Βρουξισμός ή βρυγμός: τί είναι και τί πρέπει να γνωρίζετε

Γράφει η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, Χειρουργός Οδοντίατρος

Οι λέξεις του τίτλου είναι μάλλον άγνωστες για τους περισσότερους ανθρώπους που φτάνουν ανήσυχοι στο οδοντιατρείο, αναζητώντας ανακούφιση σε κάποιο πόνο, συνήθως απροσδιόριστο (διάχυτο), που αφορά μία περιοχή δοντιών ή την άρθρωση. Μετά την οδοντιατρική εξέταση και τη διερεύνηση αναλυτικού ιστορικού διαπιστώνεται ότι πρόκειται για περιπτώσεις που αφορούν τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ιδίως σε περιόδους με ένταση και άγχος στην καθημερινότητα τη νύχτα ασυναίσθητα (ακούσια) οι άνθρωποι σφίγγουν τους μασητήριους μύες (ή τους μύες της κροταφογναθικής άρθρωσης) ή τρίζουν τα δόντια τους. Συνήθως δεν το αναγνωρίζουν παρά μόνο αν τους το έχει επισημάνει ο ή η σύντροφός τους που το ακούει κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Ποιά είναι τα συνθέστερα συμπτώματα των περιστατικών που φτάνουν στο ιατρείο;
• Πόνος, κυρίως διάχυτος, στην περιοχή των πίσω δοντιών καμιά φορά και προς το αφτί.
• Κόπωση ή πόνος στην περιοχή των μασητηρίων μυών και πόνου στην άρθρωση, ιδίως κατά τις πρώτες πρωινές ώρες μετά τον ύπνο. Ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί μετά από μάσηση τροφής που απαιτεί ιδιαίτερα καλό μάσημα.
• Πονοκέφαλος τις πρώτες πρωινές ώρες που περνά στη διάρκεια της ημέρας και συνήθως δεν απαιτεί παυσίπονα.
• Ευαισθησία στο ζεστό ή κρύο ιδίως στην περιοχή των πρόσθιων τομέων.
Οι πιο συνηθισμένες ηλικίες που αναφέρουν αυτή τη συπτωματολογία, είναι 18 με 40 ετών. Ωστόσο και σε μικρά παιδιά και νήπια έχει παρατηρηθεί βρυγμός στη διάρκεια του ύπνου, κατάσταση που προκαλεί ανησυχία στους γονείς και ρωτούν αν αυτό μπορεί να προκαλέσει κάποια βλάβη κι αν πρέπει να παρέμβουν για να το σταματήσουν.

Θεραπευτικά, ο στόχος είναι να ξεκουράσουμε τις αρθρώσεις και τα δόντια, να προστατεύσουμε τις επιφάνειες των δοντιών από μεγαλύτερη φθορά και να προλάβουμε ζημιές που μπορεί να προκληθούν σε σφραγίσταματ ή προσθετικές αποκαταστάσεις. Γι’αυτούς τους λόγους συστήνουμε να τοποθετηθεί νάρθηκας βρυγμού που θα ελαττώνει τις δυνάμεις που ασκούνται κατά το σφίξιμο σε αρθρώσεις και δόντια και θα εμποδίζει την τριβή των δοντιών μεταξύ τους.
Ο νάρθηκας κατασκευάζεται σε οδοντοτεχνικό εργαστήριο μετά τη λήψη αποτυπωμάτων των δοντιών, άνω και κάτω γνάθου, στο οδοντιατρείο και τοποθετείται με την επίβλεψη οδοντιάτρου. Κατασκευάζεται για την άνω γνάθο, συνήθως μαλακού τύπου (σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί σκληρού τύπου) χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του ύπνου μετά το βούρτσισμα των δοντιών.

Συνιστάται να χρησιμοποιείται και κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν εργασίες με πίεση ή ένταση (π.χ. χειρονακτικές εργασίες όπου ασυναίσθητα μπορεί να σφίγγουμε τα δόντια μας).
Ο νάρθηκας είναι πολύ καλά ανεκτός, δεν εμποδίζει την κατάποση (σάλιου, νερού κλπ.) ούτε την ομιλία. Εύκολα συνηθίζεται και μετά από λίγες μέρες γίνεται «απαραίτητος». Παράλληλα με το νάρθηκα συμβουλεύουμε τους ασθενείς για την αντιμετώπιση του καθημερινού άγχους, προτρέποντας σ’έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, που θα περιλαμβάνει ισορροπημένη διατροφή, ξεκούραση κι αγαπημένες συνήθειες (hobby, άσκηση) ή την ανάγνωση βιβλίου πριν τον ύπνο, με σκοπό να ελαττωθεί η ένταση της ημέρας, ώστε η ηρεμία και η θετική ενέργεια να δώσει στον οργανισμό πιο ήρεμη νύχτα.