Θα πάμε και στο Διάστημα

Ήταν ένα από τα πολλά ανέκδοτα, από τις ατάκες και τα κοροϊδευτικά σχόλια που συνόδευσαν την κυβερνητική εξαγγελία για την ίδρυση ελληνικής διαστημικής υπηρεσίας. Το έχουμε αυτό. Να κοροϊδεύουμε εύκολα ό,τι ξεπερνάει τη δικιά μας σφαίρα γνώσεων, ό,τι δεν καταννοούμε και ό,τι δεν είναι συμβατό με τις δικιές μας βεβαιότητες.
Ένας απίστευτος χαβαλές άρχισε στα κοινωνικά δίκτυα όταν το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης ανακοίνωσε την ίδρυση Ελληνικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Για την ακρίβεια, μιάς ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Εφαρμογών (ΕΚΔΕ).
Σα να είπε ότι η Ελλάδα ετοιμάζεται να εκτοξεύσει διαστημόπλοιο σε μακρινούς πλανήτες και να στείλει αστροναύτες σε άλλους γαλαξίες. Ή, τουλάχιστον, αυτό φαίνεται να κατάλαβαν οι περισσότεροι. «Όλα τα ’χε η Μαριορή …» ήταν από τα πιο σοβαρά σχόλια που ακούστηκαν. Δηλαδή εδώ δεν έχουμε λύσει στοιχειώδη προβλήματα, είμαστε μια πτωχευμένη χώρα σε αβεβαιότητα, θα τρέχουμε στο διάστημα;
Η Ελένη Αντωνιάδου είναι μόλις 27 ετών αλλά είναι η μόνη ελληνίδα την οποία επέλεξε η NASA, το 2012, για να φοιτήσει στη NASA Academy και συγκεκριμένα, στον τομέα Βιοεπιστημών, Νανοτεχνολογίας και Εξερεύνησης του πλανήτη Άρη. Έναν χρόνο αργότερα, το 2013, ανακηρύχθηκε Γυναίκα της Χρονιάς στα FDM Everywoman Technology Awards και το 2014 βραβεύτηκε με το Cartier Women’s Initiative Award για τη συμβολή της στην επιστήμη της βιοτεχνολογίας. Τί δήλωσε η ίδια, με δύο διαδοχικές της αναρτήσεις:
«Πολύ θετικό βήμα η πρωτοβουλία, που έπρεπε να είχε υλοποιηθεί δεκαετίες πριν. Η Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, για την διεκδίκηση ερευνητικών πόρων και την διασύνδεση με διεθνή κέντρα καινοτομίας. Είναι άλλο πράγμα η Διαστημική Υπηρεσία, άλλο η Διαστημική Βάση, άλλο η Αστροναυτική Βάση και άλλο η Βάση Εκτόξευσης Πυραύλων. Να κράζουμε λιγότερο και να διαβάζουμε περισσότερο.»
Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής «με την εκτόξευση, φέτος, του δορυφόρου Hellas Sat, δημιουργούνται σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες, που θα αξιοποιηθούν από μια εταιρεία διαστημικής πολιτικής αντίστοιχη με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Το ΕΚΔΕ θα αναλάβει τη μίσθωση – με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια – των διαθέσιμων αναμεταδοτών που δεν θα αξιοποιηθούν από το ελληνικό Δημόσιο (για στρατιωτικές, τηλεοπτικές και άλλες εφαρμογές). Επίσης, έχει ιδιαίτερη σημασία η αξιοποίηση των ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών που προκύπτουν από πολιτικές για το διάστημα (π.χ. εφαρμογές πολιτικής προστασίας: παρακολούθηση Γης, πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών, αυθαίρετης δόμησης κ.λπ.)».
Το ΕΚΔΕ πρόκειται επίσης να διασυνδεθεί ως κόμβος με σημαντικά ελληνικά και διεθνή ερευνητικά κέντρα, θα διασυνδέσει την έρευνα με την παραγωγή των ελληνικών επιχειρήσεων , θα διευκολύνει την αξιοποίηση εφαρμογών από την ΕΑΒ και τον Ελληνικό Στρατό, τη διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων και προγραμμάτων συμπαραγωγής οπλικών συστημάτων με τον Ελληνικό Στρατό, την ΕΑΒ και το ΝΑΤΟ, καθώς και την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη διαστημική έρευνα και τεχνολογία από την Ε.Ε. και διεθνείς διαστημικούς οργανισμούς. Η Ελλάδα επίσης θα επιδιώξει να καταστεί, κέντρο προσέλκυσης εμπορικών εταιρειών που θα αιτούνται φάσμα στο διάστημα, κατά το πρότυπο άλλων χωρών (όπως η Κύπρος και η Μάλτα) οι οποίες αποκομίζουν σημαντικά τέλη.
