Κατασκοπεία στο εφηβικό δωμάτιο της Κ.Μαγγανά

ΠΑΙΔΙ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Κατασκοπεία στο εφηβικό δωμάτιο της Κ.Μαγγανά

Γονείς με παιδιά στην εφηβεία σε ρόλο κατασκόπων: μετατρέπονται σε «μυστικούς πράκτορες» και τρυπώνουν στα άδυτα του εφηβικού δωματίου, ψάχνοντας προσωπικά σημειώματα, ημερολόγια, κινητά, υπολογιστές… Στα πιο προχωρημένα κατασκοπευτικά σενάρια, γίνονται φίλοι τους με ψευδώνυμα στο Facebook, ή βρίσκουν άλλους τεχνολογικά εξελιγμένους τρόπους να διεισδύουν στο προφίλ τους… Ας σκεφτούμε όμως πιο ψύχραιμα: τι νόημα έχουν όλα αυτά; Πόσο χρήσιμα είναι τελικά;

ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΖΩΝΗ
ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ
Για πολλούς γονείς η περίοδος της εφηβείας είναι πραγματικά «πολεμική»: αναταραχές, συγκρούσεις, αντιπαραθέσεις, λεκτικές (και όχι) οβίδες, δυσκολίες στην ψυχική επαφή, στην επικοινωνία. Στο σπίτι, οδοφράγματα. Οι βόρειοι και οι νότιοι. Μα, πάνω, ή πίσω, απ’ όλα φόβος: για το μέλλον των παιδιών, για τη διαχείριση των νέων τους σχέσεων, για τον καινούργιο άνθρωπο, τελικά, που έχουν απέναντί τους και συχνά τους αμφισβητεί.
Αλλά κι ο φόβος για το δικό τους πέρασμα στην καινούργια πίστα στο παιχνίδι των σχέσεων: οι εξιδανικευμένοι γονείς, οι αλάθητοι, οι παντοδύναμοι και μοναδικοί μπαίνουν τώρα στις πίσω θέσεις του οχήματος, γιατί στην μπροστινή δίπλα του ο έφηβος θέλει να βάλει τους φίλους του, τη νέα ομάδα στην οποία επιθυμεί επίσης να ανήκει για να χτίσει σιγά – σιγά τον ενήλικο εαυτό.
Δεν είναι και λίγο πράγμα το καμάρι μας, που ερχόταν συνήθως πρόθυμα όπου το κουβαλούσαμε, τα έλεγε όλα στη μαμά, το πείθαμε σχετικά εύκολα για τις επιλογές μας, αλλά δεν μας πείραζε και πολύ να υποχωρούμε σε δικές του, αφού ήταν «ανώδυνες». Μερικές μάλιστα τις κάναμε και γούστο στο περιβάλλον μας: « Ξέρεις τι είναι αυτός/ή; Αν δεν θέλει να φορέσει κάτι δεν αλλάζει γνώμη με τίποτα!».
Αυτό που ήταν χάρισμα χαρακτήρος στη μια ηλικία, γίνεται βασανιστήριο στην άλλη. Το παιδάκι μας όμως τότε το είχαμε κοντά μας, το «ελέγχαμε», μπορούσαμε να επέμβουμε ανά πάσα στιγμή. Αυτή την αίσθηση παντοδυναμίας του γονιού, που τόσο έχουν ανάγκη τα παιδιά, στις μικρές, τρυφερές τους ηλικίες, για να μπορέσουν να δομήσουν τον εαυτό τους, ένα πρώτο συγκροτημένο Εγώ, οι μεγάλοι την απολαμβάνουν. Με το δίκιο τους και καλά κάνουν, αρκεί η απόλαυση να είναι χωρίς αυταπάτες. Να έχουν δηλαδή συνείδηση ότι αυτή η παντοδυναμία, η εξιδανίκευση είναι αιρετή, μετασχηματίζεται ανάλογα με τις ανάγκες της ανάπτυξης του απογόνου τους, καταργείται. Να θυμούνται πως, έτσι κι αλλιώς, παντοδυναμία στην ανθρώπινη φύση δεν υπάρχει!

ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ
ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Η εφηβεία λοιπόν είναι ένα ακόμα καμπανάκι για τη ζωή των μελών της οικογένειας, μια μετάβαση σε μια νέα πραγματικότητα. Οι γονείς είναι φυσικό να ανησυχούν, είναι αναπόφευκτο κομμάτι του ρόλου τους, το ζήτημα όμως είναι: πόσο ξέρουν να διαχειριστούν θετικά αυτή την ανησυχία;
Στην κρίσιμη αυτή φάση, που συμπίπτει και με την κρίσιμη περίοδο του προσανατολισμού για το εργασιακό μέλλον του εφήβου, θα παρατηρηθούν πολλές δυσκολίες, τόσο στο σχολείο, όσο και στην κοινωνική συμπεριφορά. Η πλειοψηφία όμως των εφήβων τα καταφέρνει, δεν παρουσιάζουν ακραίες συμπεριφορές, ούτε αποσύρονται επικίνδυνα. Για πολλούς γονείς όμως ο συναγερμός είναι στο κόκκινο.
Έτσι, μέσα στο γενικευμένο τους πανικό, από το αν θα τα καταφέρει το παιδί στις εξετάσεις, μέχρι το να έχει μπλέξει πουθενά, ή με ποιον/ α είναι ερωτευμένο και δεν τους λέει, καταφεύγουν στην παλιά «δοκιμασμένη» μέθοδο του … ψαχουλέματος! Το οποίο δικαιολογούν απόλυτα στον εαυτό τους, ως αναγκαίο κακό για το καλό του παιδιού τους, που είναι έτσι ή αλλιώς, που δεν συγκεντρώνεται να διαβάσει πια… Δικαιολογίες υπάρχουν πολλές, εξάλλου το να τρυπώνεις κρυφά και να μαθαίνεις τα κρυμμένα του άλλου είναι κατά κανόνα αφόρητα γοητευτικό, ενοχικό και διεγερτικό, ως άλλο παιδί που θέλει να τρυπώσει στο δωμάτιο των γονιών και να δει: τι στο καλό κάνουν εκεί μέσα; Η καταφυγή όμως σε τέτοιες μεθόδους ενδοοικογενειακής κατασκοπείας, όταν μάλιστα γίνεται μεθοδικά και σε τακτική βάση φανερώνει ένα έλλειμμα, σταθερότητας, εμπιστοσύνης, ορίων.
Αυτού του τύπου η αναζήτηση χαρακτηρίζει συνήθως την έλλειψη μιας εγκατεστημένης αρχής-εξουσίας, που συνδέει τα μέλη της οικογένειας και περιγράφει το πλαίσιό της. Από την μια, οι γονείς δεν νοιώθουν ότι τα παιδιά τους θα σεβαστούν τις απαγορεύσεις και τις υποδείξεις τους. Μπορεί να κλέβουν και λίγο φυσικά, αλλά βρίσκονται μέσα στα όρια του πλαισίου. Από την άλλη, οι έφηβοι δεν αισθάνονται συμπαγή τα οικογενειακά όρια μέσα στα οποία κινούνται, διαισθάνονται ότι «παρακολουθούνται» γιατί οι σχέσεις εμπιστοσύνης είναι ραγισμένες, ή δεν έχουν θεμελιωθεί γερά από την αρχή.
