Το περιµένουµε πως και τι, για να χαλαρώσουµε, να ξεφύγουµε, να βγούµε έξω και να χαρούµε την µεγάλη µέρα που κάπως µπορεί και διώχνει τις σκοτού- ρες. ∆ηµιουργεί όµως αρκετά συχνά και … µεγάλες προσδο- κίες: για ταξίδια και αποδράσεις, επιθυµίες οµορφιάς και σφριγη- λότητας…! Πώς µπορούµε να διατηρήσουµε µια στάση «ζεν» απέναντι στις θερινές µας απαι- τήσεις;
ΟΙ «ΦΥΛΕΣ» ΤΟΥ ΘΕΡΙΝΟΥ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ
Η καλοκαιρία είναι αποδεδειγµένα ευνοϊκή για τον ψυχισµό των περισσότερων ανθρώπων. Λειτουργεί µάλιστα ευεργετικά σε ήπιες καταθλίψεις, σε αγχώδεις διαταρα- χές, αµβλύνονται τα συµπτώµατα ψυχοσωµατικών εκδηλώσεων, χάρη στην υψηλή ηλιοφάνεια, την έκθεση µας περισσότερο χρόνο στο φυσικό φως, τον ήλιο, την θάλασσα και την αυξηµένη φυσική δραστηριότητα.
Από την άλλη, είναι µια εποχή ιδιαι- τέρως επενδεδυµένη µε προσδοκίες και επιθυµίες, εποχή ρήξης µε την καθηµερινή ρουτίνα, ακόµα και φαν- τασιωσικά: διακοπές, αλλαγή ωρα- ρίων, αλλαγή εποχής µε την ευρεία έννοια του όρου για πολλά επαγγέλ- µατα, «απαιτήσεις» ξεγνοιασιάς, είναι πολλά που µπορούν να σκιά- σουν την ψυχική ρουτίνα. Και υπάρ- χει, σύµφωνα µε τις έρευνες και ένα 25% του παγκόσµιου πληθυσµού που δεν είναι τόσο ικανοποιηµένο από την φωτεινότητα, την µεγάλη µέρα και την ζέστη. Ποσοστό που πάσχει από «summer blues» και έχει καλύτερη διάθεση από το φθινό- πωρο και µετά! Οι διακοπές και οι πιο χαλαροί ρυθµοί που επιβάλλονται από την εποχή, παρόλο το θετικό τους πρό- σηµο, δεν παύουν να σηµαίνουν αλλαγή.
Και κάθε αλλαγή µπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα του άγχους, ακόµα και οι θετικές. Ανάλογα µε την δοµή της προσωπικότητας του καθενός µας, κάποιοι αγχώνονται περισσότερο ετοιµάζοντας τις διακοπές τους ή επειδή απλώς πρέπει να µετατρέψουν κάπως την καθηµερινότητα τους, λόγω της ζέστης, για παράδειγµα. Ψυχαναγκαστικές και σχολαστικές προσωπικότητες, που ανακουφίζον- ται µε το αίσθηµα ελέγχου και την ρουτίνα που έχουν οργανώσει, αντέ- χουν δύσκολα τις αλλαγές, ακόµα κι εκείνες των επικείµενων διακοπών και προσωρινής παύσης της εργα- σίας. Οι αγχώδεις προσωπικότητες, άνθρωποι που υποφέρουν από κρί- σεις άγχους αντιµετωπίζουν τις όποιες καλοκαιρινές µετατοπίσεις µε αυξηµένα επίπεδα στρες, γιατί αλλά- ζουν τα συνήθη δεδοµένα και µεγι- στοποιούνται οι προσδοκίες «να περάσουµε καλά». Και οι νευρωτικές προσωπικότη- τες, που έχουν µια σχετικά ισορρο- πηµένη καθηµερινότητα, υπόκεινται στις αναταράξεις του θέρους, γιατί µεγαλώνει ο χρόνος που έχει κανείς για τον εαυτό του, µε τον σύντροφό του, την οικογένειά του, καθώς και ο χρόνος του να µην κάνεις τίποτα. Που για πολλούς είναι κάπως… τρο- µακτικό! Οι έρευνες λένε πως τα 2/3 των ζευγαριών καβγαδίζουν κατά την διάρκεια των διακοπών ∆είχνουν επίσης την σχετική δυσκολία προ- σαρµογής στον τόπο και το κλίµα των διακοπών: χρειαζόµαστε κατά µέσο όρο 2 ηµέρες και 17 ώρες!!
ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΣΤΡΕΣ
Τα τελευταία χρόνια της ύφεσης, οι προσδοκίες και οι φαντασιώσεις µας για την θερινή διακοπή σκοντά- φτουν στην οικονοµική δυσπραγία. ∆ηµιουργείται µια δύσκολη εξίσωση: από την µια αυξάνονται οι αγχώδεις διαγνώσεις και οι καταθλιπτικές διαταραχές λόγω της κρίσης, αυξάνεται λοιπόν η ψυχική φόρτιση και, από την άλλη υπάρχουν λιγότερα εφόδια για να µπορεί κάποιος να αποδράσει και να αποφορτιστεί. Στην περίπτωση αυτή έχουµε σύγκρουση επιθυµίας και πραγµατικότητας που δηµιουργεί προφανώς περαιτέρω φόρτιση.
