Ασφαλιστικά Ταμεία: Ως πότε θα αιμορραγούν;

Η κυριακάτικη έκδοση της Frankfurter Allgemeine Zeitung είναι σαφής: Τελειώνουν τα διαθέσιμα χρήματα της Ελλάδας στις 8 Απριλίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα, η Κομισιόν θεωρεί «κρίσιμη» την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας από τις 9 Απριλίου και μετά, οπότε εκκρεμεί η αποπληρωμή νέα δόσης 467 εκ. ευρώ προς το ΔΝΤ. Επιπλέον, στα μέσα Απριλίου θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν κρατικά ομόλογα συνολικού ύψους 2,4 δισ. ευρώ.
Δεν παίρνουμε κατά γράμμα τα δημοσιεύματα γερμανικών εφημερίδων. Ειδικά όταν αυτές έχουν διακριθεί σε έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο τρομοκράτησής μας με καταστροφικά σενάρια, απειλές και εκβιασμούς. Αλλά και η βολιδοσκόπηση, από τη δικιά μας κυβέρνηση, των διοικήσεων των ασφαλιστικών ταμείων ώστε να διαθέσουν ό,τι έχουν σε ρευστό για την κάλυψη των άμεσων κρατικών αναγκών, δεν μας καθησυχάζει. Γιατί δεν πρόκειται απλά για μία διευκόλυνση. Πρόκειται για λύση απελπισίας, όταν είναι γνωστό ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν θα μπορούσαν να καλύψουν μόνα τους τις ανάγκες τους κάθε μήνα, αν δεν δέχονταν κρατική χρηματοδότηση.  
Παρά το γεγονός ότι πολλά ασφαλιστικά ταμεία, μεταξύ αυτών και των τραπεζών, έχουν ήδη απαντήσει αρνητικά στο ενδεχόμενο να δανείσουν τα διαθέσιμά τους στο Δημόσιο, όταν τα Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών τα είχαν βολιδοσκοπήσει σχετικά με δύο επιστολές στις 17 και 19 Φεβρουαρίου, εντούτοις οι αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου οδηγούν στη δια νόμου λήψη της συναίνεσης των ταμείων. Μία συναίνεση που όμως δεν φαίνεται εύκολη, αφού οι διοικήσεις των ταμείων δεν καθησυχάζονται από την πρόθεση της κυβέρνησης να διασφαλίσει στις διοικήσεις των ταμείων ότι θα μπορούν, εάν κάτι δεν πάει καλά με τα οικονομικά της χώρας, να αξιώσουν αποζημίωση από το Δημόσιο και να απαιτήσουν άμεσα τα χρήματά τους. Το προηγούμενο του PSI στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που αποψίλωσε την περιουσία των ταμείων, αποτελεί ένα ισχυρό αρνητικό προηγούμενο για την τωρινή αντίδραση των ασφαλιστικών ταμείων στις προθέσεις της κυβέρνησης. Για παράδειγμα, τα ρευστά διαθέσιμα που έχει αυτή τη στιγμή το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) δεν ξεπερνούν τα 230 – 240 εκατ. ευρώ, ενώ στο σκέλος της περιουσίας του σε ομόλογα, το Ταμείο έχει απομείνει με 40 εκατ. ευρώ από τα 500 εκατ. ευρώ που είχε προ PSI.
Καθώς περιορίζονται τα ρευστά διαθέσιμα του κρατικού προϋπολογισμού, από όπου πληρώνεται το 55% των συντάξεων, τα ασφαλιστικά ταμεία αναζητούν μεταξύ τους τρόπους για να καλύψουν τις ανάγκες χρηματοδότησης των συντάξεων για τον Απρίλιο, αλλά και για τους επόμενους ένα – δυο μήνες. Σε περίπτωση μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία το επόμενο διάστημα, τα χρήματα που έχουν συνολικά οι ασφαλιστικοί φορείς ως ρευστά διαθέσιμα αρκούν το πολύ για δύο μήνες για να καλύψουν τις συνολικές συνταξιοδοτικές δαπάνες τους.
Εν τω μεταξύ , «φέσι» 272 εκατ. ευρώ έχει ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ αλλά και των δημοσίων νοσοκομείων. Και αυτό γιατί το ασφαλιστικό ταμείο των μικρομεσαίων επιχειρηματιών χρωστά το 55% των ασφαλιστικών εισφορών που έπρεπε να αποδώσει πέρυσι προς τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη της ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψης των 360.000 περίπου οικονομικά ενεργών και ασφαλιστικά ενήμερων ασφαλισμένων αλλά και των 365.000 περίπου συνταξιούχων του. Αν το έλλειμμα  στο εσωτερικό του ΟΑΕΕ αποτελεί μία μόνιμη απειλή προς τους συνταξιούχους του ταμείου, το έλλειμμα του ΟΑΕΕ προς τον ΕΟΠΥΥ αποτελεί μία νέα απειλή προς όλους τους ασφαλισμένους οι οποίοι καλύπτονται από τα δημόσια νοσοκομεία. Και αυτό γιατί τα δημόσια νοσοκομεία έχουν δύο βασικούς πόρους: Την κρατική χρηματοδότηση και τις ασφαλιστικές εισφορές που τους μεταβιβάζουν τα ταμεία. Φαύλος κύκλος.
