Οι εξετάσεις της ανασφάλειας

Το σύνηθες, για κάποιον που δίνει εξετάσεις, είναι να έχει άγχος ή αγωνία. Το φυσιολογικό, για τα παιδιά που δίνουν φέτος διπλές πανελλαδικές εξετάσεις, σε Α’ και Γ’ Λυκείου, είναι να αγωνιούν για τους βαθμούς που θα πάρουν τα μεν ή τη σχολή που θα περάσουν τα δε. Το όνειρο κάθε εξεταζόμενου είναι, φτάνοντας στο τέλος μιας σχολικής διαδρομής, να σπουδάσει και να σταδιοδρομήσει στον τομέα που τον γεμίζει και τον ικανοποιεί.

έτος δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Η τραγική οικονομική κατάσταση που βιώνει η χώρα, η απόγνωση στην οποία έχουν φτάσει πολλές οικογένειες αλλά και η ανεξήγητα βίαιη επιβολή ενός Νέου Λυκείου που εφαρμόζεται άρον-άρον από φέτος, έχουν ως αποτέλεσμα να θυσιάζονται τα όνειρα, οι επιθυμίες και οι φιλοδοξίες στο βωμό της επιβίωσης. Τα κίνητρα πλέον παραμερίζονται. Το σχολείο χάνει το μορφωτικό ρόλο του, μετατρέπεται σε ένα ιδιότυπο εξεταστικό κέντρο τριετίας και το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης διατρέχει όλες τις λειτουργίες του. Στην ημερίδα επαγγελματικού προσανατολισμού που διοργανώσαμε και φέτος ήταν λίγες οι ερωτήσεις για το πρόγραμμα σπουδών κάθε σχολής ή για τους τομείς εργασίας που οδηγεί κάθε πτυχίο. Η βασική ερώτηση ήταν: «Εάν τελειώσω την τάδε σχολή, πόσες πιθανότητες έχω να βρω δουλειά;». Γι’ αυτό και μεγαλώνει ο αριθμός των υποψηφίων κάθε χρόνο που δηλώνουν ως πρώτη τους επιλογή τις στρατιωτικές ή αστυνομικές σχολές. «Δεν μου αρέσουν αλλά είναι κάτι σίγουρο» δηλώνουν αμήχανοι οι περισσότεροι.
Κλείσιμο τμημάτων και συγχωνεύσεις περιλαμβάνει η «Αθηνά Νο 2» για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ της χώρας. «Πάμε σε νέο γύρο συγχωνεύσεων τμημάτων των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ» ομολογεί με ειλικρίνεια ανώτατο στέλεχος της Αρχής για τη Διασφάλιση της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) στα ανώτατα ιδρύματα της χώρας που μίλησε στο «Βήμα». «Και αυτό δεν θα το κάνουμε εμείς. Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα αρχίσει η κατάρρευση πολλών ιδρυμάτων, κυρίως στην περιφέρεια. Η πρώτη του μήνα θα βρει πολλούς με τα χέρια ψηλά. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι το υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να κόψει περίπου 1 δισ. ευρώ από τα ταμεία του έως το 2016. Και είναι βέβαιο ότι δεν θα τα κόψει από τα σχολεία…» λέει χαρακτηριστικά. «Αναγκαστικά τα ίδια τα ιδρύματα με βάση τα οικονομικά στοιχεία που θα προκύψουν θα πρέπει να προχωρήσουν μόνα τους σε γενναίες περικοπές και συγχωνεύσεις τμημάτων» ομολογεί.
Οικονομικός «στραγγαλισμός» και «ανθηρά» κολέγια όμως. Με «κορωνίδα» την πρόσφατη πρόταση του πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά περί αναθεώρησης, μεταξύ άλλων, και του άρθρου 16 του Συντάγματος, τα νέα δεδομένα με την αξιολόγηση βρίσκουν τα δημόσια πανεπιστήμια σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της λειτουργίας τους· χωρίς να έχουν ξεπεράσει ακόμη τις παρενέργειες που έχει προκαλέσει στο εσωτερικό τους ο νέος νόμος-πλαίσιο, με την αδυναμία τους να απεμπλακούν από τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους αλλά και να αναζητήσουν χρηματοδότηση εκτός κρατικών πόρων.