Άλλος παράγοντας στρες είναι οι αναπροσαρµογές των επαγγελµατι- κών υποχρεώσεων λόγω θέρους, από την κατανοµή των αδειών (που συχνά δεν είναι όπως θα τις επιθυ- µούσαµε) µέχρι και η αγωνία που έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης, µήπως δεν βρει κά- ποιος την θέση του αν κάνει διακοπές!
Πέρα από το πλαίσιο της εργασιακής και οικονοµικής στενότητας, αυξηµένο άγχος µπορεί να προ- καλέσουν επίσης η οργάνωση των διακοπών από την επιλογή του τόπου ως την ετοιµασία της αποχώ- ρησης, ειδικά όταν τα φορτώνεται ένας στην οικογένεια – οι σχέσεις – η κατάλληλη παρέα για τις διακοπές, η δοκιµασία της σχέσης του ζευγαριού…-, η εικόνα του σώµατος ιδίως στις γυναίκες, αλλά και σε νέους άντρες, σε κάποιες περιπτώ- σεις µάλιστα δυσκολεύονται να απο- λαύσουν το µπάνιο τους ή ακόµα και απέχουν από αυτή την απόλαυση! Και φυσικά οι απαιτήσεις των παι- διών, που πρέπει να οργανωθεί σωστά ο χρόνος τους, εκτός σχολείου και παιδικού… Σταυρόλεξο για δύσκολους λύτες!
ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΡΦΟ ΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΣΤΡΕΣ!
Όλα τα παραπάνω συµβαίνουν, αυτό είναι αδιαµφισβήτητο. Μπο- ρούµε όµως να επέµβουµε και να επηρεάσουµε τις συνθήκες ώστε να µην χαλάσουν την καλοκαιρινή διά- θεση και την επιθυµία για διακοπές, είτε σε θάλασσες και βουνά, είτε µέ- νοντας οίκαδε και απολαµβάνοντας την ησυχία µας. Κατ’αρχάς προσαρµοστείτε! Η ευελιξία στις καταστάσεις που έχουµε να αντιµετωπίσουµε µας κάνει πιο ανθεκτικούς στις αναπο- διές, (και το καλύτερο πρόγραµµα µπορεί να πέσει έξω κάποιες φορές!), αλλά και στις µαταιώσεις των προσδοκιών.
Κι είναι σπουδαίο µάθηµα για τα παιδιά να παρατηρούν πως καταφέρνουν οι γονείς και ανταπεξέρχονται στον απρόσµενο παράγοντα που «ρίχνει έξω» κάποιο προγραµµατισµό. Αν είστε από τους πολλούς που δυσκολεύονται να αποδράσουν λόγω οικονοµικής στενότητας, προ- σπαθήστε να εκταµιεύσετε θετικά την κατάσταση: ζούµε σε µια χώρα που η θάλασσα είναι συνήθως προ- σβάσιµη και από το σπίτι µας, µπο- ρούµε να φρεσκάρουµε την καθηµερινότητά µας µε περισσότε- ρες εξορµήσεις, για µπάνιο, για βόλτα στα άλση, για πολιτιστικές δραστηριότητες, χαλάρωση µε την οικογένεια, τους φίλους…
Έχετε στην διάθεσή σας πιο πολύ χρόνο να ασχοληθείτε µε εσάς, τα παιδιά σας, τον σύντροφό σας, να κάνετε πιο πολλά πράγµατα µαζί, να συσφίξετε τους δεσµούς σας. Αν ετοιµάζεστε για διακοπές και σας αγχώνει, αποφορτιστείτε µοιρά- ζοντας αρµοδιότητες: κάθε µέλος της οικογένειας µπορεί να εµπλακεί στον σχεδιασµό και την προετοιµα- σία των διακοπών: είναι και µια ευκαιρία προσέγγισης, βελτίωσης της επικοινωνίας και ενίσχυσης της αυτοεκτίµησης των νεώτερων µελών. Στη διάρκεια των διακοπών σας, µείνετε ευέλικτοι αλλά σταθεροί σε βασικά προγράµµατα των παιδιών.
Συνδυάστε δραστηριότητες που θα συµµετέχει όλη η οικογένεια, αφήστε όµως χώρο για το ατοµικό χώρο και ενδιαφέρον του καθενός. Όλοι µας νοιώθουµε καλύτερα όταν ικανοποι- ούνται σε ένα καλό βαθµό οι ανάγκες µας. Αν το άγχος σας προέρχεται κυ- ρίως από την εργασιακή διακοπή, ευκαιρία να βρείτε και να θέσετε τα όρια µεταξύ δουλειάς και προσωπι- κού χρόνου, να εξισορροπήσετε το πλαίσιο. Μην παίρνετε δουλειά στις διακοπές, ακόµα κι αν είστε υποχρεωµένοι περιορίστε δραστικά τον χρόνο που θα ασχοληθείτε. ∆ύσκολο;