ΝΑΤΑΣΣΑ ΣΙΔΕΡΗ, Θεατρικός Συγγραφέας «Ο καθένας μας έχει μία και μόνη διαδρομή, αυτή που ζει»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

Το πρώτο θεατρικό έργο της με τίτλο «Στη Γέφυρα» (On The Bridge) απέσπασε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό που διοργάνωσε η ομάδα Origins και στη συνέχεια περιόδευσε στην Αγγλία το Νοέμβριο του 2013. Το επόμενο έργο της, «Το Νησί της Αθανασίας» (The Island of Immortality), αφού βραβεύτηκε στο διαγωνισμό θεατρικού έργου του ιδρύματος Ronald Duncan Literary Foundation, παρουσιάστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το Σεπτέμβριο του 2014, σε σκηνοθεσία της ομάδας The Certainty of Chance Theatre Company.
Toν Ιούνιο του 2015, το μονόπρακτό της «Τιτανομαχίες» διακρίθηκε στα πλαίσια του Στούντιο Συγγραφής του Εθνικού Θεάτρου, και παρουσιάστηκε σε αναλόγιο στη σκηνή «Νίκος Κούρκουλος». Τον Ιανουάριο του 2016, η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών της απένειμε έπαινο για τη νουβέλα «Τρεις στις Πέντε». Άλλα διηγήματά της έχουν εμφανιστεί σε ελληνικά και ξένα έντυπα (Μανδραγόρας, Flaneur).
Από το 2004 έως το 2014 έζησε, σπούδασε και εργάστηκε στο Λονδίνο και το Βερολίνο. Tο Νοέμβριο του 2014 μετακόμισε στην Αθήνα, όπου ζει κι εργάζεται μέχρι σήμερα.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε;

ΝΑΤΑΣΣΑ ΣΙΔΕΡΗ: Η ιστορία της οικογένειάς μου είναι τυπική της Ελλάδας του εικοστού αιώνα. Οι παππούδες μεγάλωσαν φτωχοί στην επαρχία, ήρθαν φτωχοί στην Αθήνα τη δεκαετία του ’60, έφτιαξαν ή νοίκιασαν μικρά σπίτια σε γειτονιές που μόλις διαμορφώνονταν. Τα παιδιά τους, τέσσερα από κάθε πλευρά, όταν παντρεύτηκαν μετακόμισαν κι αυτά σε μικρά σπίτια, στην αρχή, που σιγά-σιγά γίνονταν μεγαλύτερα, ενώ σήμερα κάποια από αυτά έχουν αρχίσει να μικραίνουν λόγω κρίσης. Κάπου μέσα στις μετακομίσεις γεννήθηκα κι εγώ. Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου τα πέρασα στη Νέα Χαλκηδόνα, στα δώδεκα μετακομίσαμε στο Μαρούσι, στα είκοσι δύο μου έφυγα για την Αγγλία και στα 32 μου γύρισα. Τώρα δηλώνω ευτυχής κάτοικος Κυψέλης. Στο σπίτι μεγαλώνοντας, ήταν και πάλι χαρακτηριστικό της εποχής του.
Στη βιβλιοθήκη του πατρικού μου υπήρχαν – υπάρχουν ακόμα – πολλά βιβλία, αλλά η τέχνη ήταν κάτι που έκαναν άλλοι άνθρωποι. Από τους γονείς μου έλαβα πολλή αγάπη κι υποστήριξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν κοντραριστήκαμε σε κρίσιμες αποφάσεις μου. ‘Ολα αυτά, βέβαια, δεν κράτησαν πολύ. Οι γονείς μου είναι τώρα οι πιο ένθερμοί υποστηρικτές μου, και συνεχίζουν να με στηρίζουν σε ό,τι κάνω. Μπορεί να γράφω πάντα για δυσλειτουργικές οικογένειες, αλλά η δική μου υπήρξε πάντα αρκετά φυσιολογική – που σημαίνει ούτε λιγότερο, ούτε περισσότερο δυσλειτουργική από το μέσο όρο.

«Π»: Πώς προέκυψε η συγγραφή θεατρικών έργων;

Ν.Σ.: Στην Αγγλία πήγα αρχικά για να σπουδάσω. Έκανα ένα μεταπτυχιακό στις πολιτικές επιστήμες, και μετά ξεκίνησα να δουλεύω μία διδακτορική διατριβή στη φιλοσοφία. Στον τρίτο χρόνο αποφάσισα, αφενός πως δεν ήθελα ν’ ακολουθήσω ακαδημαϊκή καριέρα, αφετέρου πως ό,τι μ’ενδιαφέρει στη φιλοσοφία μπορώ να το εξερευνήσω, πιθανώς με μεγαλύτερη ειλικρίνεια, στη λογοτεχνία. Έγραψα πρώτα ένα μυθιστόρημα που δεν το είδε κανείς και σύντομα ανακάλυψα το θέατρο.