Όλα αυτά στο τέλος μιας χρονιάς-θρίλερ, με μια Τράπεζα Θεμάτων στην εφετινή Α’ Λυκείου που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα 26 Μαΐου, ενώ οι προαγωγικές εξετάσεις στα Λύκεια ξεκίνησαν στις 29 Μαΐου και οι πανελλαδικές στις 28 του μήνα. Δηλαδή οι εφετινοί μαθητές της Α’ Λυκείου είχαν στη διάθεσή τους μόνο τρεις ημέρες για να ενημερωθούν για ένα τελείως καινούργιο εξεταστικό σύστημα. Στην αρχή είχαν πει ότι τα 150-300 θέματα, περίπου, σε κάθε μάθημα θα δίνονταν προς το τέλος της χρονιάς ώστε να τα δουλέψουν οι καθηγητές μέσα στην τάξη και να εξοικειωθούν τα παιδιά με το πνεύμα των νέων εξετάσεων. Αργότερα είπαν για 10 ημέρες μετά τις εξετάσεις. Όταν φάνηκαν ασυνεπείς και σε αυτή την προθεσμία, βρήκαν τη δικαιολογία : «Δεν δόθηκαν έγκαιρα για να μην μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν τα φροντιστήρια που προσφέρουν έτοιμες λύσεις» ! Δηλαδή πού αλλού να έτρεχαν τα παιδιά για βοήθεια παρά στα φροντιστήρια; Τα μαθήματα έχουν τελειώσει και οι καθηγητές τους δεν μπορούν να μπούν στις αίθουσες. Αυτοί που είναι οι καθ’ ύλην αρμόδιοι δεν μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά. Επόμενο δεν ήταν να το κάνουν τα φροντιστήρια ;
Με αυτό τον «εκπαιδευτικό» τρόπο αντιμετωπίστηκαν 15χρονα παιδιά που βρέθηκαν από την ανεμελιά του γυμνασίου στον Καιάδα των πανελλαδικών. Γιατί οι βαθμοί όλων των τάξεων του Λυκείου υπολογίζονται πλέον κατά 20% για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Όποιος δεν τα καταφέρνει μένει πίσω στην κούρσα. Ταυτόχρονα με τη δαμόκλειο σπάθη του 10 κατά μέσο όρο και 8 τουλάχιστον που απαιτείται σε κάθε μάθημα για την προαγωγή από τάξη σε τάξη, το σχολείο γεμίζει ανασφαλείς μαθητές, γίνεται ένα δούναι και λαβείν βαθμών και μετατρέπεται σε εξεταστικό κέντρο χωρίς αντικειμενικά κριτήρια. Γιατί σε πολλά σχολεία δεν υπήρχαν καθηγητές από την αρχή της χρονιάς. Ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές υπήρξαν μαθήματα που διδάχθηκαν μόλις για διόμισυ μήνες. Σε άλλα έγινε από τους διδάσκοντες ένας φοβερός αγώνας δρόμου για να καλυφθεί τεράστια ύλη όπως – όπως. Ένας συρφετός ανάμεικτος. Δίνουν στον/στην  καθηγητή/τρια  ένα πακέτο, το οποίο πρέπει να καρφώσει στα μυαλά των παιδιών. Δεν έχει αυτονομία, ούτε μπορεί να εντάξει τα παιδιά μετά το Γυμνάσιο σε μια καινούργια κατάσταση. Αυτό αλλάζει δραματικά το χαρακτήρα του σχολείου, εντείνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα παιδιά. Ουσιαστικά εκχωρείται η κατάσταση στα φροντιστήρια και σε όσους μαθητές κάνουν φροντιστήρια. Ξεκινώντας από το Γυμνάσιο !
Τα θέματα της τράπεζας θεμάτων θα διπλασιαστούν και εντός του ερχόμενου Σεπτεμβρίου θα ανακοινωθούν μαζί με εκείνα που θα περιλαμβάνουν τις εξετάσεις του επόμενου καλοκαιριού για τη Β’ Λυκείου (για εκείνους τους μαθητές που πηγαίνουν εφέτος Α’ Λυκείου δηλαδή και την επόμενη χρονιά θα πηγαίνουν στη Β’ τάξη). Για τη Γ’ Λυκείου και τις πανελλαδικές εξετάσεις θα δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του χρόνου που ακολουθεί νέα ξεχωριστή τράπεζα θεμάτων, η οποία θα αφορά τις πανελλαδικές εξετάσεις του 2016 – θα αποτελεί εφεξής το νέο εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ της χώρας. Από αυτήν κατά τον ίδιο τρόπο θα επιλέγεται το 50% των θεμάτων και τα υπόλοιπα θα επιλέγονται από τους καθηγητές της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων.
Φυσικά θα ετοιμαστούν και νέα αναλυτικά προγράμματα (σε αντίστοιχους χρόνους) πάνω στα οποία θα γραφούν – αποτελεί ένα ερώτημα το πότε, όπως είναι προφανές – τα νέα βιβλία. Περίοδος πιλοτικής εφαρμογής τους δεν έχει προβλεφθεί, ενώ αλλάζουν και οι διαδικασίες συγγραφής τους. Τετρακόσια δύο ολοκληρωμένα σχολικά βιβλία θα συγγραφούν με απόφαση του υπουργείου Παιδείας μέσα σε επτά μήνες! Συγγραφείς, εκπαιδευτικοί και εκδότες απορούν με τα απαγορευτικά χρονικά περιθώρια. Μοιάζουν τα παραπάνω με δείγμα ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής πολιτικής στην κρισιμότατη βαθμίδα του Λυκείου; Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, το κράτος έπειτα από μελέτη παρουσιάζει το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και οι εκδότες με βάση αυτό εντός δεκαοκτώ μηνών εκδίδουν βιβλία κατάλληλα για διδασκαλία στα σχολεία. Οι εκπρόσωποι της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου δεν μασάνε τα λόγια τους: «Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Μήπως τα βιβλία έχουν ήδη γραφτεί και η προκήρυξη έχει απλώς τυπικό και διαδικαστικό χαρακτήρα; Μήπως έχουν ήδη προεπιλεγεί συγγραφικές ομάδες, οι οποίες εργάζονται, και όποιος “ατυχής” μπει στην περιπέτεια της συγγραφής των σχολικών βιβλίων θα εργαστεί εντατικά επί ματαίω; Είναι τελικά διαφανής και αξιοκρατική αυτή η διαδικασία, η οποία μάλιστα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ;».
Η εκπαίδευση απαιτεί ηρεμία, προσήλωση, σχεδιασμό και σαφείς κανόνες. Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα διώχνει τα παιδιά από τα σχολεία και τις σχολές. Το έχουμε ξαναγράψει αλλά θα το επαναλάβουμε: μήπως αυτό θέλουν τελικά;