Κάποτε τα ταμεία είχαν τεράστια αποθεματικά τα οποία αν τοποθετούνταν – επενδύονταν σωστά, δεν θα βίωναν καμία κρίση, ούτε και στις σημερινές συνθήκες υπογεννητικότητας, μείωσης των ενεργών μελών τους και αύξησης κατά πολύ των συνταξιούχων. Γιατί στον ΟΑΕΕ για παράδειγμα αντιστοιχεί πλέον ένας συνταξιούχος για κάθε εργαζόμενο! Αν το κράτος δηλώσει αδυναμία να τα επιχορηγεί, τότε είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα καταρρεύσουν. Αν συμβεί το μοιραίο, μην το αποδώσετε στην κρίση. Υπεύθυνοι γι’ αυτό θα είναι κυβερνήσεις δεκαετιών, οι διοικήσεις τους κατά το παρελθόν και όλοι εκείνοι οι κυβερνητικοί συνδικαλιστές που έκαναν τα στραβά μάτια, με το αζημίωτο φυσικά.
Οι συγκεκριμένες ευθύνες : Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες το κράτος υποχρέωνε τα Ταμεία να καταθέτουν τα αποθεματικά τους ΑΤΟΚΑ στην Τράπεζα της Ελλάδος ώστε να αποτελούν πηγή δανεισμού για τις επιχειρήσεις που τότε δραστηριοποιήθηκαν. Τις επόμενες δεκαετίες μέχρι και τη χούντα τοκίζονταν με επιτόκιο 5% όταν ο πληθωρισμός έτρεχε με μέσο όρο 20-25%. Οι μεταχουντικές κυβερνήσεις δάνειζαν με αυτά όλες τις επιχειρήσεις που κατέληξαν να κλείσουν ως προβληματικές. Τα χρήματα του ΟΓΑ δίνονταν χωρίς ελέγχους σε συνεταιρισμούς οι οποίοι δεν τα επέστρεψαν ποτέ κι οδήγησαν σε τεχνητή χρεωκοπία μία από τις πιο πλούσιες τράπεζες της χώρας, την Αγροτική. Δόθηκαν σε εφοπλιστές οι οποίοι «φαλίρισαν» τις εταιρείες τους και  «μετέφεραν» τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό. Παίχτηκαν ως τζόγος στο χρηματιστήριο. Τα τεράστια ποσά που οι κυβερνήσεις υποχρέωναν τις διοικήσεις των Ταμείων να τα επενδύουν σε εισηγμένες επιχειρήσεις βοήθησαν, κατά ένα μέρος, να δημιουργηθεί η ιστορική χρηματιστηριακή φούσκα. Την προγούμενη δεκαετία, τα αποθεματικά τοποθετήθηκαν σε κρατικά ομόλογα – σκουπίδια. Με τη Μνημονιακή Δανειακή Σύμβαση του 2012 τα αποθεματικά των Ταμείων κουρεύτηκαν βίαια κατά 75%! Τέλος, η σημερινή κυβέρνηση κατεβάζει τροπολογία με την οποία τα εναπομείναντα αποθεματικά θα ανταλλαγούν με ρέπος! Κι ύστερα λένε ότι «το συνταξιοδοτικό δεν είναι βιώσιμο»! Μα πώς να είναι; Όταν κάθε 10 χρόνια τινάζεις τη μπάνκα στον αέρα, πώς θα το σώσεις; Με ενέσεις επιχορήγησης;
Αν στο ασφαλιστικό δεν υπάρξει τόλμη, θέληση και αποφασιστικότητα για δράση, τότε θα κλάψει πολύς κόσμος. Πεδίο δράσεων υπάρχει. Η ανασφάλιστη εργασία έχει τεράστια έκταση και είναι κοινό μυστικό. Η εργασία των μεταναστών δεν ασφαλίστηκε ποτέ, πατώντας πάνω στο ταμπού της κοινωνίας μας για τη νομιμοποίησή τους. Οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες πληρώνουν συντάξεις πάντως χάρη στους νέους ασφαλισμένους, μετανάστες, ανάμεσα στους οποίους και χιλιάδες Έλληνες. Αλλιώς τα Ταμεία δεν είναι πλέον ούτε βιώσιμα, ούτε διαχειρίσιμα. Εκτός κι αν επιδιώκουμε τη διαχείριση της μιζέριας.