«Πράττουμε το αυτονόητο. Γιατί είναι απλά αδιανόητο η χώρα μας να μη διαθέτει, σήμερα, διαστημική υπηρεσία. Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι, στο κοντινό παρελθόν, “απεμπολήσαμε“, ουσιαστικά, τα δικαιώματά μας στο διαστημικό φάσμα. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν Οργανισμό που να αξιοποιεί εμπορικά, επιστημονικά και ερευνητικά τα δικαιώματά της, ούτε την πληθώρα ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών και πόρων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός (European Space Agency). Είναι χαρακτηριστικό ότι: α) η Τουρκία έχει, πρόσφατα, δημιουργήσει το δικό της Οργανισμό Διαστημικής Πολιτικής, β) η Ελλάδα απλά απουσιάζει από τις συναντήσεις Υπουργών της Ε.Ε. αρμόδιων για τη διαστημική πολιτική και, γ) τα τελευταία 20 χρόνια, έχουμε δαπανήσει ως χώρα εκατοντάδες εκατομμύρια για τη συμμετοχή μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως –π.χ.- το Galileo, τα οποία δεν αξιοποιούμε, εξαιτίας της απουσίας εξειδικευμένου προσωπικού υψηλού επιπέδου που θα μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου και την εκπροσώπηση σε επιτροπές της Ε.Ε. και του ΟΗΕ σχετικά με την ειρηνική χρήση του εξωατμοσφαιρικού διαστήματος».
Για να το πούμε πιο απλά, όπως το διατύπωσε ο Δ. Σιμόπουλος, σύγχρονος μεγάλος φυσικός, αστρονόμος και διευθυντής πλανηταρίου : «η χώρα μας εδώ και δεκαετίες συμμετέχει σε παρόμοιους διεθνείς οργανισμούς (OHE), ενώ μόλις πριν από μία περίπου δεκαετία προσχώρησε και επίσημα στην ιδρυτική Συνθήκη του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (ESA) στις 19 Ιουλίου 2004. Από τότε και μέχρι σήμερα συμβάλουμε στον προϋπολογισμό του ESA με μία ετήσια συνδρομή της τάξεως των μερικών εκατομμυρίων ευρώ. Υποτίθεται ότι τα χρήματα των ετήσιων συνδρομών επιστρέφουν στις χώρες-μέλη με τα διάφορα ερευνητικά ή άλλα προγράμματα τα οποία αναθέτει ο ESA στους διάφορους φορείς μιας χώρας. Οπότε το μυστικό σ’ αυτού του είδους τις συμμετοχές είναι κατά πόσο μια χώρα εκμεταλλεύεται σωστά τους διάφορους φορείς και το ανθρώπινο δυναμικό της για να πάρει πίσω όχι μόνο την ετήσια συνδρομή της αλλά και κάτι πάρα πάνω.
Η Ελλάς έχει εδώ και μια δεκαετία συμμετάσχει σε διάφορα διαστημικά προγράμματα (όχι μόνο της ESA, αλλά επίσης και της Αμερικανικής NASA, και της Ρωσικής FSA) με μεγάλη επιτυχία χάρη στη δραστηριοποίηση του ιδιαίτερα ικανού και ενημερωμένου επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει σε διάφορους επίσημους ερευνητικούς φορείς όπως είναι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ο Δημόκριτος κλπ, αλλά και στα διάφορα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Επί πλέον τα τελευταία χρόνια έχει επίσης δραστηριοποιηθεί και ο Ελληνικός Συνεργατικός Σχηματισμός Διαστημικών Τεχνολογιών και Εφαρμογών (si-Cluster) με «σκοπό και γνώμονα όχι μόνο τις δυνατότητες της ελληνικής βιομηχανίας (25 εταιρίες με περίπου 1.000 μηχανικούς απασχολούνται στον τομέα, ενώ πάρα πολλοί Έλληνες μηχανικοί διαπρέπουν εργαζόμενοι στο εξωτερικό) αλλά και κριτήρια τη μοναδικότητα, την καινοτομία και ως συνέπεια αυτών της εμπορικής προώθησης των προϊόντων στην παγκόσμια διαστημική βιομηχανία που ο ετήσιος κύκλος εργασιών της ανέρχεται σε 200 δις δολάρια ΗΠΑ. Γι’ αυτό ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί υπάρχουν τόσοι ενδοιασμοί και τόση φαιδρότητα».
Η φαιδρότητα υπάρχει, κ. Σιμόπουλε, όπου υπάρχει αμάθεια. Όπου υπάρχει ωχαδερφισμός, παραίτηση, μοιρολατρεία, κουβέντες καφενείου και κριτική του καναπέ. Όπου το «κάνω αντιπολίτευση» συγχέεται με το «απορρίπτω τα πάντα» και τρολλάρω ανελέητα.
Ευτυχώς, δεν αφορά τους επιστήμονες και όσους προσπαθούν κάτω από όποιες δυσμενείς συνθήκες να παράξουν έργο και να ανοίξουν παράθυρα στο μέλλον. Ευτυχώς που ο Γαλιλαίος δε συμμετείχε σε κοινωνικά δίκτυα.