Δεν κάνουμε ούτε για παραλία

Τα εκκαθαριστικά της εφορίας ετοιμάζονται, ο ΕΝΦΙΑ είναι δρομολογημένος για το Σεπτέμβριο, τα κόκκινα δάνεια αυξάνονται, οι παροχές συνεχώς μειώνονται, τα νοσοκομεία δεν έχουν ούτε σεντόνια πλέον, οι διακοπές έχουν γίνει είδος πολυτελείας, η ανεργία καλπάζει και η εξαθλίωση είναι παντού. Για τους περισσότερους υπάρχει ένας προσωπικός Γολγοθάς και για όλους μαζί ένα όλο και πιο αφόρητο περιβάλλον.

Το σαββατοκύριακο που πέρασε (τριήμερο του Αγίου Πνεύματος) είχαμε καύσωνα. Όσοι μπορέσαν, ξεχύθηκαν στις παραλίες. Όλες οι παραλίες της Αττικής, ως το Σούνιο, ήταν γεμάτες. Το αδιαχώρητο, θα λέγαμε. Και ήταν πολλοί αυτοί που δεν είχαν τη δυνατότητα να τις απολαύσουν. Πολλοί επίσης ήταν αυτοί που έφτασαν ως εκεί που τους πήγαν τα δημόσια μέσα συγκοινωνίας. Κι ας είχε γίνει η ανακοίνωση με τις καθαρότερες και τις πιο βρώμικες παραλίες της Αττικής. Η ανάγκη για λίγη δροσιά, όπως-όπως, ήταν επικρατέστερη.
Την έρευνα έκανε το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Στις πιο βρώμικες παραλίες περιλαμβάνονονται πάλαι ποτέ τουριστικά θέρετρα, κατασκηνωτικοί τόποι και δημοφιλείς προορισμοί. Αυλίδα, Δήλεσι, Χαλκούτσι, Ωρωπός, Σχοινιάς, Μαραθώνας, Λούτσα, Ραφήνα Α και Β, αρχή Βάρκιζας, Αστέρας Βουλιαγμένης Α και Β, Άγιος Κοσμάς, Φλοίσβος, Καστέλλα, Βοτσαλάκια, Φρεαττύδα, Νέα Πέραμος, Κιννέτα και άλλες πολλές.   Για να δείτε τις παραλίες της Αττικής που είναι ακατάλληλες για κολύμπι μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε την εφαρμογή cleanbaches.gr. Οι μετρήσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή προέρχονται κυρίως από έρευνα που διεξήγαγε το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑ.Κ.Ο.Ε. – link) τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2016, σε παραλίες της Αττικής. Με τη βοήθεια των χαρτών της έρευνας, έγινε προσπάθεια απεικόνισης των σημείων λήψης πάνω στον ηλεκτρονικό χάρτη.
Και δεν είναι μόνο η Αττική. Κώδωνα κινδύνου έχουν κρούσει οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, καθώς, ενόψει της έναρξης της τουριστικής περιόδου, οι παράκτιες περιοχές της χώρας μας που είναι ενταγμένες στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000, κινδυνεύουν με σημαντική υποβάθμιση. Παρά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (3944/2015), σύμφωνα με την οποία η συλλήβδην παραχώρηση του αιγιαλού έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον συνταγματικά κατοχυρωμένο κοινόχρηστο χαρακτήρα του παράκτιου οικοσυστήματος ως δημόσιου αγαθού και δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο αλλοίωσης των παραλιών λόγω της υπερεκμετάλλευσης, πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή ο «πολλαπλών θεμάτων» νόμος 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α΄/26-4-2016).
Με το άρθρο 56 παρατάθηκε η ισχύς της υπ’ αριθμ. ΔΔΠ0005 159/586Β΄ ΕΞ2015 Κοινής Υπουργικής Απόφασης «Περί παραχώρησης απλής χρήσης τμημάτων αιγιαλού και παραλίας» για μια ακόμα χρονιά, αγνοώντας την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στην συνέχεια και κατ’ ακολουθία των ανωτέρω διατάξεων, ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος συμφώνησε εκ των προτέρων με την παραχώρηση χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης του συνόλου των περιοχών που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και τελούν σε καθεστώς ειδικής προστασίας.
Σημειώνεται ότι, έως και το 2015, η παραχώρηση τμημάτων αιγιαλού στις προστατευόμενες περιοχές γινόταν μόνο κατόπιν ελέγχου από πλευράς του ΥΠΕΝ του ειδικού αιτήματος που υπέβαλλε κάθε Δήμος, το οποίο (αίτημα) περιείχε αναλυτικό κατάλογο των σχεδιαζόμενων παραχωρήσεων, το είδος αυτών (δηλ. αν επρόκειτο για καντίνα, έπιπλα θαλάσσης ή θαλάσσια σπορ) και την ακριβή τους θέση (αποτύπωση σε χάρτη με συντεταγμένες), ώστε να είναι δυνατή η εποπτεία των τελούμενων δραστηριοτήτων εντός των παράκτιων προστατευόμενων περιοχών.