«Π»: Τι πραγματεύεται το πρώτο σας θεατρικό έργο με τίτλο «Στην γέφυρα»; Ποιο συστατικό πιστεύετε οδήγησε στην βράβευσή του;

Ν.Σ.: Το «Στη Γέφυρα» το έγραψα στην αρχή αυτού που λέμε κρίση. Ζούσα στο Βερολίνο, τότε, και τα νέα από την Ελλάδα ήταν σαν ν’ακούς ανταπόκριση από εμπόλεμη ζώνη. Μία από τις ειδήσεις που με μπέρδεψε περισσότερο, ήταν οι αναφορές σ’έναν όλο κι αυξανόμενο αριθμό αυτοκτονιών. Οι Έλληνες, κανονικά, δεν αυτοκτονούμε. Μπορεί οι απαντήσεις στα ερωτήματα «γιατί τόσες αυτοκτονίες;», «γιατί τώρα;» να φαντάζουν προφανείς στη κοινωνικοοικονομική συνθήκη που ζούμε, αλλά το θέατρο ασχολείται με το προσωπικό. Στο έργο, δύο άντρες στέκονται στην άκρη μιας γέφυρας που αποτελεί αγαπημένο σημείο των αυτόχειρων μιας πόλης. Δουλειά τους είναι ν’αποφασίσουν αν οι περαστικοί πάνε απλά βόλτα ή αν ετοιμάζονται ν’αυτοκτονήσουν. Το έργο προσεγγίζει το θέμα της αυτοκονίας με χιούμορ, πράγμα που θεώρησα απαραίτητο, ακριβώς επειδή είναι τόσο τραγικό. Πιθανώς το ίδιο να εκτίμησε κι η επιτροπή.

«Π»: Το δεύτερο θεατρικό σας έργο, με τίτλο «Το νησί της Αθανασίας», βραβεύτηκε και παρουσιάστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο σε σκηνοθεσία της ομάδας The Centainty of Chance of Theatre Company. Μείνατε ευχαριστημένη από την απόδοση του έργου σας;

Ν.Σ.: Τελικά, ναι. Πολύ. Αν κι όταν ξεκίνησα να το βλέπω, καθόλου. Λόγω απόστασης δεν είχα παραβρεθεί στις πρόβες, κι έτσι είδα κατευθείαν την παράσταση. Τα παιδιά είχαν πάρει αρκετές ελευθερίες, πράγμα που με σόκαρε, αρχικά. Ύστερα, όμως, αφέθηκα να το δω με τη δική τους ματιά, που γρήγορα συνειδητοποίησα ότι είχε κι αυτή τη γοητεία της. Ήταν μια εμπειρία αρκετά διδακτική για μένα.

«Π»: Ποιά τα συναισθήματά σας από την επιλογή του μονόπρακτου έργου σας με τίτλο «Τιτανομαχίες»,  που παρουσιάστηκε στο αναλόγιο στην σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου;

Ν.Σ.: Πολύ μεγάλη χαρά, φυσικά. Κι ακόμα μεγαλύτερη την ημέρα της παρουσίασης, όταν είδα το έργο σε μία εξαιρετική σκηνοθεσία της Υρώς Μανέ με τον Κώστα Τριανταφυλλόπουλο ως πρωταγωνιστή. Εκεί τέθηκαν τα θεμέλια για την παράσταση που ετοιμάζεται ν’ανέβει από 1η Μαρτίου και για δύο βδομάδες στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος.

«Π»: Τι σας ενέπνευσε στην δημιουργία της νουβέλας με τίτλο «Τρείς στις Πέντε», που απέσπασε τον έπαινο απο την Ένωση Λογοτεχνών;

Ν.Σ.: Όπως σε κάθε διήγημα, μία μίξη ανθρώπων και καταστάσεων. Πρωταγωνιστής της νουβέλας είναι ένας ηλικιωμένος άντρας που το τεράστιο εγώ του μετατράπηκε πρώτα σε προδομένα όνειρα και στη συνέχεια σε απόλυτη παραίτηση. Αυτό τον άντρα δεν τον έχω γνωρίσει στην πραγματική ζωή. Αποτελεί, όμως, προβολή δύο νεότερων γνωστών μου. Κάπως έτσι φαντάζομαι πως θα μπορούσαν να εξελιχθούν στο μέλλον.

