτες και συνθέτριες.
«Π»: Πώς βλέπετε τις μουσικές σκηνές σήμερα;
Ν.Π.ΤΖ.: Υπάρχουν καλές μουσικές σκηνές και ποιοτικά σχήματα με νέους ταλαντούχους ανθρώπους αλλά, δυστυχώς, τα μέσα μαζικού εκμαυλισμού, όπως τα έλεγε ο Πάνος, προβάλλουν στην πλειοψηφία τους ατάλαντους και τους ασήμαντους… τί να πω…
«Π»: Έχει απήχηση σήμερα το επαναστατικό τραγούδι;
Ν.Π.ΤΖ.: Θεωρώ πως έχει και μάλιστα πολύ! Όπου τραγουδώ, υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο καθώς αυτά είναι τραγούδια επίκαιρα σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε ίσως.
«Π»: Στις 19 Ιανουαρίου η Αθήνα γίνεται πόλη αντιφασιστική. Θα συμμετέχετε στη δράση αυτή; Τί πιστεύετε για το συλλαλητήριο αυτό;
Ν.Π.ΤΖ.: Θα τραγουδήσω στις 19 Ιανουαρίου με συνοδεία κιθάρας με τον Ανδρέα Στεργίου. Θα πούμε τραγούδια του Πάνου και θα δώσουν το παρών πολλοί και αξιόλογοι καλλιτέχνες.
«Π»: Τί θέλετε πολύ να κάνετε;
Ν.Π.ΤΖ.: Όσο μπορώ και αφιλοκερδώς να τραγουδώ. Να δίνω ό,τι μπορώ στον κόσμο με τις μικρές μου δυνάμεις. Σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που ζούμε, η αλληλεγγύη είναι απαραίτητη, είναι αυτό που χρειάζεται περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο να έχουμε μεταξύ μας.
«Π»: Έχετε ένα ηχόχρωμα μοναδικό στη φωνή σας. Η ερμηνεία σας είναι συγκλονιστική, όμως, δεν υπήρξατε ποτέ εμπορικό τραγουδίστρια. Ήταν επιλογή σας;
Ν.Π.ΤΖ.: Ασφαλώς, είναι επιλογή μου να είμαι ποιοτική και όχι εμπορική.
+30 210 222 2004 
palmogal@otenet.gr | palmosnews@gmail.com
