«Γονείς – ελικόπτερα»

Συνήθως, κάθε είδους σχολείο, έχει δύο πόλους. Τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Ή τουλάχιστον είχε στο παρελθόν. Τώρα έχει και τρίτο πόλο. Μία μερίδα γονιών που διεκδικούν όλο και πιο ενεργητική συμμετοχή στα σχολικά δρώμενα και των οποίων το ποσοστό συνεχώς αυξάνεται. Τους «γονείς ελικόπτερα».

Ετσι αποκαλεί ο Γερμανός διευθυντής Λυκείου και ψυχολόγος Γιόσεφ Κράους τους γονείς αυτούς στο ομότιτλο βιβλίο του. Αντιγράφουμε: Είναι γονείς οι οποίοι σαν ιπτάμενα ραντάρ υπερίπτανται κάθε στιγμή πάνω από  τα παιδιά τους και είναι έτοιμοι να επέμβουν για να τα «σώσουν». Συνήθως σηκώνουν πολλή σκόνη και η εμφάνισή τους γίνεται πάντα με θόρυβο. Μεταξύ αυτών των γονιών μπορεί κανείς να διακρίνει τα «ελικόπτερα διάσωσης», «τα ελικόπτερα άμεσης επέμβασης» και «τα ελικόπτερα μεταφοράς». Δεν υπήρχαν πάντα τέτοιοι γονείς ή είναι φαινόμενο του καιρού μας; Μεμονωμένες περιπτώσεις υπήρχαν και πριν. Υπάρχει όμως σημαντική αύξηση στη Δύση όπως και στην Ασία. Πριν από μερικά χρόνια οι «γονείς – ελικόπτερα» ανήκαν στην ανώτερη τάξη.   Τους συναντά κανείς πια και  στη μεσαία τάξη. Κατά τις εκτιμήσεις μου  είναι περίπου το ένα τρίτο των γονιών. Ευτυχώς, τα δύο τρίτα των γονιών είναι συνεργάσιμοι, κανονικοί, φυσιολογικοί άνθρωποι.
Σε τι οφείλεται η αύξησή τους; Ένας λόγος είναι ότι αυξάνεται ο αριθμός των οικογενειών με ένα παιδί. Επίσης το γεγονός ότι πολλοί πλέον γίνονται γονείς σε μεγαλύτερη ηλικία. Αυτό τους κάνει πολύ «προγραμματισμένους», με λιγότερο αυθορμητισμό και μικρότερη ενσυναίσθηση. Επίσης παρατηρείται μια όλο και μεγαλύτερη ψυχολογικοποίηση  της ανατροφής των παιδιών.  Αυτό οφείλεται σε μια πραγματική πλημμυρίδα της λεγόμενης βιομηχανίας συμβουλευτικής, μέσω του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου. Μέσα σ΄ όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και το φόβο  που προκαλείται από τις έρευνες που «διαπιστώνουν»  ότι οι γερμανοί μαθητές υστερούν σε σχέση με τους συνομηλίκους τους παγκόσμια και ότι  αν δεν φοιτήσουν στο ανώτερο σχολείο (Gymnasium) και δεν κάνουν το Abitur (απολυτήριες εξετάσεις που εξασφαλίζουν τη φοίτηση στα πανεπιστήμια) δεν έχουν καμιά ελπίδα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Ποια είναι η εξέλιξη των παιδιών αυτών των γονέων; Ενώ αναπτύσσουν έντονες φιλοδοξίες, από την άλλη δυσκολεύονται να αναλάβουν ευθύνες. Δυσκολεύονται στην πραγματικότητα να ενηλικιωθούν και περνάνε μια παρατεταμένη εφηβεία. Δεν αποκτούν πραγματική αυτονομία από τους γονείς. Όπως καταλαβαίνεται αυτά τα παιδιά γίνονται στη συνέχεια και προβληματικοί σύζυγοι και γονείς.
Τα σημερινά παιδιά είναι διαφορετικά από τα παιδιά των προηγούμενων γενεών; Η υπερπροστατευτική παιδαγωγική έχει κάνει τα παιδιά διαφορετικά. Η ακτίνα δράσης των σημερινών δεκάχρονων  παιδιών από τα δύο με τρία χιλιόμετρα που ήταν παλιότερα έχει περιοριστεί στα 200 με 300 μέτρα (Σημ: Στις ελληνικές πόλεις μάλλον έχει μηδενιστεί.). Πολλά παιδιά που  υπερπροστατεύονται, δεν τους επιτρέπεται, για παράδειγμα, να σκαρφαλώσουν σε ένα δέντρο και μεταφέρονται με το αυτοκίνητο μέχρι την πόρτα του σχολείου. Έτσι δεν μαθαίνουν μόνα τους να διαχειρίζονται τους κινδύνους. Το τηλεοπτικό στερέωμα, από την άλλη,  τρομοκρατεί ότι παντού υπάρχουν κίνδυνοι και ότι το κακό καραδοκεί. Οι στατιστικές, βέβαια, δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Για παράδειγμα ο αριθμός των νεκρών από τροχαία από τη δεκαετία του 1970 έχει μειωθεί κατά 80%. (Ακόμα και η περίπτωση της παιδικής κακοποίησης οι έρευνες δείχνουν ότι κατά 90% συμβαίνουν στο στενό οικογενειακό περιβάλλον κι όχι έξω από αυτό, αναφέρει ο Γιόζεφ Κράους σε άλλη συνέντευξη του στην εφημερίδα Die Welt.)