Στις μεταβατικές περιόδους σαν αυτή, οι γονείς είναι απόλυτα αναγκαίο να χαρακτηρίζονται από μια σταθερή και συνεπή συμπεριφορά, να μην είναι απρόβλεπτοι, να αποτελούν αδιαλείπτως ένα στέρεο σημείο απ’ όπου θα μπορέσει να πιαστεί ο νέος άνθρωπος που μεγαλώνει και νοιώθει τα πάντα γύρω του ρευστά. Ο έφηβος έχει μεγάλη ανάγκη από σταθερά σημεία αναφοράς, ακόμα και για να συγκρουστεί μαζί τους, να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΖΩΗΣ
Ενστάσεις υπάρχουν πολλές, από όσους δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι αυτού του είδους η κατασκοπεία σπάνια είναι ουσιαστικά χρήσιμη. Εξάλλου, οι νεαροί παραβάτες, όταν είναι παραβάτες, αφήνουν σημάδια, για να μάθουν οι γονείς, τους «φωνάζουν» για βοήθεια, τους δοκιμάζουν. «Είχα πει ψέματα, ότι θα κοιμηθώ με μια φίλη μου, κι αυτή σε εμένα και πήγαμε στα μπουζούκια. Γυρίσαμε στις 10 το πρωί στα σπίτια μας. Και πως ξεχάστηκα κι άφησα τις φωτογραφίες πάνω στο τραπέζι της κουζίνας. Τις βρήκε η μάνα μου κι έγινε χαμός!!» Αφηγείται η Χ., στα 14!
Οποιαδήποτε πληροφορία, με όποιο τρόπο κι αν την πάρουν, είναι καλή για τους ανήσυχους γονείς, ρίχνει λίγο φως στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης. Έχετε σκεφτεί όμως ποτέ, ότι κι αυτή η πλευρά έχει τη χρησιμότητά της;
Τα παιδιά έχουν το απαράβατο δικαίωμα να έχουν μυστικά, να κρατούν πράγματα για τον εαυτό τους. Είναι το νήμα της διαφοροποίησής τους από τους γονείς, η αρχή του δικού τους ξεχωριστού κόσμου, το μακρύ μονοπάτι της αυτονόμησης προς την ωρίμανση. Καλό είναι λοιπόν οι γονείς να σεβαστούν αυτό το δικαίωμα και την προσωπικότητα του εφήβου, να συνειδητοποιήσουν ότι το μεγάλωμα σημαίνει και ψυχική αυτονόμηση, άρα και αθέατες πλευρές. Έτσι το παιδί, δεν θα νοιώθει ένα διωκτικό βλέμμα να το κατασκοπεύει, δεν θα μηχανεύεται τρόπους στην εφηβεία να γίνει … αόρατο. Θα νοιώθει σιγουριά στο πλαίσιο της οικογένειας, μια ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας, κι όταν πραγματικά χρειαστεί τους γονείς τους θα καταφύγει σ’ αυτούς.
Πρόκειται για στάσεις και συναισθηματικές σταθερές που δεν χτίζονται, βέβαια, μέσα σε μια νύχτα. Είναι ασκήσεις ζωής, από την πρώτη μέρα που βλέπουν τα παιδιά μας τον κόσμο. Συζητείστε μαζί τους, τολμήστε να απαγορεύσετε, να επιβάλλετε κανόνες ( πολλοί γονείς «τρέμουν» για τα παιδιά τους και «τρέμουν» και μπροστά στα παιδιά τους, άρα διευκολύνονται στο κατασκοπευτικό σενάριο…). Τολμήστε να είστε… γονείς! Χτίστε από την πιο μικρή τους ηλικία αξίες και ήθος. Όλα αυτά απαιτούν πολύ περισσότερη επένδυση από την καταφυγή σε ριφιφί και τεχνολογικούς εξοπλισμούς που υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη.
Σίγουρα είναι πιο δύσκολο να «εκπαιδευτούν» οι γονείς με τέτοιο τρόπο στην αυγή της εφηβείας των παιδιών τους, αν δεν είναι έτσι δομημένη εκ των προτέρων η δική τους προσωπικότητα. Άλλος ένα παράγοντας δυσκολίας είναι και η σύγχρονη πυρηνική οικογένεια, μια οικογένεια δηλαδή μοναχική και αποκομμένη από κοινωνικές δομές, όπως οι συγγενείς, η γειτονιά. Αν νοιώθετε μόνοι και αισθάνεστε πως δυσκολεύεστε να τα βγάλετε πέρα, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια, είτε από δικούς σας ανθρώπους, είτε από κάποιον ειδικό. Υποστηρίξτε το παιδί σας και τον εαυτό σας με γόνιμο και δημιουργικό τρόπο, που θα σας αποζημιώσει πραγματικά στο μέλλον.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή