Πολιτικά λάθη στον καιρό της κρίσης

Απρίλης 2010. Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος Γιώργος Παπανδρέου, σε μια ηλιόλουστη μέρα, από το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την υπαγωγή της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Ανακοινώνει δηλαδή την έναρξη του πρώτου μνημονίου.
Το βράδυ της ίδιας μέρας, σε μια συζήτηση με τα παιδιά μου, τους λέω τί μας περιμένει. Και ότι το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να εξοπλιστούν με υπομονή γιατί η περίοδος αυτή που ξεκίνησε θα κρατήσει πάνω από 10 χρόνια.

Τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2015, τις πρωινές ώρες, ο σημερινός πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στις Βρυξέλλες αυτή τη φορά, ανακοινώνει την υπογραφή του νέου μνημονίου, του τρίτου κατά σειρά για τη χώρα μας, το οποίο, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα τελειώσει τέλος του 2018, ένα χρόνο δηλαδή πριν κάνουμε τα δεκάχρονα γενέθλια των μνημονίων.
Έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά για την οικονομική κρίση την οποία βιώνουμε εδώ και έξι χρόνια. Τϊ θα μπορούσε, όμω,ς να είχε γίνει διαφορετικά έτσι ώστε να έχουμε τελειώσει μια ώρα αρχύτερα από τα μνημόνια; Ποιές αποφάσεις των πολιτικών ήταν αυτές οι οποίες επηρέασαν καθοριστικά αυτή την εξάχρονη δραματική πορεία μας, με αβέβαιο ακόμη το μέλλον μας;
Προχθές διάβασα στην εφημερίδα ότι «η Ελλάδα θα γίνει Ιρλανδία σε 20 έτη». Να θυμίσω ότι η Ιρλανδία μπήκε και αυτή σε μνημόνιο μετά από εμάς, αλλά σήμερα έχει αφήσει πίσω της τα προβλήματα, η οικονομία της έχει ορθοποδήσει και δανείζεται πλέον με αρνητικό, παρακαλώ, επιτόκιο από τις αγορές. Γιατί λοιπόν η Ιρλανδία και όχι και μεις;
Η υπαγωγή της χώρας το 2010 στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ήταν μονόδρομος αφού πράγματι δεν υπήρξε η δυνατότητα για δανειοδότησή μας από άλλη πηγή. Εδώ υπάρχουν δύο ενστάσεις ως προς την επιλογή του Γιώργου Παπανδρέου. Η πρώτη λέει ότι θα μπορούσε πριν υπογράψει το πρώτο μνημόνιο, να εξαγγείλει ένα πρόγραμμα αυστηρής λιτότητας και περιορισμών για 4 χρόνια. Αυτό θα ήταν αρκετό για τις αγορές να συνεχίζουν να μας δανείζουν με λογικά επιτόκια. Θα μπορούσε μάλιστα αντί της ανακοίνωσης έναρξης του μνημονίου, να ανακοινώσει τη διεξαγωγή νέων εκλογών με νέο αυτή τη φορά πρόγραμμα. Είχε την εμπιστοσύνη του κόσμου τότε και ήταν βέβαιο ότι αν μιλούσε με τη γλώσσα της αλήθειας, αναλύοντας τα προβλήματα της οικονομίας τα οποία παρέλαβε από τον Κ. Καραμανλή, ο ελληνικός λαός θα τον εμπιστευόταν και πάλι. Αντί αυτού προτίμησε την υπογραφή του μνημονίου γιατί πίστευε ότι το ΠΑΣΟΚ, με την πλειοψηφία των 167 εδρών που διέθετε, ήταν ικανό να φέρει εις πέρας μόνο του αυτή τη δύσκολη αποστολή. Τα πράγματα όμως τον διέψευσαν.
Η δεύτερη ένσταση στις επιλογές του Γ. Παπανδρέου ήταν ότι αφού υπέγραψε το μνημόνιο και το έφερε στη Βουλή, θα έπρεπε να τεθεί ως προϋπόθεση να ψηφιστεί από 180 βουλευτές. Με τον τρόπο αυτό θα υποχρέωνε τη Ν.Δ. και τον Αντώνη Σαμαρά να πει κι αυτός ναι κι όχι να τον έχει απέναντί του για δυο χρόνια.
Ο Αντώνης Σαμαράς είχε διαδεχθεί στην αρχηγία της Ν.Δ. τον Κώστα Καραμανλή μετά την ήττα του κόμματος στις εκλογές του 2009. Επικράτησε στις τότε εσωκομματικές εκλογές της Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία έχασε από υπερβολική σιγουριά. Και τούτο γιατί ενώ η Ντόρα θα μπορούσε να είχε εκλεγεί αρχηγός της Ν.Δ. από το Συνέδριο του κόμματος, το οποίο το ήλεγχε, παρασύρθηκε και κατά παράβαση μάλιστα του Καταστατικού, δέχτηκε η εκλογή να γίνει από τη βάση. Αυτός ο κακός υπολογισμός της, είχε ως αποτέλεσμα να εκλεγεί ο Αντώνης Σαμαράς και όχι η ίδια στην αρχηγία της Ν.Δ.
Αυτή ήταν μια καθοριστική στιγμή και για την πορεία της χώρας μας. Η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν σύμφωνη με το πρώτο μνημόνιο – μάλιστα το ψήφισε στη Βουλή και διεγράφη τότε από το κόμμα. Αν, λοιπόν, είχε εκλεγεί εκείνη αρχηγός της Ν.Δ. και όχι ο Αντώνης Σαμαράς, θα είχαμε υπογράψει μια καλύτερη συμφωνία το 2010 και θα είχαμε ξεμπερδέψει με τα μνημόνια αφού το πρώτο πρόγραμμα θα είχε και τη στήριξη του 80% του εκλογικού σώματος.
Ο Αντώνης Σαμαράς, αντίθετα με την Ντόρα, βγήκε αντιμνημονιακός και για δύο σχεδόν χρόνια πέταγε πέτρες στο Σύνταγμα μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή. Στην πορεία είδε το φως το αληθινό, υπέγραψε το δεύτερο μνημόνιο και καθάρισε για την διετή τυχοδιωκτική του πολιτική ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης με ένα «ουδείς αναμάρτητος».
Το φθινόπωρο του 2014 υπήρχαν κάποιες μικρές ενδείξεις ότι η κατάσταση στην οικονομία και την αγορά αρχίζει να αλλάζει λίγο προς το καλύτερο. Είναι η στιγμή που ο Αντώνης Σαμαράς κάνει το δεύτερο λάθος του. Ξύπνησε και πάλι το αντιμνημονιακό του παρελθόν και άρχισε να διαγκωνίζεται με τον Αλέξη Τσίπρα ποιός θα σκίσει πρώτος το μνημόνιο. Η συνέχεια γνωστή… Προκήρυξη εκλογών, αλλαγή κυβέρνησης, ανάληψη καθηκόντων πρωθυπουργού από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, αν δεν βιαζόταν να πάρει την εξουσία, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα και για τον ίδιο αλλά κυρίως για τη χώρα. Αν ο Αλέξης Τσίπρας είχε συμφωνήσει στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, και τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές θα είχαμε αποφύγει και Πρόεδρος της Δημοκρατίας της επιλογής του θα είχε εκλεγεί και κυρίως το δεύτερο πρόγραμμα θα είχε ολοκληρωθεί και θα είχαμε μπει στην προληπτική πιστωτική γραμμή στήριξης δανειζόμενοι συγχρόνως από τις αγορές.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει προηγούμενο που η αξιωματική αντιπολίτευση να μην γίνει κυβέρνηση. Επομένως, νομοτελειακά ο Αλέξης Τσίπρα θα εκλεγόταν πρωθυπουργός αλλά σε καλύτερες συνθήκες. Ανέλαβε όμως, όπως το επιθυμούσε, τον Γενάρη του 2015 πρωθυπουργός με εντολή φυσικά του ελληνικού λαού και αρχίζει μια πεντάμηνη πορεία απανωτών λαθών. Λάθος ο διορισμός του επιδειξιομανή, νάρκισσου και ανερμάτιστου Γιάννη Βαρουφάκη ως υπουργού Οικονομικών, ο οποίος αυτό που πέτυχε ήταν η απόλυτη προβολή του εαυτού του και μόνο.
Ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορούσε να έχει υπογράψει μια καλύτερη συμφωνία από αυτή που τελικά υπέγραψε, αν αυτό είχε γίνει τον πρώτο καιρό μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, δηλαδή το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο. Θα έπρεπε να γνωρίζει και ο ίδιος και τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης ότι όσο καθυστερούσε η συμφωνία, τόσο πιο επώδυνη θα ήταν. Κατέληξε να υπογράψει ένα τρίτο μνημόνιο το οποίο μπορεί να απέτρεψε, προς το παρόν τουλάχισοτν, την απόλυτη καταστροφή, θα είναι όμως ένα πρόγραμμα τριετούς διάρκειας με σκληρά μέτρα για όλους μας.
Γι’ αυτό δεν υπάρχουν περιθώρια για χαρές και πανηγύρια από κανέναν.
Κλείνοντας να θυμίσω – γιατί τείνει να ξεχαστεί από όλους μας – ότι όλα τα προηγούμενα που ανέφερα δεν θα είχαν προκύψει εάν δεν είχε προηγηθεί η πενταετία (2004-2009) του Κ. Καραμανλή του Β’, η οποία ήταν η απόλυτη καταστροφή για την οικονομία της χώρας μας. Μια πενταετία στην οποία διπλασιάστηκε το χρέος και πενταπλασιάστηκε το ετήσιο έλλειμμα.
Όπως κατάλαβαίνετε δεν είναι δυαντόν μέσα σε λίγες γραμμές να γίνει αναφορά σε όλους και για όλα. Κατέγραψα ορισμένα από τα λάθη των εκλεγμένων πρωθυπουργών. Υπάρχουν κι άλλα πολιτικά πρόσωπα τα οποία βαρύνονται με λανθασμένες επιλογές. Θα έχουμε καιρό να τα πούμε και γι’αυτούς αρκεί να περάσουμε τον κάβο, όπως έγραψα και στο προηγούμενο φύλλο.