Δυστυχώς, με αυτή την εκ προτέρων αθρόα έγκριση παραχωρήσεων χρήσης αιγιαλού που σχεδιάζουν οι Δήμοι για την τρέχουσα θερινή περίοδο στις προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας, ακυρώνεται η δυνατότητα αλλά και η υποχρέωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος για άσκηση εποπτείας και ελέγχου των πράξεων των Ο.Τ.Α. Η άσκηση ελέγχου εκ μέρους του ΥΠΕΝ είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στο συγκεκριμένο ζήτημα, προκειμένου να αποφεύγονται αφενός υπεράριθμες παραχωρήσεις από πλευράς των Δήμων, με μοναδικό σκοπό την αποκόμιση μεγαλύτερων εσόδων, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν ακόμα και το σύνολο του αιγιαλού, ακυρώνοντας έτσι τον χαρακτήρα του ως δημόσιου αγαθού και αφετέρου δραστηριότητες οι οποίες έχει εμπεριστατωμένα διαπιστωθεί ότι επιφέρουν σημαντική αλλοίωση στα ευπαθή και προστατευόμενα οικοσυστήματα.  
Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κινήσει κατά της Ελλάδας προδικαστική διαδικασία για παράβαση των άρθρων 4 και 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, λόγω της ελλιπούς προστασίας και πλημμελούς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 (αριθμός υπόθεσης 2014/2260). Είναι βέβαιο ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος θα αποτελέσει επιβαρυντικό στοιχείο για τη χώρα μας, καθώς με την εν λόγω εξέλιξη οι αιγιαλοί και παραλίες στις προστατευόμενες περιοχές έχουν δυσμενέστερη μεταχείριση από τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας.
Το εξοργιστικό στην τελευταία περίπτωση είναι ότι ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος συμμετέχει στην κυβέρνηση ως Οικολόγος, συνεργαζόμενος με το ΣΥΡΙΖΑ ! Βεβαίως η απόφαση είναι κυβερνητική και στα πλαίσια των δεσμεύσεων των μνημονίων. Θα μπορούσε όμως να παραιτηθεί αν διαφωνούσε … Τελικά όμως αποδεικνύεται ότι αυτό που «διαφθείρει»  τον άνθρωπο δεν είναι τόσο το πάθος για την κατάκτηση της εξουσίας, όσο η αγωνία για τη την πιθανότητα απώλειάς της!
Αν θέλουμε να δούμε κυριολεκτικά τη διαφθορά, ας πάμε στις τοπικές κοινωνίες. Εκεί όπου οι Δήμοι θα αποφασίσουν αν θα δώσουν μέρος ή το όλον της παραλίας σε «επιχειρηματίες». Όλοι μας γνωρίζουμε τέτοιες ιστορίες. Ένα δυναμικό, εμπορικό κομμάτι της περιοχής θα πιέσει το Δήμο για αδειοδοτήσεις. Με τις μίζες να πάνε κι έρχονται. Ο Δήμος «για να αυξήσει τα έσοδά του» θα δώσει άδειες και η παραλία δεν θα είναι ποτέ ξανά όπως πριν. Πέρυσι γράφαμε για το Ελαφονήσι στην Κρήτη. Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα  σημεία της Κρήτης, παγκοσμίως. Όποιος πάει φέτος δεν θα δει τα προστατευόμενα οικοσυστήματα του προγράμματος Νatura αλλά την εικόνα ενός άθλιου beach-bar. Σαν αυτά που καταδυναστεύουν τις παραλίες της Αττικής.
Τις δεκαετίες που το κυκλοφορούν χρήμα αυξανόταν, αντιμετωπίσαμε το περιβάλλον και τις ανησυχίες για αυτό, περιφρονητικά. Σαν αφορούσε κάποιους «περίεργους» οικολόγους, παράξενους τοπικούς φορείς σαν κι αυτούς που ξυπνάνε Κυριακάτικα κι αντί να πάνε για καφέ, αυτοί αναδασώνουν τα Τουρκοβούνια ή την Πεντέλη, ποτίζουν τα δέντρα που φύτεψαν πέρυσι ή καθαρίζουν τις παραλίες από τα σκουπίδια των συμπολιτών τους. Αυτών που πάνε για καφέ!
Στα όλο και δυσκολότερα χρόνια που ζούμε η αδιαφορία είναι το δικό μας «έγκλημα». Έστω κι αν γίνεται από τον καναπέ. Έστω κι αν απαντάται στις παραλίες. Γι’ αυτό, σε λίγα χρόνια δεν θα έχουμε ούτε παραλίες.