Εύχομαι σε όλους τους αναγνώστες του ΠΑΛΜΟΥ και σε όλο το Γαλάτσι μια καλή, δημιουργική και σύμφωνα με τις προσδοκίες του καθενός χρονιά. Ο τίτλος του άρθρου είναι στα Αγγλικά και για όσους δεν γνωρίζουν, σημαίνει «λογοδοσία». Πώς μου ήρθε στο μυαλό αυτή η λέξη και το θέμα που θα αναπτύξω; Είναι γιατί μετά από πολύ καιρό πέρασα τις γιορτές σε συγγενείς μου στο Brighton της Αγγλίας, μια παραθαλάσσια πόλη στο στενό της Μάγχης απέναντι από την Νορμανδία της Γαλλίας. Αγόρασα μερικές εφημερίδες να διαβάσω και μου έκανε εντύπωση η παραπάνω λέξη γιατί υπήρχε τουλάχιστον 3 με 4 φορές σχεδόν σε κάθε άρθρο. Με μεγαλύτερη προσοχή και ενημέρωση από αυτούς που με φιλοξενούσαν, έμαθα ότι το θέμα της λογοδοσίας στην Αγγλία είναι θεμελιώδες στην λειτουργία του κράτους. Είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία και για την οικονομία να γνωρίζουμε πού δαπανώνται τα χρήματά μας μου τόνισαν κάποιοι επισκέπτες Άγγλοι που συνάντησα την Πρωτοχρονιά.
Την επόμενη μέρα της Πρωτοχρονιάς ταξίδεψα στο Λονδίνο με τρένο. Ένα απολύτως καθαρό τρένο, γρήγορο και με προσήλωση στην εξυπηρέτηση του επιβάτη. Ανά 10 μέτρα στα βαγόνια υπήρχαν πινακίδες με πληροφορίες για το που πάει το τρένο, ποιος είναι ο επόμενος σταθμός, που είναι οι τουαλέτες (πεντακάθαρες) και ποιες είναι πιασμένες, τι μέτρα ασφαλείας υπάρχουν και πως οι επιβάτες θα αντιδράσουν σε περίπτωση κινδύνου. Η Θάτσερ, που έφερε δομικές αλλαγές στην Αγγλική οικονομία, ιδιωτικοποίησε τους Αγγλικούς σιδηροδρόμους με τον εξής απλό τρόπο: Το κράτος κράτησε την ευθύνη για όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο, μερικούς μεγάλους σταθμούς, τον προγραμματισμό των δρομολογίων και το κόστος των εισιτηρίων. Ιδιωτικοποίησε όμως τα τρένα, αλλά όχι με την έννοια που τους δίνουμε στην χώρα μας. Τα έδωσε ως Franchise. Έτσι πολλές εταιρείες ανταγωνίζονται στην ίδια γραμμή ή περιφέρεια για να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες και καλύτερες τιμές. Έτσι ανά πέντε λεπτά από Λονδίνο ξεκινά ένα τραίνο για Brighton, αλλά διαφορετικής εταιρείας. Διαλέγεις και παίρνεις.
Το κράτος εισπράττει δικαιώματα χρήσης των γραμμών από τις εταιρείες, τα οποία αποκλειστικά επενδύονται στην ανάπτυξη, βελτίωση και συντήρηση του δικτύου. Εισπράττει όμως και νοίκι από τις εταιρείες που διαθέτουν τα τρένα.
Εδώ τι έγινε με το σιδηροδρομικό δίκτυο; Το άφησαν και λεηλατήθηκε στην Πελοπόννησο ενώ στην Β. Ελλάδα καρκινοβατεί από την εποχή του πρώτου πακέτου Ντελόρ. Θυμάμαι ότι με τα λεφτά του πρώτου πακέτου Ντελόρ οι φωστήρες του ΟΣΕ αγόρασαν αμέσως βαγόνια στενής γραμμής για την Πελοπόννησο, αντί να φτιάξουν το δίκτυο και μετά να αγοράσουν τα βαγόνια κανονικού πλάτους και ξέρετε γιατί; Γιατί οι μίζες από την αγορά των βαγονιών ήταν γρήγορες ενώ από την κατασκευή της γραμμής αργοπορούσαν. Γιατί έγινε αυτό; Διότι δεν υπάρχει η accountability/λογοδοσία.
Για να δείτε περισσότερα παραθέτω τους επόμενους υπερσυνδέσμους του Αγγλικού «NetworkRail». https://www.networkrail.co.uk/who-we-are/ και https://www.networkrail.co.uk/who-we-are/how-we-work/.
Εδώ, μετά από τόσα χρόνια και τόση σπατάλη, επαίρεται ο υπουργός μεταφορών ότι σε λίγο καιρό θα πηγαίνουμε στην Θεσσαλονίκη σε 3 ώρες…. Στην Αγγλία έγινε μια αύξηση 3,4% στις τιμές των εισιτηρίων από 2/1/2018 και όλα τα ΜΜΕ τις κατέκριναν και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έγιναν σε διάφορους σταθμούς. Δεν είδα στην τηλεόραση ούτε κραυγές τύπου Παπαδάκη, ούτε σπασίματα μηχανημάτων τύπου Ρουβικώνα γιατί υπάρχει φίλοι μου και μέσα στην ψυχή του Βρετανικού λαού η έννοια της λογοδοσίας. Ποιος έχει λογοδοτήσει εδώ για τα καμένα βαγόνια του ηλεκτρικού, για τα τρόλεϋ, τα λεωφορεία, τις λεηλασίες των πανεπιστημίων και άλλων κρατικών (λαϊκών) υπηρεσιών; Ουδείς φίλοι μου γιατί η λογοδοσία είναι άγνωστη λέξη στην Ελλάδα.
Μην συνδέσετε την λογοδοσία με την τιμωρία. Η τιμωρία προκύπτει από παρανομία που και αυτή στην δημόσια περιουσία δεν τιμωρείται. Η λογοδοσία είναι ο απολογισμός απέναντι στον λαό. Ας πούμε για το ΕΣΥ για παράδειγμα. Αν και έψαξα για το ποσοστό χρηματοδότησης έναντι του προϋπολογισμού δεν βρήκα μια αξιόπιστη πληροφορία. Μερικοί λένε ότι είναι το 5% του προϋπολογισμού και το κάνω δεκτό. Στην Αγγλία όμως το βρήκα αμέσως και είναι 7,7%.
Μια μελέτη των ΤΕΙ Καλαμάτας περιγράφει τις αλλαγές που έγιναν από Θάτσερ και μετά ώστε το σύστημα να είναι βιώσιμο. Έδωσαν ιδιαίτερο βάρος στις προμήθειες των νοσοκομείων και στην καλύτερη οργάνωση όλων των υπηρεσιών με αποτέλεσμα την ελάττωση του χρόνου παραμονής των ασθενών στα νοσοκομεία. Όλα τα στοιχεία κόστους, των έρευνών δαπανών και των πορισμάτων των επιτροπών, είναι διαθέσιμα στον πολίτη φορολογούμενο. Εδώ ξέρουμε τι γίνεται; Για παράδειγμα γνωρίζετε ότι σε όλα τα είδη υγειονομικού υλικού, ακόμη και στις σύριγγες, υπάρχει ημερομηνία λήξης; Γνωρίζουμε για παράδειγμα ποια ποσότητα υγειονομικού υλικού καταστρέφεται λόγω λήξης; Αν το γνωρίζει κανείς να μου πει.
Να σημειώσω ότι η στατιστική επιστήμη είναι ικανή να προβλέψει με πάνω από 95% επιτυχία για τις ανάγκες σε υλικό της ερχόμενης χρονιάς από παλαιότερα στοιχεία. Το κάνει αυτό κανένα νοσοκομείο; Δεν έχω ακούσει κάτι σχετικό ποτέ. Πού είναι η λογοδοσία όχι μόνο του προέδρου του νοσοκομείου, αλλά και του υπόλοιπου προσωπικού σε όλους τους τομείς δραστηριότητας του νοσοκομείου;
Στην Αγγλία αυτές τις μέρες δοκιμάζεται πραγματικά το ΕΣΥ (NHS = National Health System) λόγω επιδημίας γρίπης. Υπάρχει συνωστισμός και αναβλήθηκαν πολλές προγραμματισμένες, αλλά όχι επείγουσες εγχειρήσεις. Έγιναν συζητήσεις στις τηλεοράσεις, γράφτηκαν άρθρα στις εφημερίδες όπου προσπάθησαν οι άνθρωποι να εντοπίσουν τις αιτίες και να εκφράσουν με λογικό και ήρεμο τρόπο τις απόψεις τους που όλες διέπονται από έναν ορθολογισμό άγνωστο στην Ελλάδα. Το αγγλικό σύστημα είναι ανοικτό στον κόσμο είτε είναι Άγγλος είτε αλλοδαπός. Για παράδειγμα πολλές γυναίκες από τρίτες χώρες στον όγδοο μήνα της κύησης πάνε Αγγλία και γενούν δωρεάν και με ασφάλεια. Το ίδιο γίνεται και για άλλου είδους επεμβάσεις. Σε αυτό τον τομέα, χωρίς καμιά ρατσιστική κραυγή, συζητιέται να μπει ένας φραγμός στην εκμετάλλευση του συστήματος.
Μην νομίσετε όμως ότι οι Άγγλοι είναι άγιοι άνθρωποι. Και αυτοί κάνουν παραβάσεις του νόμου και κλέβουν και την εφορία και το NHS και πολλά άλλα. Επειδή όμως υπάρχει ορθολογισμός, αλλά και μια κοινωνική ευαισθησία, εφαρμόζεται ο νόμος απόλυτα γιατί υπάρχει η εξής λογική: Δεν μπορεί ο Χ με την παρανομία του να παραβιάζει το ευ ζην (well-being) των συμπολιτών του. Πάντα υπάρχει ο φόβος του αυστηρού προστίμου που θα εισπραχθεί, είτε είναι από την εφορία είτε από το παράνομο παρκάρισμα, είτε από την παράνομη απόθεση σκουπιδιών, από το κατούρημα στο δρόμο, την ομιλία στο κινητό κτλ. Παντού υπάρχουν πινακίδες που ενημερώνουν για την αποφυγή παρανομίας ή πρόκλησης βλάβης χωρίς να αναφέρεται το αναλογούν πρόστιμο, αλλά το τι βλάβη προκαλεί στον συμπολίτη του.
Για παράδειγμα κοιτάξτε στην εικόνα που έχω βάλει. Εξηγεί με σαφήνεια τι πρέπει να μην πεταχτεί στον κάδο, αλλά έχει και το σήμα ότι ο κάδος παρακολουθείται από το CCTV (κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης).
Για να κλείσω, ήθελα να πω με αυτό το άρθρο για την ευθύνη που έχουμε ως πολίτες να καταλάβουμε την έννοια της λογοδοσίας και αφού πρώτα την εφαρμόσουμε στον εαυτόν μας μετά να την ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΜΕ από τους κυβερνώντες σημερινούς και μελλοντικούς. Accountability λοιπόν…