O βήχας & πώς αντιμετωπίζεται

Ο βήχας είναι μια αντίδραση του οργανισμού, απάντηση σε διαφορετικά ερεθίσματα. Κατά μήκος των αεραγωγών, οι οποίοι μεταφέρουν τον εισπνεόμενο αέρα από τη μύτη και το στόμα στους πνεύμονες, υπάρχουν ειδικά νευρικά κύτταρα (υποδοχείς του βήχα) που ερεθίζονται από ποικίλους παράγοντες (ξένα σώματα, σκόνη φλεγμονή κτλ) και προκαλούν το αντανακλαστικό του βήχα. Ο αέρας εξέρχεται με μεγάλη πίεση από τους πνεύμονες και οι ερεθιστικές ουσίες απομακρύνονται. Μπορεί να είναι εκούσια ή ακούσια διαδικασία. Όταν ο βήχας διαρκεί λιγότερο από τρεις εβδομάδες, θεωρείται οξύς, ενώ όταν ξεπερνά αυτό το χρονικό διάστημα, λέγεται χρόνιος ,μπορεί είναι ξηρός η παραγωγικός.

ΑΙΤΙΕΣ
• Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κατά την οποία περιεχόμενα από το στομάχι ανέρχονται στον σωλήνα διέλευσης της τροφής (οισοφάγος) φθάνοντας στον λαιμό
• Νευρική βλάβη
• Φλεγμονή στην αναπνευστική οδό, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή η γρίπη
• Διαταραχές της ανώτερης αναπνευστικής οδού, όπως ρινοκολπίτιδα, κατά την οποία ο ρινικός κόλπος έχει φλεγμονή
• Ορισμένα φάρμακα έχουν ως παρενέργεια τον χρόνιο βήχα με πιο συχνά τους αΜΕΑ
• Ψυχογενής βήχας που είναι ξηρός βήχας. Υπάρχει επίσης και ο «βήξ ως καθ έξιν σπασμός»
• Ξένο σώμα. Συχνό αίτιο οξύ βήχα, ιδίως στα παιδιά.
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12. Θα μπορούσε να ερμηνεύσει κάποιες περιπτώσεις ανεξήγητου χρόνιου βήχα ο οποίος υποχωρεί με χορήγηση Β12. Πιθανολογούνται νευροπαθητικοί μηχανισμοί.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Ο βήχας που οφείλεται σε λοιμώδη αίτια συνοδεύεται από πυρετό, αρθραλγίες, ρινική καταρροή , πονοκέφαλο και καταβολή. Είναι συνήθως παραγωγικός, δηλαδή συνοδεύεται από φλέγματα διαφορετικής σύστασης και χρώματος, ανάλογα με το αίτιο της λοίμωξης.
Ο βήχας που οφείλεται σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα είναι συνήθως ξηρός, χωρίς να αποκλείεται όμως η παραγωγή φλεγμάτων, συνήθως ανοιχτόχρωμων. Συνοδεύεται συχνά από συριγμό.
Όταν ο βήχας οφείλεται σε ουσίες που εισπνέουμε, εκδηλώνεται όταν ερχόμαστε σε επαφή με τις ουσίες αυτές (πχ. Χλωρίνη). Δεν είναι όμως πάντα εύκολο να βρεθεί η ερεθιστική ουσία, ιδίως όταν η επαφή είναι καθημερινή και ο βήχας γίνεται χρόνιος, αποκτώντας χαρακτηριστικά άσθματος.
Ο βήχας ισοδύναμος άσθματος είναι ορισμένες φορές δύσκολο να διαγνωσθεί. Συνήθως επιδεινώνεται τη νύχτα ή μετά από έντονη άσκηση. Για τη επιβεβαίωση της διάγνωσης απαιτείται λειτουργικός έλεγχος των πνευμόνων.(σπιρομετρηση)
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν το βήχα που οφείλεται σε παραρινοκολπίτιδα περιλαμβάνουν ρινική συμφόρηση/απόφραξη, βλεννώδεις ή πυώδεις εκκρίσεις , έντονος πόνος στη περιοχή του μετώπου, των παρειών, που μπορεί να αντανακλά και πίσω από το μάτι ή σε κάποιο δόντι.
Στη ΓΟΠ, ο βήχας συνδυάζεται με καυσαλγία (κάψιμο στο στήθος ) και αναγωγές (αίσθημα φαγητού στο στόμα).
Ο βήχας που οφείλεται σε κάποια μορφή κακοήθειας μπορεί να συνδυάζεται με γενικότερα συμπτώματα, όπως κακουχία, καταβολή δυνάμεων ή απώλεια βάρους.
Έναρξη ή αλλαγή στη μορφή του βήχα σε έναν καπνιστή χρειάζεται οπωσδήποτε διερεύνηση!

ΠΟΤΕ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΙΔΚΟΥ;
Όταν ο βήχας :
• Συνοδεύεται από πυρετό και απόχρεμψη
• Δε δείχνει βελτιώνεται μέσα σε διάστημα 15 ημερών και ενώ τα υπόλοιπα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει.
• Αλλάζει χαρακτηριστικά
• Συνοδεύεται από φλέγματα με πρόσμιξη αίματος
• Σχετίζεται με την κατάκλιση ή την άσκηση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ &
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ο βήχας είναι ένα βασανιστικό σύμπτωμα με πάρα πολλές αιτίες και συχνά δύσκολο στην αντιμετώπιση. Η θεραπεία εξαρτάται κυρίως από το αίτιο που προκαλεί τον βήχα.
Καθοριστικός είναι ο ρόλος της ΠΡΟΛΗΨΗΣ στην οποία συμπεριλαμβάνονται η αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων από το περιβάλλον και φυσικά η ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ.
Σε περιπτώσεις γρίπης ή κοινού κρυολογήματος, γενικές προφυλάξεις όπως η ξεκούραση, η λήψη υγρών και χυμών βοηθούν στην υποχώρηση των όλων των συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένου και του βήχα.
Ορισμένες μη φαρμακευτικές ουσίες βοηθούν επίσης στην ανακούφιση του βήχα: Μέλι, Σοκολάτα, Μενθόλη, Βότανα( Ευκάλυπτος, Δεντρολίβανο, Δρακοντιά κ.α)
Διάφορα φάρμακα χρησιμοποιούνται για την θεραπεία ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων του βήχα, ορισμένα από αυτά με αμφιλεγόμενες ιδιότητες
I. Ναρκωτικά Φάρμακα: Όλα τα ναρκωτικά αναλγητικά έχουν αντιβηχικές ιδιότητες από κατασταλτική δράση στο κέντρο του βήχα
II. Μή Ναρκωτικά αντιβηχικά .Γενικά η χρήση τους δεν συνιστάται σε χρόνιο βήχα, όπως σε καπνιστές, εμφυσηματικούς ή ασθματικούς. H ασφάλειά τους στη διάρκεια της κύησης ή της γαλουχίας δεν είναι βεβαιωμένη.
III. Aποχρεμπτικά – Ρευστοποιητικά των εκκρίσεων