Ποιος είναι ο αντίλογος στους «γονείς- ελικόπτερα»; Η ανατροφή των παιδιών είναι μια υπόθεση που έχει κάποια όρια στον προγραμματισμό. Πρέπει να βρίσκει κανείς τη χρυσή τομή μεταξύ του «καθοδηγώ»  και του «αφήνω να αναπτυχθεί». Οι γονείς δεν πρέπει από φόβο ότι θα χάσουν την αγάπη των παιδιών τους να αφήνουν τα παιδιά να κάνουν ότι θέλουν. Θα πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες, ακόμα κι αν αποτύχουν θα μάθουν να διαχειρίζονται την απογοήτευση  και την αποτυχία τους. Πρέπει να τα εμπιστευτούμε γιατί έτσι θα αποχτήσουν αυτοεκτίμηση, θα γίνουν υπεύθυνα και θα εξελίσσονται με εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το χιούμορ παίζει σημαντικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών. Το χιούμορ ακτινοβολεί ζεστασιά , δημιουργικότητα και καλοσύνη. Δίνει μια ευκαιρία τις ανεπάρκειες και τις δυσκολίες μας να τις αντιμετωπίζουμε πιο ψύχραιμα.
Η ελληνική πραγματικότητα δεν είναι πολύ διαφορετική. Μας την μεταφέρει ο εκπαιδευτικός Δημήτριος Τσουκάλης στο alfavita.gr από όπου και τα αποσπάσματα:
Ανησυχούν για τους βαθμούς. Για τους σημαιοφόρους. Για το ποια δασκάλα θα πάρει την τάξη του χρόνου. Για το αν θα τελειώσουν την ύλη (της Δευτέρας δημοτικού)!! Για τις πολλές ή λίγες εργασίες που τους βάζει η δασκάλα. Και οπωσδήποτε για το Bullying. To παιδί τους είναι πάντοτε θύμα. Ποτέ θύτης. Αν όλοι λένε το αντίθετο, τότε απλά αυτό  έχει στοχοποιηθεί. Τα παιδιά αυτών των γονιών, συνήθως, αντιμετωπίζουν προβλήματα προσαρμογής και συνύπαρξης στο σχολικό περιβάλλον. Έχουν δυσκολίες να σεβαστούν τους κανόνες του σχολείου και δημιουργούν διαρκώς προβλήματα με τους συμμαθητές τους αλλά και τους εκπαιδευτικούς.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε ένταση του φαινομένου και η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στη συστηματική απαξίωση του δημόσιου σχολείου και των εκπαιδευτικών, από τα ΜΜΕ, που έχει πάρει απίστευτες διαστάσεις στα μνημονιακά χρόνια. Εκτός όμως απ’ αυτή την εξήγηση σίγουρα παίζουν ρόλο και πολλοί ακόμη παράγοντες. Ο άκρατος ατομικισμός, η πίστη στο «δικό μου παιδί που αδικείται» γιατί είναι ξεχωριστό και δεν το καταλαβαίνει κανείς, η ανασφάλεια για το μέλλον, η  αμφισβήτηση κάθε δημόσιου και συλλογικού αγαθού (που είναι διεφθαρμένο, αντιπαραγωγικό και άδικο, όπως η θηριώδης προπαγάνδα διαλαλεί) είναι κάποιοι από τους παράγοντες ».
Η Αμερική είναι χρόνια μπροστά σε τέτοιους γονείς. Η έκφραση «γονείς – ελικόπτερα» προέρχεται άλλοστε από την Αμερική, όπου το  φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις. Η διαφορά με την Ευρώπη είναι ότι σε κάποιες Πολιτείες της Αμερικής επεμβαίνει αυτεπάγγελτα η υπηρεσία ανηλίκων και  μπορεί να πάει κανείς ακόμα και στη  φυλακή αν αφήσει τα παιδιά του  να πάνε μόνα τους στο σχολείο. Μια μητέρα που άφησε το εννιάχρονο παιδί της να πάει με το τρένο μόνο του στο σχολείο «αναδείχτηκε» η χειρότερη μητέρα όλων των εποχών! Μια άλλη μητέρα καταγράφεται σε βίντεο να παρακολουθεί μέσω GPS την κόρη της ακόμα κι όταν πηγαίνει με το αυτοκίνητο βόλτα (με πόσα χιλιόμετρα τρέχει, τη μουσική ακούει και σε τι ένταση). Ελέγχει, επίσης, απόλυτα την προσωπική της ζωή (όταν δέχεται στο σπίτι το φίλο της, για παράδειγμα, η πόρτα του δωματίου είναι πάντα ανοιχτή και ένας από τους δύο γονείς παρών), με το επιχείρημα της ασφάλειας.
Απογειωνόμαστε!