«Π»: Όλα ή σχεδόν όλα τα έργα σας έχουν βραβευτεί. Δίνει αυτό ώθηση στην συγγραφική σας πορεία;

Ν.Σ.: Σε πρακτικό επίπεδο, θα φανεί στο μέλλον. Σε προσωπικό, είναι σίγουρα μία επιβράβευση. Το να γράφεις μπορεί να γίνει πολύ μοναχικό πράγμα, γι’αυτό πρέπει, νομίζω, πάνω απ’όλα, να το αγαπάς πολύ. Ή, ίσως καλύτερα, να έχεις λύσει με τον εαυτό σου γιατί το κάνεις. Από εκεί και πέρα, νομίζω σε όλους μας αρέσει να μας λένε μπράβο όταν έχουμε μοχθήσει για κάτι. Είτε νουβέλα είναι αυτό, είτε κάστρο στην άμμο.

«Π»: Ζήσατε 10 έτη στο Λονδίνο και το Βερολίνο, πώς συνετέλεσαν στην εξέλιξη της διαδρομής σας;

Ν.Σ.: Το ότι έζησα έξω μ’έκανε, πιστεύω, πιο ανοιχτή ως άνθρωπο. Πιθανότατα κι ως συγγραφέα. Αύξησε τις εμπειρίες μου και το πλαίσιο αναφοράς μου. Από την άλλη, όποια απάντηση κι αν σας δώσω θα σκοντάψει στο κλασικό πρόβλημα των απολογισμών κάθε είδους. Δεν μπορώ να πω πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα αν δεν είχα φύγει. Ο καθένας μας έχει μία και μόνη διαδρομή, αυτή που ζει. Το να φαντάζεσαι τι θα μπορούσε να είχε γίνει αν είχες κάνει κάτι διαφορετικά έχει αρκετούς κινδύνους. Είναι σα να μυθιστοριογραφείς τη ζωή σου.

«Π»: Ανεβαίνουν Ελληνικά Θεατρικά Εργα και ποια η απήχηση του κοινού;

Ν.Σ.: Πολύ λίγα, έχω την εντύπωση. Γι’αυτό και δράσεις σαν τις πρόσφατες του Εθνικού Θεάτρου – Στούντιο Συγγραφής, ο Συγγραφέας του μήνα – είναι, νομίζω, απολύτως απαραίτητες. Ελπίζω πως όχι μόνο θα συνεχιστούν, αλλά και θα διανθιστούν στο μέλλον

«Π»: Ποια η διαφορά ενός θεατρικού έργου στην συγγραφή από ένα λογοτεχνικό έργο;

Ν.Σ.: Μπορώ να μιλήσω μόνο προσωπικά. Στο θέατρο καταπιάνομαι με θέματα πιο δύσκολα. Συνομιλώ με μύθους, ιδέες, κείμενα. Συνήθως ξεκινάω από μια ερώτηση στην οποία δεν ξέρω ακόμα την απάντηση. Τη μαθαίνω κι εγώ μέσα από τους χαρακτήρες, που μου φανερώνονται αργά, στη ροή του έργου. Στη λογοτεχνία, από την άλλη, ο χαρακτήρας προηγείται. Το επίκεντρο είναι εκείνος ή εκείνη, κι η ιστορίες που θα προκύψουν είναι οι ιστορίες τους.

«Π»: Τι σας συγκινεί;
Ν.Σ.: Η αγνότητα.

«Π»: Τι σας εξοργίζει;
Ν.Σ.: Το δήθεν.

«Π»: Ελευθερία;
Ν.Σ.: Πολύ μεγάλη έννοια για ν’απαντήσω μονολεκτικά.

«Π»: Πολιτεία;
Ν.Σ.: Επίσης.

«Π»: Επιβίωση;
Ν.Σ.: Απαραίτητη.

«Π»: Όνειρο;
Ν.Σ.: Επίσης.

Ν.Σ.: Κουράγιο, αδέρφια.

«Π»: Ποιο χαρακτηριστικό σας διακρίνει;

Ν.Σ.: Προσπαθώ να μην προσποιούμαι κάτι που δεν είμαι.

«Π»: Τα επόμενα σχέδια σας;

Ν.Σ.: Εκτός από τις «Τιτανομαχίες» που ανεβαίνουν σε λίγες μέρες στο Εθνικό, έχω ολοκληρώσει μία συλλογή διηγημάτων για την οποία ψάχνω εκδότη. Επίσης, δουλεύω ένα μυθιστόρημα καθώς κι ένα καινούργιο θεατρικό έργο.