Ποιά ελευθερία διαλέγεις;

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΜΑΣ ΤΕΥΧΗ!
ΞΑΝΑ ΚΟΝΤΑ ΣΑΣ!!

Δε νομίζω πως μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη σπουδαιότητα που το αίσθημα της ασφάλειας κατέχει για τον άνθρωπο. Ανεξάρτητα από πολιτικές, ιδεολογικές, ανθρωπιστικές και κοινωνικές προσεγγίσεις, είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι πάντα χρειάζονταν και πάντα θα χρειάζονται να νιώθουν προφυλαγμένοι από οποιονδήποτε εχθρικό εξωτερικό παράγοντα.

Ισως άλλοτε να εστιάζουμε, εμείς μαζί με την κοινωνία ολόκληρη, στην προστασία του εσωτερικού κόσμου μας και άλλοτε, στοχευόμενα ή αυθόρμητα, στη διαφύλαξη της σωματικής ή περιουσιακής μας ακεραιότητας. Δεν θα ήθελα να επιχειρήσω να ξεκαθαρίσω, πρώτα στον εαυτό μου και ύστερα σε εσάς, ποια πολιτική σκεπή αγκαλιάζει το κάθε ένα από τα δύο παραπάνω κομμάτια της ανθρώπινης ασφάλειας, μιας και δεν είμαι ακόμα πεπεισμένη πως πράγματι, εσκεμμένα αφιερωνόμαστε τη μία στην ασφάλεια του πνευματικού μας ορίζοντα και των προσωπικών μας δικαιωμάτων και την άλλη στην εναντίωση στη βία και την εγκληματικότητα, με οικονομικές πάντα αφετηρίες. Μπορούμε, αναρωτιέμαι, να τα έχουμε και τα δύο ταυτόχρονα, χωρίς να ανησυχούμε αν ο κόσμος μας είναι δίκαιος, ή αν η εικόνα του προσεγγίζει σιγά σιγά  φασιστικούς εφιάλτες του παρελθόντος;
Προσωπικά, αν έπρεπε να διαλέξω μεταξύ δύο θλιβερών προοπτικών, δηλαδή να μην ξαναμπορέσω να εκφράσω δημόσια, με απόλυτη ειλικρίνεια, οτιδήποτε νιώθω και σκέφτομαι ή να μην ξαναμπορέσω να περπατήσω στο δρόμο χωρίς να φοβάμαι μια σωματική επίθεση, έχω την εντύπωση, αυτή τη στιγμή που γράφω τουλάχιστον, πως θα διάλεγα το δεύτερο. Ίσως για τη συγκεκριμένη επιλογή μου ευθύνεται το ότι νομίζω πως θα είχα κάποιον τρόπο να το αποφύγω, προσέχοντας παραπάνω ή κάτι τέτοιο. Πάντως το σίγουρο είναι πως δεν θα ήθελα να βρεθώ στη θέση μιας τέτοιας μη αναστρέψιμης επιλογής, κυρίως γιατί γνωρίζω αρκετά άτομα που θα έτειναν υπέρ της εξάλειψης της ελευθερίας της γνώμης και που όλο και συχνότερα η συμπεριφορά τους δείχνει πως έχουν ήδη αποφασίσει. Νέα παιδιά, σαν και εμένα, σαν τα παιδιά όλων σας. Έχουν αποφασίσει πως η κατάσταση τους επιβάλλει να διαλέξουν στρατόπεδο, να επιλέξουν: ασφάλεια του μυαλού ή του σώματος; Η ύπαρξη της κρίσιμης αντιπαράθεσης που φοβόμουν είναι δεδομένη για πολλούς. Ειδικά για όσους δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν καμία επιπλέον ευκαιρία στη δημοκρατία μας. Το σημαντικότερο ωστόσο κομμάτι της παραπάνω πρότασης, φοβάμαι πως είναι η λέξη «πολλούς». Πόσο πολλοί είναι, πόσο πολλοί μπορούν να γίνουν και πόση πιθανότητα υπάρχει αυτοί οι πολλοί να αποφασίσουν για όλους μας, πριν οι υπόλοιποι κατασταλάξουμε αν πρέπει, αν είναι σωστό, τελικά να αποφασίσουμε;
Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκα απέναντι σε σκηνές τρομοκρατίας, απειλής της ασφάλειας κάθε μορφής. Διέσχισα νύχτα στενά της Αθήνας κοντά στο κτήριο της νομικής, προσπάθησα να υπερασπιστώ το δικαίωμά μου να γίνει μάθημα, αντί για κατάληψη, στη σχολή μου και με έναν περίεργα όμοιο τρόπο και στις δύο περιπτώσεις εισέπραξα ένα συναίσθημα ανυπεράσπιστης μοναξιάς και κινδύνου. Έτσι, όταν το Σάββατο 17  Νοέμβρη περπάτησα το πρωί σε περιοχές του κέντρου γύρω από το Πολυτεχνείο και διασταυρώθηκα αναρίθμητες φορές με ομάδες αστυνομικών, η πρώτη μου συναισθηματική αντίδραση ήταν η ανακούφιση. Ωστόσο, η επόμενη στη σειρά αντίδραση ήταν η επανεμφάνιση ενός γεγονότος της μνήμης μου.
Κάποιες ημέρες πριν λοιπόν, είχα έρθει αντιμέτωπη με ένα κείμενο, αναδημοσιευμένο από κάποιον συμφοιτητή μου, που εξυμνούσε κατά κύριο λόγο το έργο του Παπαδόπουλου και υποτιμούσε με τον ίδιο φυσικό τόνο την αξία των δικαιωμάτων του να αγοράζουμε όποιο έντυπο θέλουμε ή να ακούμε οποιοδήποτε τραγούδι. Το κείμενο βέβαια δεν υποβάθμιζε ανεδαφικά την πνευματική ασφάλεια, αλλά βάσιζε τα (εξοργιστικά κατά τη γνώμη μου, αφού ακόμα μπορώ να τη γράφω χωρίς συνέπειες) επιχειρήματά του στη σπουδαιότητα της απόλυτης σωματικής ασφάλειας του πολίτη, που, αντίθετα με εμένα αλλά σύμφωνα με το συγγραφέα, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς «μικρές», «ασήμαντες» θυσίες.
Συσχετίζοντας υποσυνείδητα τα δεδομένα, όπως από πάντα έχω συνηθίσει να κάνω σε κάθε πρόβλημα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ωθούμαστε από τις συνθήκες σε ακραίες αντιδράσεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν μας ωφελούν. Δεν συνειδητοποιούμε πως η ασφάλειά μας, ακόμα και αν είναι δυνατό να διαιρεθεί σε πολλά μέρη, είναι μία μοναδική έννοια και κάθε άτομο, γεγονός, ή κατάσταση που την εχθρεύεται είναι εξίσου επικίνδυνο. Με το να επικεντρωνόμαστε στην επιλογή μιας μόνο πλευράς της ανθρώπινης ασφάλειας ως τη σημαντικότερη να προστατευτεί, τελικά συνεισφέρουμε με τον αποτελεσματικότερο και το λιγότερο αιματηρό τρόπο στον ολοκληρωτικό της αφανισμό. Ο Φράνκλιν μάλλον ήταν πιο απόλυτος από εμένα, πάντως τα λόγια του μπορείτε να τα κρίνετε και εσείς: «όσοι θυσιάζουν στοιχειώδεις ελευθερίες για λίγη ασφάλεια, δεν αξίζουν ούτε ελευθερία ούτε ασφάλεια».